Doç. Dr. Oya Demirci, anne sütünün en iyi beslenme yöntemi olduunu ve bebekleri birçok hastala kar koruduunu belirterek, u andaki bilgiler koronavirüsün anne sütüne geçmediini göstermektedir. Bebee bula riski konusunda temel kayg iddetli semptomlar olan kiilerde bebee damlack yani solunum yolu ile bulama riskidir. dedi.
Doç. Dr. Demirci, geçen yl aralk aynda çinin Vuhan kentinde görülmesinin ardndan dünyaya yaylan yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) hamilelik ve sonras dönemdeki etkilerine ilikin merak edilenleri anlatt.
Kovid-19un tüm dünyay etkileyen bir salk problemi halini aldn hatrlatan Demirci, enfeksiyonunun belirtileri arasnda ate, öksürük, yaygn kas ars ve nefes darlnn bulunduunu, ayrca bulant, ishal, tat ve koku alma duyularnda kayba da neden olabildiini söyledi.
Oya Demirci, korkulan tablo ise baklk sistemi zayf olan kiilerde enfeksiyonun hzla ilerleyerek zatürreye yol açabilmesi olduuna iaret ederek, koronavirüs-hamilelik ilikisine yönelik merak edilen sorulara u cevaplar verdi:
Soru: Hamilelik dönemi koronavirüs enfeksiyonu riskini artrr m?
Demirci: Hamilelik döneminde baklk sisteminin zayflad bilinmektedir. Bakln azalmas hamile kadnlar viral solunum yolu enfeksiyonlarna kar daha yatkn hale getirmektedir. Ayrca hamilelik döneminde solunum sisteminde baz deiiklikler olmaktadr. Bu deiiklikler solunum yolu enfeksiyonlarnn hamilelik döneminde daha iddetli geçirilmesini de beraberinde getirmektedir. Yeni tip koronavirüs ile ilgili u ana kadar elimizdeki veriler hamilelerde topluma göre artm bir duyarllk olmadn göstermekle birlikte koronavirüsün bu yeni tipiyle dünya ilk defa karlat için elimizdeki veriler oldukça snrldr. Daha önceki SARS ve MERS gibi farkl tip koronavirüs salgnlarnda hamilelerin bu salgnlardan daha fazla etkilendii görülmütür. H1N1 grip salgnnda da hamile bireyler daha ciddi problemlerle kar karya kalmtr. Bu nedenle anne adaylarnn Kovid-19 salgna kar daha tedbirli olmalar gerekmektedir.
- Düzenli uyku ile vücut direnci artrlmaldr
Soru: Hamilelik döneminde koronavirüs enfeksiyonundan korunmak için nasl tedbirler alnmaldr?
Demirci: Hamilelik döneminde alnacak tedbirler toplumun dier bireyleri ile benzerdir. Özellikle el hijyeni önemli olup eller en az 20 saniye sabun ve suyla ykanmaldr. Ellerin ykanamad durumlarda en az yüzde 60 alkol içeren el dezenfektanlar da hamilelik döneminde kullanlabilir. Ayrca ellerin göz, burun ve az bölgesinden olabildiince uzak tutulmas gerekmektedir. kinci önemli konu ise sosyal mesafenin korunmasdr. Hamile bireyler salgn döneminde olabildiince evden çkmamal, eve ziyaretçi kabul etmemelidir. Evden çkmann zorunlu olduu durumlarda ise koruyucu maske takmal, kalabalk ortamlardan uzak durmal ve dier kiilerle aralarnda en az 1 metre mesafe olmaldr. Ayrca dengeli beslenmeye dikkat edilmeli ve düzenli uyku ile vücut direnci artrlmaldr.
Soru: Koronavirüs hamilelik döneminde bebee bular m?
Demirci: Gebelikte geçirilen koronavirüs enfeksiyonunun anneden bebee bulama riski henüz tam olarak bilinmemektedir. Gebeliin geç dönemlerinde geçirilen koronavirüs enfeksiyonun doumdan önce veya doum srasnda bebee geçtiine dair kant henüz bulunmamaktadr. Ancak bu konuda henüz yeterli veri maalesef bulunmamaktadr. Ayrca organ geliimlerinin gerçekletii gebeliin erken döneminde yakalanlan koronavirüs enfeksiyonunun gebelii ve bebei nasl etkileyebilecei de henüz bilinmemektedir. Fakat erken gebelik döneminde geçirilen yüksek ateli hastalklarn bebek üzerine olumsuz etkileri olabilmektedir. Dolaysyla anne adaylar bu enfeksiyona kar sk tedbirler almal ve olas bir bula riskinden azami ölçüde kaçnmaldr.
- Acil olmad sürece rutin muayeneler ertelenmeli
Soru: Koronavirüs enfeksiyonu bulandan üphelenildiinde ne yaplmaldr?
Demirci: Hamilelik döneminde koronavirüs ile üpheli bir temas olduu durumda eer yüksek ate, öksürük, kas ars veya solunum sknts gibi bir semptom yoksa 14 gün boyunca evden dar çklmamaldr. Bu dönemde acil bir durum olmad sürece rutin kontrol muayeneleri ertelenmeli ve takip eden kadn doum uzman veya aile hekimi ile iletiime geçilmelidir. Eer yüksek ate, öksürük, yaygn kas ars veya solunum sknts var ise koruyucu maske taklarak hastaneye bavurulmaldr. lgili hekim muayenesi sonras eer koronavirüs pnömonisi bulgular var ise hekim düük doz bilgisayarl tomografi görüntüleme yöntemine bavurabilmektedir. Doktorunuzun uygun gördüü durumlarda karn bölgesi korunarak yaplan tek bir tomografi çekimi bebekte olumsuz sonuçlara yol açabilecek minimum dozun altndadr. Ayrca koronavirüs enfeksiyon üphesi var ise koronavirüs testi yaplmaldr. Tüm bu muayeneler ve testler sonrasnda enfeksiyonun ciddiyeti hakknda fikir sahibi olunmakta ve uygun takip ve tedavi buna göre planlanmaktadr.
Soru: Koronavirüs salgn döneminde gebelik takibi nasl yaplmaldr?
Demirci: Koronavirüs salgn tüm dünyada olduu gibi ülkemizde de gün geçtikçe daha yaygn olarak görülmektedir. Sosyal mesafenin korunmad kalabalk ortamlarda koronavirüse yakalanma ihtimali artmaktadr. Hastane ortam da virüsün bula riskinin en yüksek olduu yerler arasndadr. Salk Bakanlmzca hazrlanan gebe takip klavuzunda bir gebenin gebelik boyunca minimum 4 defa doktor kontrolüne gitmesi önerilmektedir. Salgn döneminde gebelik takibinde sorun olmayan risksiz gebelerde kadn doum uzman tarafndan gebe takip klavuzlar önerileri dorultusunda poliklinik kontrollerinin zaman aralklar planlanmal ve doum zaman belirlenmelidir. Acil bir durum söz konusu olmad sürece koronavirüs enfeksiyonu doum zamanlamasn veya doum eklini (normal vajinal doum veya sezaryen doum) etkilememektedir.
- Emzirme
Soru: Koronavirüs enfeksiyonu saptanan hamile bir kadn doum sonras bebeini anne sütü ile besleyebilir mi? Enfekte kadn bebeini enfeksiyona kar nasl korumaldr?
Demirci: Bilindii gibi anne sütü en iyi beslenme yöntemi olup bebekleri birçok hastala kar korumaktadr. u andaki bilgiler koronavirüsün anne sütüne geçmediini göstermektedir. Bebee bula riski konusunda temel kayg iddetli semptomlar olan kiilerde bebee damlack yani solunum yolu ile bulama riskidir. iddetli semptomlar olan kiilerde anne ile bebein ayr ayr izolasyonuna ihtiyaç duyulabilir. Hafif semptomlar olan veya semptomu olmayan kadnlarda olas riskler gözden geçirildikten sonra aile ve hekim emzirme konusuna birlikte karar vermelidir. Solunum veya temas yolu ile bula konusunda gerekli tedbirleri aldktan sonra anneler bebeini emzirebilir. Anne koruyucu maske takmal ve bebeine dokunmadan önce mutlaka ellerini ykamaldr. Bebek ile anne ayn odada kalyor ise mesafe en az 1 metre olmal ve mümkün ise araya perde gibi bir bariyer koyulmaldr.