Yavuz, çünkü bu oranlarnn bilinmesi bile tek bana aslnda herkesin daha çok sorumluluk üstlenmesi anlamnda çok faydal olacak. Burada belirlenecek bir takm eik deerler var. Bu eik deerler düük, yüksek veya çok yüksek risk eklinde deerlendirilecek. Yani aslnda burada risk derecelendirilmesi ve yönetimi yaplyor. Risk hepsinde olacak riski sfrladk diyemeyeceiz ama riskin artp azalmas söz konusu. Bu eik seviyeler, hangi açlmann öncelikli olarak yaplmas gerektiini belirleyecek. Örnein öncelikle eitimin açlmas ya da restoran kafelerde serbestleme gibi kararlar bu eik seviyelerine göre belirlenebilecek. Açlma olsa da önlemlere uyularak yaplacak. Biz buna kontrollü açlma diyoruz. Zaten okullar için Milli Eitim Bakanlnn buna yönelik çalmalar balad. Restoran ve kafeler için de çalma yaplyor, kii kstlamas gibi eklinde konutu.
ÖRNEN YÜZDE 10 çIKTIYSA AçILMALAR DÜÜNÜLEBLECEK
llere göre oranlarn açklanmasyla artk herkesin ortak çalmas gerektii zorunluluunun da doduunu belirten Prof. Dr. Yavuz, Bu effaflk ile vatanda olarak da hepimiz sorumlu oluyoruz vaka saylarnn azalmasnda. Devletin de sorumluluu, okullarda (dönüümlü eitim örnein, 40 kii ayn snfta deil de dönüümlü olacak ekilde organize edilmesi gibi) ya da sosyal alanlarda (kafe restoranlarda vs denetimlerin yaplmas, kontrollü açlma konusunda) olacak dedi. Risk derecelendirmesi açsndan ABDdeki uygulamalardan örnek veren Prof. Dr. Yavuz, Örnein orada 14 gün içinde diyelim 100 bin nüfusta yüzde 10un altndaysa enfeksiyon insidans (yeni olgularn nüfusa oran), çok düük riskli anlamna geliyor bu. Dolaysyla çok düük risk alarak okullar açabilirsiniz deniyor. Türkiyede de bize özgü deerlendirmelerle eik deerler belirlenecek ve buna göre kararlar alnacak. Burada tabi ki sfr riskten bahsedemeyiz. Riskin derecelendirilmesi söz konusu olacak açlmada. Önemli olan daha düük riskte bunu yapmak diye konutu.
DÜÜK VAKA ORANININ EN AZ K HAFTA KORUNMASI GEREKYOR
Risk derecelendirmesine örnek de veren Prof. Dr. Yavuz, 100 bin nüfusta 7 günlük insidans, yüzde 116, yüzde 300 olan yerler var. Buralarda açlma yapmak çlgnlk olur tabii ki. Orann daha düük olduu illerde kademeli açlma yapmak daha mantkl olacak. Her il kendi durumunu bilecei için de yüksek oranlarn görüldüü yerlerde belki de ekstra önlemler alnmas gerekecek. Ayrca açklanan oranlarda sadece insidans deil, azalmaya devam etme eilimini görmek de önemli. Diyelim ki yüzde 50 oran çkt ama aaya doru ini eilimi gösteriyor. 14 gün boyunca da bunu koruyabiliyorsanz bu da önemli. Yani sadece deerlendirmelerde sadece belli bir orann baz alnmas deil, o orann stabil bir ekilde gitmesi de verilecek kararlarda baz alnacak. Örnein Dou Karadenizde çok yüksek görünüyor oranlar. Art devam ediyorsa ekstra önlemler gerekecek. Nedir bu önlemler? Kovid-19da elimizde farmasötik olmayan (ilaç d) önlemler dört tane zaten. Mesafeyi artrmak, insan hareketini kstlamak ve maske kullanm ile hijyen. Bu nedenle de orann çok yüksek olduu illerde seyahat kst vesaire anlamnda, insan hareketlerinin de kstlanmas önem kazanacak dedi.
SIRASI GELENLER BR GÜN BLE BEKLEMEDEN AI OLSUN,
Serbestlemelerin balayabilmesinde alamann da çok büyük pay olacana deinen Prof. Dr. Yavuz, Zaten dünyada ay hzl yapan ülkelerde de bu çok açk olarak gösterildi. A yaptnz grupta, enfeksiyon hz belirgin olarak azalyor. O nedenle u anda kim a olabiliyorsa, hiç vakit kaybetmeden, yarn olurum, haftaya bakarm demeden hemen gidip asn olmal. Bu hem kendisi, hem toplum için önemli. Enfeksiyon hznn azalmas ve açlmalarn olabilmesi için çok kritik önemi var alamann. A hakk gelen herkesin hiç tereddütsüz ve ertelemeden asn olmas gerekiyor. Ne kadar çok insan alrsak, oranlarn o kadar dütüünü göreceiz ifadelerini kulland.
LAçLARDA DA ÖNÜMÜZDEK 6 AY çNDE Y SONUçLAR ALACAIZ
Kovid-19la mücadelede sadece alar deil ilaçlarn da önemli bir beklenti oluturduuna iaret eden Prof. Dr. Yavuz, bu konuda son çalmalardan birinin oldukça umut verici olduunu söyledi. Koronavirüse kar deneysel ilaç çalmalarndan molnupiravir ile ilgili aratrmada ilacn, farelerde virüsün vücutta çoalmas ve bulamasn engelledii görüldü. Prof. Dr. Yavuz, Baz ilaçlar var klinik çalmalar devam eden. Bizde de kullanlan favipiravir benzeri bir antiviral ilaçla ilgili yeni bir sonuç açkland. O da oral yoldan alnan bir ilaç. Molnupiravir hayvan deneylerinde, çok etkili olduu gösterilmiti. imdi klinik çalmalar devam ediyor. Mart gibi Faz 2 ve 3ü yaynlanacak. Bundan çok ümitliyiz. Umarm insanlarda da iyi sonuçlar elde edilir. Oral olmas nedeniyle kesin etkinlii gösterilmi bir ajan olarak karmza çkacak. Yine bizim de kullandmz favipiravirin etkilerine dair küçük çalmalar vard, daha büyük çalmalarn sonuçlarn da bekliyoruz. Bu da bizim açmzdan anlaml olacak. çünkü gripte olduu gibi azdan kullanabileceimiz etkili bir ilacmz olursa Kovid-19da da; hem tedavi anlamnda, hem de önlenmesi anlamnda iimiz kolaylaacak. Alarda da var aslnda böyle bir etki. Tamam yüzde 100 bulatrcl engellemiyor ama beklentimiz, büyük oranda azaltt da gösterildi. Yani alarn da bulatrcl da azaltacan öngörüyoruz. çünkü alananlar hastal geçirse de hafifi seyirli olaca için, daha az bulatrc olacaklarn düünüyoruz. Hem ada hem de azdan kolay alnabilen etkili antiviral ajan elde edilebilirse aynen gripte olduu gibi hastaln tedavisinde de, bulacln azalmasnda da çok etkili silahlarmz olacak. Yani bu önümüzdeki 6 ay içinde ben bu alanlarda çok daha olumlu sonuçlar çkacak diye tahmin ediyorum