Doumsal bir hastalk olan çarpk ayak, kabaca her bin çocuktan birinde gelien bir sorun.çarpk ayak baz bebeklerde tek ayakta görülürken, bazlarnda ise çift tarafl olarak ortaya çkyor. Tek ayak çarpk olduunda bir ayak kar bacaa dönük duruyor. Her iki ayak da etkilenmise bu durumda ayaklar birbirlerine dönük ekilde bakyor. Erkeklerde kzlara oranla iki kat daha sk görülüyor, ancak bunun nedeni bilinmiyor. çarpk ayak sorununa erken dönemde müdahale edildiinde fonksiyonel olarak normale çok yakn ayaklar elde edilebiliyor. Geç kalndnda ise alçyla düzeltme daha uzun ve zahmetli oluyor, baz bebeklerde ilave ameliyatlar gerekebiliyor. Tedavi edilmedii takdirde kemiklerde ekil bozukluu geliebiliyor, ameliyatlar daha zorlaabiliyor.
Nurdan AAR
DYARBAKIR-Ortopedi ve Travmatoloji Uzman Doç. Dr. Salih Marangoz erken tedaviye balamak için en ideal zamann doum sonrasndaki 7. gün 15.gün aras olduunu belirtiyor.
Kesin nedeni bilinmiyor
çarpk ayan kesin nedeni bilinmemekle birlikte, çok farkl ihtimaller öne sürülüyor. Eskiden anne karn içerisinde skma nedeniyle gelitii sanlyordu, ancak artk öyle olmad biliniyor. Olas nedenler arasnda nörolojik, damarsal ya da ba dokusunu ilgilendiren sorunlar belirtiliyor. çarpk ayan yüzde 25i ise kaltmsal nedenlerden kaynaklanyor. çou bebekte kaltmsal olmayan bir genetik durumun söz konusu olduuna iaret eden aratrmalar da mevcut.
Anne karnnda yakalanabiliyor
çarpk ayak günümüzde genellikle bebek anne karnndayken 16. haftadan itibaren yaplan ayrntl ultrasonda tespit edilebiliyor. Problemin anne karnndayken anlalmas, doum sonrasnda yaplacak olan tedaviler hakknda önceden aratrma yaplabilmesine imkn salyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzman Doç. Dr. Salih Marangoz çarpk ayaklarn ultrason muayenesinde çok nadiren gözden kaçabildiini söyleyerek, Böyle bir durumda doum sonrasnda salk personeli veya aile tarafndan kolaylkla anlalabiliyor. çarpk aya normal bir ayaktan veya ayan hafif içe dönük olduu durumlardan ayrt eden en temel özellii ise ayan gaza basma yönünün tersi yöndeki esnekliinde azalma görülmesi veya ayan yukar doru hiç esnetilememesi diye vurguluyor.
Erken dönemde alçyla tedavi edilebiliyor
Özellikle yenidoan döneminde çarpk ayak probleminin güncel tedavisi Ponseti tekniine uygun yaplan alç tedavisidir. Doutan çarpk ayak sorununun tedavisi için en ideal zaman doum sonrasndaki ortalama 10. gün civar oluyor. Aya esneten haftalk düzeltici alç tedavisiyle ayaa ekil veriliyor. Ardndan bu eklin korunmas için diz bükük bir ekilde, özel bir teknikle, kasklara kadar alç uygulanyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzman Doç. Dr. Salih Marangoz alç tedavisine çocuun ayanda gözle görülür bir ekilde düzelme olana kadar devam edildiini belirterek sözlerine öyle devam ediyor: Bu tedavi de ortalama 4 - 6 hafta arasnda tamamlanyor. Alç tedavisinin bitiminde ayan arka ksmndan topuk gevetme olarak da bilinen ail tendonunun kesilerek uzatlmas ilemini (ailotomi) yapmak da gerekebiliyor. Bu ilem göreceli olarak kolay atlatlan ve tedavinin bir sonraki aamasna geçmeyi salayan bir basamak. lem sonrasnda 3 hafta süreyle alç tedavisi yaplyor. Ardndan, ayaklar düzeltilmi ve omuz hizasnda açk pozisyonda tutan, aras demirli ayakkab olarak da bilinen ortez kullanlyor.