Prematüre bebek sahibi anneler için farkndalk oluturmak amacyla Prematüre Annesi Olmak konulu bir program düzenlendi. Program kapsamnda çeitli sektör ve akademik alanlarda uzmanlam prematüre bebek sahibi anneler bir araya gelerek, bebeklerini hayatta tutma baarlarn üniversite örencileriyle paylat. Konuklardan 20 yalarnda iki prematüre kz olan El Bebek Gül Bebek Dernei Bakan lknur Okay, prematüre bebek sahibi ebeveynlerin yaadklar skntlardan bahsetti. Okay, dernek olarak prematüre bebek sahibi olan 500 ebeveynle yaptklar aratrmaya göre anne ve babalarn yüzde 80inin bebeklerinin erken doumundan kendilerini suçlu hissettiini ve buna da sosyal çevrenin basksnn neden olduunu kaydetti.
Türkiyede prematüre doan bebekler asla dezavantajl deil
Toplumda erken doan her bebein öleceine dair yanl bir alg olduunu ifade eden Okay, Türkiyede yaklak 1 milyon 248 bin civarnda canl doum oluyor. Prematüre bebek doumu ise bu rakamn yüzde 15,6. Yani her yl yaklak 200 bin bebek prematüre olarak douyor. Prematüreliin kademeleri var. Bu bebeklerin kimi çok uzun süre youn bakmda kalyor. Bazlar ise birkaç günde taburcu oluyor. Bu açdan bakldnda en az 70 bin bebek uzun süreli ve ciddi youn bakm tedavilerinden geçiyor. Bir bebek ne kadar erken doarsa o kadar risk potansiyeli ve geliim zorluuyla karlayor. Ölüm oranlar da yine bebein doum süresine bal. Yani bir bebek ne kadar erken doarsa ölüm riski de paralel olarak artyor. 5 ya alt bebek ölümlerinde prematürelik ilk srada. Fakat bu demek deil ki her prematüre bebek yaamayacak. Bu durum sadece bir risk oluturuyor. Nitekim Türkiyedeki hekimlerin, hemirelerin uyguladklar tedavilerle bebei hayatta tutma ve salkl bir ekilde taburcu etme oran gelimi ülkelerle yarr seviyede. Türkiyede prematüre doan bebekler asla dezavantajl deil dedi.
Ebeveynlerin yüzde 80i kendilerini suçlu hissediyor
Bu süreçte anne ve babalara destek olunmas gerektiini ifade eden Okay, Bu süreç ebeveynleri psikolojik olarak çok yoruyor. Bu dönemde ailelerin çok sabrl olmas lazm. Bunun dnda prematüre bebek sahibi olan ailelerin yaknlar da bu dönemde anlayl olmallar. çünkü bu dönemde hep bebek nasl, sütün var m? diye sorulur. Anne ve babaya nasl olduklarn sormuyoruz. Oysaki onlar bu süreçte kendilerini çok çaresiz hissediyorlar. Hatta 2018de dernek olarak 500 prematüre çocuk sahibi ebeveynle bir aratrma yaptk. Ebeveynlerin yüzde 80i erken doumla ilgili kendilerini suçlu hissettiini söyledi. Bu nedenle bu süreci geçiren ailelere bask yapmamak ve sosyal anlamda destek olmak gerekiyor diye konutu.
Annelik izinleri doumdan sonra balamal
Annelik izninin yetersiz olduunu belirten Okay, devlet kademesinde bu konu ile ilgili bir düzenleme yaplmas taleplerinin olduunu söyleyerek, u ifadelere yer verdi:
Dernek olarak 2011de yaptmz bir giriimle doum öncesi kullanlamayan izinler doum sonras kullanlmaya baland. Ancak bu da yeterli deil, çünkü doum sonras izin 8 hafta. Annenin doum öncesi kullanmad izinleri dahi olsa izin günleri çok ksa ve bu sürede bazen bebek taburcu bile olmam oluyor. Bu durum anneleri, çocuu ve ii konusunda bir seçim yapmaya zorluyor. Bizim dernek olarak talebimiz bebek taburcu olduktan sonra annenin izninin balamas. çünkü bu dönem çok kritik bir dönem ve bebek taburcu olunca tüm problemler bitmi olmuyor. Nitekim bebein baz tedavileri daha yeni balam oluyor. Bu da çalan anne ve babalar zorlayan bir durum. Hatta birçok anne-baba bu süreçte isiz kalyor ve tüm bu sorunlarn yanna bir de ekonomik skntlar eklenmi oluyor.
Annelerin yaad en büyük sknt bebee temas edememek
Anne sen naslsn? psiko-eitim program kapsamnda Türkiyenin dört bir tarafn dolatklarn ve annelerle bir araya geldiklerini kaydeden Okay, prematüre bebek sahibi annelerin yaadklar skntlar u ekilde sralad:
Doum orannn yüksek olduu illerde annelerle bir araya gelmeye çalyoruz. Onlarn skntlarn dinliyoruz. Anneler en büyük skntlarn bebekleri youn bakmdayken onlara temas edememek olarak ifade ediyor. Maalesef bu konuda ülkemizde bir eksiklik var. Hlbuki bebein nörogeliimsel açdan da anneye çok ihtiyac var. Bebei kuvözden çkarp annenin kucana verdiinizde bebein solunumu bile düzeliyor, büyümesi hzlanyor, sinir ve zihin geliimi artyor. Bu avantajlar varken baz nedenlerden ötürü bunu çok iyi deerlendiremiyoruz. Ki bu süreçte bebeklerin anne sütüyle beslenmesi de çok önemli ancak bebeinden uzak kalan annenin sütünün gelmesinde de skntlar oluyor. Bunun yan sra üzerilerinde yakn çevrenin basks da oluyor. u bilinmeli ki; bu bebeklerin zamana ihtiyac var. Ne kadar erken doarlarsa akranlarn yakalamalar da o kadar zaman istiyor. Yaklak iki ya civarnda akranlarn yakalayabiliyorlar. O nedenle bu dönemde ailelere kar cesaretlendirici olunmal.
Anne ve babaya psikolojik destek verilmeli
Süreç içerisinde anne ve babalara psikolojik destek verilmesi gerektiinin altn çizen Geliim Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öretim Üyesi Dr. Arzu Somay ise, Bu süreçte anne ve baba bebeine dokunamad, onunla iletiime geçme konusunda snrlandrld bir duruma mahkum kalyor. Bu süreçte anne kendini duygusal anlamda ar derecede kötü hissediyor. çünkü bebeine dokunamamas ya da anne karnnda onu yeterince besleyememesi düüncesiyle suçluluk duygusuyla da savamas söz konusu olabiliyor. Bu süreçte anne ve baba sosyal anlamda destee ihtiyaç duyabiliyor. Bu yüzden hastanelerimizde düzenlemeler yaplmas gerekiyor. Bu düzenlemeler içerisinde anne ve babaya psikolojik destek verilmeli. Hasta bakclarn, hemirelerin, doktorlarn anne ve bebein bakm konusunda ebeveyne rehberlik etmeleri gerekiyor. Annenin bebeiyle bir arada kalabilecei bir ortamn organize edilmesi gerekiyor. Bunlar gerçekletii zaman anne-babalar bu süreci daha salkl bir ekilde atlatabilirler eklinde konutu.
stanbul Geliim Üniversitesi Toplumsal Cinsiyet Aratrma Uygulama Merkezi Müdürü Dr. Emel Tozlu Öztay, bu tarz programlarla daha fazla anne ve babaya ulamak istediklerini söyleyerek u ifadelere yer verdi:
Biz prematüre bebek anneleri olarak çeitli sektör ve akademik alanlarda uzmanlam anneleriz. Ama tüm anneler bizler kadar ansl deil. Prematüre doan bebeklerin says ciddi oranda yüksek. Bu da prematüre bebek says kadar annenin de olmas demek. Kadn istihdamnn doru ilerlemesi, salkl bebekler büyütülmesi için bu tip organizasyonlara son derece ihtiyaç var. Prematüre bebek anneleri toplumda çeitli ekillerde iddete maruz kalabiliyor. Biz de bu programla prematüre bebek anneleri olarak çözüm önerilerini, nasl bir yol hartas çizebileceini deerlendirdik.
Hastane ve doktor seçimi önemli
6 aylk prematüre kz çocuk annesi ise duygularn u ifadelerle aktard:
Bebeim iki ay erken dodu ve u an 6 aylk. Hamilelik dönemimde erken doacan biliyorduk. 6 aylk olunca bir anda almaya karar verdiler. 32 gün youn bakm sürecimiz oldu. Ameliyatlk bir durum olmad ancak o 32 gün bize 32 yl gibi geldi. Bebeim sadece üç gün anne sütü alabildi. Daha sonra barsaklarndan rahatszlklar oldu. Anne sütü kesinlikle alamyor, mamayla besleniyor. çok zor bir süreç ama bu durumu yaayanlar moralini bozmasnlar hastane ve doktor seçimlerine oldukça dikkat etsinler.