Sar nokta hastal ya da makula dejenerasyonu, günümüzde geri döndürülemez görme kaybnn balca nedenlerindendir. Dünya nüfusunda yaklak 30-50 milyon insan etkiledii tahmin edilmektedir. Hastalk iki gruba ayrlr. Tüm olgularn yüzde 10unu ya tip, yüzde 90nn uzun yllar boyunca görmenin yava azald kuru tip yaa bal makula dejenerans oluturur. Kuru tip yaa bal makula dejenerans olanlarn yüzde 10-20 gibi bir ksm zaman içinde ya tipe ilerleyebilir.
YOUN ANTOKSDAN DESTE ART!
Sar nokta hastal kimlerde görülür?
Genetik yani kaltsal olarak görülme yüzde 71 gibi yüksek bir orandadr, yüzde 29da çevresel faktörlerin rol oynad bilinmektedir. leri ya, sigara, obezite, sistemik hastalklar, gerekli besinlerin diyetle alnamamas da risk faktörlerinden bazlardr. Diyetle alnmas gereken vitamin C, D, E vtaminleri, selenyum, çinko, bakr, magnezyum eser mineralleri ile beta karoten, kriptoksantin, lutein ve zeaksantin gibi antioksidanlarn eksikli sar nokta hastalnn görünmesinde rol oynamaktadr. 55 ya üzerindeki salkl bireylere bu rahatszlktan korunmak için, güne ndan korunma, sigaray brakma, düzenli egzersiz, kilo, tansiyon ve kolesterol kontrolü, ya ve ekeri azaltma, koyu yeil yaprakl sebzeler, ceviz, meyve ve haftada 1-2 kez balk tüketmeleri önerilmelidir. leri kuru tip sar nokta hastalnda ise youn antioksidan destei gerekmektedir.
BAKTII YERN ORTASINI GÖREMEZ
Sar nokta hastalnn belirtileri nelerdir?
Sar nokta hastalnda; hastann temel ikayeti, bakt yerin ortasn görmede zorlanma ya da görüntünün tamamen kaybdr. Hastaln balangç dönemlerinde özellikle düz çizgilerin krk ya da eri görülmesi, karartlar görme ve görüntü kalitesinde azalma sk rastlanlan hasta yaknmalardr.
YAMUK VE BOMBEL GÖRME ARTAR
Sar nokta hastalnn çeitleri nelerdir?
Yaa bal oluan sar nokta hastalnn, ya tip ve kuru tip olmak üzere iki çeidi vardr. Kuru tip daha sklkla karlalan eklidir ve genetik olarak geçi olabildii gösterilmitir. Ya tip ise daha az görülmekle birlikte daha hzl bir görme kaybyla seyreder. Ya tipte sar noktann bulunduu retina içerisinde sv veya kanama mevcuttur ve bu durum hzl ve ciddi bir görme kaybna neden olur. Kuru tip sar nokta hastalnn zamanla ya tipe dönme olasl söz konusudur. Kuru olan tip, hastalarn yaklak yüzde 80inde görülür ve iyi olan tipi budur çünkü yava ve dokuyu kurutarak ilerler.
Kuru tip sar nokta hastal ya tipe dönüür mü?
Kuru tip sar nokta hastalnn zamanla ya tipe dönme olasl söz konusudur. Ya tipi, yeni damarlarn olutuu zamanki verilen ismidir. Ya tipe döndüü zaman hastada çarpk ve yamuk görme ikayetleri bariz artar. Düz çizgilerde krklanmalar bariz fark edilebilir hale gelir. Yamuk, çukur, bombeli görme ikayetleri olur. Küçük, büyük görme ikayetleri olabilir. Ya tipe döndüü zaman daha hzl bir ilerleme görülebilir. Neyse ki hastalarn yüzde 20si gibi az bir ksmnda görülür.
ERKEN TANI ÖNEML
Sar nokta hastalnn tedavisi var mdr?
Ya tip sar nokta hastal tedavisinde son yllarda en çok uygulanan tedavi, göz içine uygulanan anti- VEGF (Vasküler Endotheliyal Büyüme Faktörü) enjeksiyonlardr. Bunlar, kanamalara ve sv birikimlerine yol açan yeni damar oluumlarn engellemektedir. Tedaviden iyi sonuç alabilmek, erken tan ve tehis ile tedaviye uyum ve düzenli kontrollerle mümkün olabilir.
SGARA KULLANIMI VE OBEZTE TETKLER
Sar nokta hastalndan korunmada yaplmas gerekenleri Göz Sal ve Hastalklar Uzman Op. Dr. Mehmet Söyler u ekilde sralad:
1. Kilo verip tansiyonunuzu kontrol altna aln
Hipertansiyona bal olarak zayf kan dolam, gözlere kan akn da kstlayabilir. Kilo vermek, kan basncn düürmek için kantlanm en iyi yoldur.
2. Sigaray brakn
Sigara içmek, bir kiinin yaa bal makula dejenerasyonu gelitirme riskini ikiye katlayabilir. Ne kadar erken vazgeçerseniz o kadar iyidir.
3. Aile geçmiinizi önemseyin
Birinci dereceden akrabalar sar nokta hastas olan insanlarda bu hastaln gelime riski çok daha fazladr. Ailesinde bu hastalk olanlar dalgal çizgiler görmeye balarlarsa daha dikkatli olmallar.
4. Yeil yaprakl sebzeler tüketin
Tabanz tüm yeil sebzelerin yan sra spanak, lahana ve paz ile doldurun. Bu besinler göz hastalklarna katkda bulunabilecek hücresel hasara kar korunmaya yardmc olur.
5. Takviye aln
Makula dejenerasyonunda vitamin kullanmak bir tedavi ekli deildir ancak hastaln ilerlemesini yavalatabilir.
6. Yaz-k güne gözlüü kullann
Güne gözlüü, retina hasarna neden olabilecek UV ve mavi ktan koruma salar. Amerikan Makula Dejenerasyon Vakf, UV 400 etiketli güne gözlüünüzü yaz-k kullanmanz öneriyor.