çocuk Sal ve Hastalklar Uzman Doktor Öretim Üyesi Müjde Arapolu, pandemi dönemleri srasnda pandemi etkeni ile hastalklar arlk kazansa da, sonrasnda dier hastalklarda da genel bir art görüldüünü belirterek Bu art engellemek için pandemi döneminde ve sonrasnda rutin çocukluk alar kesinlikle ihmal edilmemelidir. Ülkemizde 13 adet çocukluk hastalna kar rutin baklama ve ayrca istee bal olarak menenjit ve rotavirüs alar uygulanmaktadr. Alar yetersiz dozlarda yapldnda koruyucu olmamakta, mutlaka ilk a serisinin bitirilmesi ve ardndan tekrar dozlarnn uygulanmas gerekir diyor. Doktor Öretim Üyesi Müjde Arapolu, toplumda alar hakknda doru bilinen 8 yanl anlatt, önemli uyarlar ve önerilerde bulundu.
Doal yoldan baklk kazansak daha iyi deil mi? Nasl olsa hasta olacaksak aya ne gerek var: YANLI!
DORUSU: Suçiçei, tüberküloz gibi baz enfeksiyonlar alamaya ramen geçiriliyor. Evet, koruyuculuu yüzde 85 üstüne çkamayan baz alar var ancak alama hastann bu enfeksiyonlar geçirse bile hafif geçirmesini salar, hastalklarn yan etkileri al çocuklarda çok daha az görülür. Baz hastalklar ise geçirsek de tam baklk kazanmak mümkün olmuyor. Örnein, hepatit B temas sonras bazen tam iyileme olmuyor, yüzde 10 hasta tayc olarak kalyor.
Alarn ksa süreli yan etkileri tehlikelidir: YANLI!
DORUSU: Alarn yan etkileri olabilir ancak genellikle bu yan etkiler önemsizdir. Hafif ate, krgnlk, enjeksiyon yerinde kzarklk ve ilik gibi yan etkiler görülebilir. Baz alar geçici ba ars, ba dönmesi, halsizlik ve itahszla yol açabilir. Nadiren, çocuklarda alerjik reaksiyon ve havale geçirme gibi nörolojik yan etkiler görülebilir. Nadir görülen bu yan etkiler endieye neden olsa bile, alar ölümcül hastalklara yakalanmaktan çok daha güvenlidir.
Alarda cva, alüminyum ve tiomersal gibi birçok yabanc madde var. Bunlar nadir de olsa otoimmün hastalklar, otizmi ve beyin hasarn tetikliyor. Yakalanma oranmz düük hastalklar için neden bu yan etkileri yaayalm: YANLI!
DORUSU: Alarn bu yan etkilere yol açt konusunda bilimsel verilerle kantlanm net hiçbir çalma yok. Güncel alarda bu maddelerin zararl formlar da yok. Bilinenin tam tersine a yan etkileri oldukça az, oysa a ile korunabilen hastalklara yakalanma oran ve bu hastalklarn komplikasyonlarn yaama oranlar çok daha yüksektir.
Ayn anda birden fazla hastala kar veya kombin a uygularsak alarn yan etkileri çok daha fazla yaanr: YANLI!
DORUSU: Doktor Öretim Üyesi Müjde Arapolu E zamanl birçok a kullanlabilir. Ayn gün birden fazla a uygulandysa yan etkilerinin fazla olacana dair herhangi bir kant yoktur. Kombin alar güvenlidir. Canl virüs alar ya ayn gün ya da dört hafta ara ile uygulanmaldr diyor.
Tek seferde birden fazla a yapmak çocuun baklk sistemine fazlaca yük bindirir: YANLI!
DORUSU: Birden fazla a yapmann baklk sistemine olumsuz etkiye yol açtn gösteren hiçbir kant yoktur. Baklk sistemimizin birçok farkl hastalkla ayn anda savaabilecek gücü vardr. Zararl organizmalara kar ayn anda ayr ayr antikor üreten baklk sistemimizin birkaç aya kar ayn anda antikor gelitirmesi beklenen bir durumdur.
Grip asn souk algnl geçirmeden yapmamz gerekir. Öksürük, nezle bulgular baladktan sonra grip as olmamza gerek yoktur: YANLI!
DORUSU: Grip as bizi influenzaya kar korur, bu da en ar geçirilen griptir. Yl boyu geçirilen mevsimsel souk algnl virüslerine kar etkili deildir. Souk algnl geçirsek bile grip asn yaptrmalyz.
Eski yllarda bu kadar çok a yoktu ve insanlar uzun yllar salkl hayatlar yaadlar. Günümüzde pek çok katk maddeli gdalar gibi koruyucu madde içeren alar da risk yaratyor: YANLI!
DORUSU: Eski yllarda hastalk etkenleri farklyd. Her dönem için güncel risk hangi bulac hastala karysa o hastaln as uygulanyor. Yaygn baklama sayesinde birçok ölümcül hastaln önüne geçilmitir.
Alarla ilgili çok yan etki var ama a firmalar bunlarn bilinmesine engel oluyor: YANLI!
DORUSU: Doktor Öretim Üyesi Müjde Arapolu Alarn yan etkileri bamsz bilimsel kurulular (Dünya Salk Örgütü, Uzmanlk Dernekleri, Avrupa Hastalk Kontrol Merkezi vb) ve ulusal salk otoriteleri tarafndan günü gününe izlenmektedir. Tüm dünyada çok özenle çalan a yan etkisi takip sistemleri vardr. En ufak bir üphe olutuunda bamsz bilim insanlarndan oluan komisyonlar kurularak aratrlr, bilimsel ortamlarda tartlr ve sonuçlar duyurulur. Eer uygulanmama karar alnrsa a çalmalar geniletilerek a güvenli hale gelmeden kullanlamaz. Günümüzde Covid-19 as için de çalmalar benzer ekilde yürütülmektedir diyor.