Kovid-19 salgn ile mücadele sürecinde uygulanan toplumsal alamada etkinliin ve koruyuculuun, 2. dozdan belli bir süre sonra yaplacak 3. doz hatrlatma as ve her yl kullanmda olan alardan birinin tek doz eklinde uygulanmas ile kalc hale gelecei belirtildi.
Prof. Dr. smail Balk, kullanmda olan Kovid-19 alarnn bakln salanmasnda etkinliine ve doz miktarna ilikin açklamalarda bulundu.
A gelitirme çalmalar sonucunda çeitli ülkelerde BioNTech, SinoVac, Moderna, Sputnik V ve AstraZeneca alarnn uygulandn hatrlatan Balk, bu süreçte Türkiyenin bir yandan yerli a çalmalarna arlk verirken dier yandan ise yurt dndan a temin etmek için harekete geçtiini anmsatt. Türkiyede ilk olarak SinoVac, ardndan BioNTech alarna eriim için anlamalarn yaplmasyla vatandalarn tercihleri dorultusunda iki adan birini yaptrma imkann elde ettiini aktaran Balk, Sputnik V asnn Türkiyede üretilmesine yönelik Rusya ile yaplan anlama sonrasnda ann ülkeye gelmesiyle üçüncü bir seçenein de söz konusu olacan anlatt.
Balk, mevcut durumdaki tüm alarn ilk uygulamada belirlenen aralklar içinde toplam 2 doz eklinde yapldn belirterek SinoVac alarnn ikinci dozunun birinci dozdan 28 gün sonra yapldn söyledi. Son yaplan açklamaya göre BioNTech asnn ilk dozdan 4-8 hafta sonra ikinci dozunun yaplacan dile getiren Balk, Sputnik V asnn ikinci dozunun da birinci dozdan 28 gün sonra yaplacana iaret etti.
SALGIN SONLANANA KADAR HER KYE HATIRLATMA DOZLARI MUTLAKA YAPILMALI
Prof. Dr. Balk, bilimsel çalmalarla ann etkinliinin kalc olabilmesi için belli bir zaman sonra 2 dozun ardndan tekrar bir hatrlatma dozunun yaplmas gerektiinin ortaya konduunu bildirdi. Salgn sonlanana kadar her kiiye hatrlatma dozlarnn mutlaka yaplmas gerektiini vurgulayan Balk, Gözlemlerimize göre, inaktif alarda 6 ayda bir, dier alarda ise 8 ay ile 1,5 yl arasnda tek doz hatrlatma as yaplmas uygun olacaktr. dedi.
Prof. Dr. Balk, hatrlatma alarna ilikin u bilgileri verdi:
Baz alar balangçta tek, 2 ya da 3 doz yaplr. Örnein, Hepatit B asnn arka arkaya 3, Hepatit A asnn ise 2 doz yaplmas gerekir. Kovid-19 sürecinde faz-3 çalmalar sonuçlanmadan, ön raporlarna göre acil kullanm onay verildi ve alama balad. Alarn kaç doz kullanlaca faz çalmalar sonuçlarna göre yapld. Bu alarda doz uygulamas, ann baklk sisteminde etkili ve kalc sonuç oluturmas için gereken saydr. Hatrlatma dozu ise ilk bata yaplan alarn zaman içinde baklk sistemi üzerinde etkisinin yitirmesinin engellenebilmesi için uygulanr. Bu hatrlatma as tek doz yaplr. Kovid-19 salgn devam ettii sürece de alarn etkinlii 6 aydan sonra giderek azalndan, korunmann salanabilmesi için tek doz hatrlatma as yaplmal.
ÖNÜMÜZDEK SONBAHARDA KESN AçIKLANMI OLACAKTIR
Hatrlatma asnn ne kadar süre sonra yaplmas gerektiinin ise adan aya farkllk gösterdiini belirten Balk, BioNTech alarnn kalc etkili baklk süresinin u an için daha uzun olmasnn öngörüldüüne dikkati çekti. Balk, unlar kaydetti:
Hatrlatma dozlarnn kaç ay aralklarla yaplaca aya göre deiebilir ve bu süre faz-3 çalmalarnn son raporlar çktktan sonra ve kullanmda olan alarn etkinlik sürelerinin takibinden sonra kesinleecektir. Bu süre 8 ay ile 2 yl arasnda olabilir ama bu ancak faz-3 çalmalarnn sonunda kesinleecektir. Biz de ekim aynda baladmz faz-3 çalmas kapsamndaki gönüllü kiileri bu açdan takip ediyoruz. Alarn koruyuculuk süresi ancak faz-3 çalmalarnn sonunda öngörülebilecek. Bu nedenle hatrlatma asnn ne zaman yaplmas gerektii önümüzdeki sonbaharda kesin açklanm olacaktr.
naktif a olan SinoVacta ise baklk üzerindeki etkinin daha ksa olacann öngörüldüünü dile getiren Balk, sözlerine öyle devam etti:
SinoVac için de 6 ayda bir hatrlatma asnn yaplmas gerektii düünülüyor. Bir dier a olan Sputnik Vnin etkisinin, SinoVaca oranla daha uzun olaca bekleniyor. Bu süre imdiki tahminlere göre inaktif alarda 6 ayda bir, dier alarda ise 8 ay ile 1,5 yl arasnda tek doz olacaktr. SinoVac as özellikle belli gruplarda 2 doz yapldnda zayf antikor yant oluturabiliyor. SinoVac as hem ar enfeksiyona bal hastaneye yatlar hem de ölüm orann büyük ölçüde engelliyor. naktif ann, ikinci dozdan 15 gün sonra koruduunu ve hastaneye yat ve ar hastalk riskini büyük ölçüde azaltt belirlendi.
NAKTF AININ ETKSN YÜKSELTMEK GÜNDEME GELECEK
Elde edilen veriler sonucunda, bakl güçlendirmek için 2 yerine 3 doz a uygulamasnn baz hasta gruplar için gündeme gelebileceini, tartlabileceini anlatan Balk, öyle devam etti:
Bakanlk ilgili verileri topladkça ileri ya gruplarnda, kemoterapi alanlarda, obezitesi bulunanlarda, diyaliz hastalar, romatizmal hastalklara bal kortizon ya da baklk basklayc ilaç kullananlarda, organ nakli hastalar gibi zayf bakl olan ya da ar enfeksiyon geçirenlerde, a etkisi zayf kalanlarda, a tedarik sorunu kalmadnda, kendi amz olduunda bu kiilere daha yüksek doz ya da 2 yerine 3 doz gibi inaktif ann etkisini yükseltmek gündeme gelecek.
HASTALIA KARI SÜREKL KORUNMAK çN HER YIL TEK DOZ KOVD-19 AILARINDAN STENLEN BR yaptrlmal
Prof. Dr. Balk, hatrlatma dozu gerekliliinin, SinoVac dnda BioNTech ya da Sputnik V a olan ya da olacaklar için de geçerli olacan ancak 3. doz için sürenin deiiklik gösterebileceini hatrlatt. Balk, Balangçtaki immün sistem örenene kadar kullanlmas gereken dozlar ayn ayla olmal, yani kii ilk dozu hangi adan olduysa ikinci dozu ondan yaptrmal ama 6 ay ya da bir yl sonra yaplacak hatrlatma dozu farkl bir adan da olabilir, örnein kendi yerli amz olabilir. Hatrlatma as için tek doz yeterlidir. Bu uygulamadan sonrasnda ise hastala kar sürekli korunmak için her yl tek doz Kovid-19 alarndan istenilen biri yaptrlmal. diye konutu.
240 MLYON DOZ AI BOA STENM DOZ DELDR
Hatrlatma alarnn yaplabilmesi ve alamada sürekliliin salanabilmesi için a temininde sknt yaanmamas gerektiine dikkati çeken Balk, Türkiyenin a teminine ilikin planlamada bunlar da dikkate aldn söyledi. Prof. Dr. Balk, Bu anlamda Salk Bakan Kocann açklad 240 milyon doz ann temini için balant yaplmas son derece yerindedir. 240 milyon doz a boa istenmi doz deil, hem a olmayanlarn yaz aylarndaki alarnn yaplmas hem de a olup da hatrlatma dozlar yaplmas uygun görülen kiiler içindir. Umarz ki bu balantlar yaptmz firmalar, sözlerinde dursunlar. Elbette bu süreçte yerli a üretimi, Türkiye için büyük bir güçtür. dedi.
Etkinlik ve koruyuculuu yüzde 50nin üstünde olan her ann kullanlmasnn uygun olduunu ifade eden Balk, bu nedenle herkesin eriebildii ay mutlaka yaptrmas gerektiini kaydetti.