Psikolog Cansu vecen, Covid-19un bulama riskinin belirsizlii misofobi vakalarnda arta sebep oldu. Misofobi tedavi edilmedii takdirde kiinin kendini mutsuz hissetmesine, kaygsnn artarak devam etmesine, gelecekle ilgili umutsuzluk ve çaresizlik duygular nedeniyle depresyon ve obsesif kompulsif gibi çeitli hastalklara yakalanmasna yol açabiliyor. uyarsnda bulunuyor.
YA MKROP VEYA VRÜS KAPARSAM?
Misofobi; kiinin günlük hayatn olumsuz yönde etkileyecek düzeyde korku ve kayg uyandran mikrop kapma ya da pislik bulamas gibi düünceler sebebiyle fazladan önlem alma durumu olarak tanmlanyor. Misofobi denilince akla öncelikle mikrop ya da virüs kapma korkusu gelse de, bu sorunu yaayan kiiler vücut svlarndan pislik bulamas endiesini de youn bir ekilde hissediyor. lk kez 1879 ylnda Dr. William Alexander Hammond tarafndan tanmlanan bu korkunun Covid-19la beraber daha fazla görüldüünü anlatan Psikolog Cansu vecen, Misofobi, belirsizlikle beraber ortaya çkan endie duygusuyla ba etmede güçlük yaayanlarn dokunduu yerlerden mikrop kapacaklar gibi olumsuz düünceleriyle tetiklenebiliyor diye bilgi veriyor.
ELLER DEFALARCA YIKANIYOR, TEMZLK ABARTILIYOR
Peki, misofobi nasl ortaya çkyor? Psikolog Cansu vecen, bu soruya öyle cevap veriyor: Genetik ve çevresel faktörler misofobi gelimesine neden olabiliyor. Özellikle obsesif kompulsif bozuklua sahip olan kiiler risk altnda. Misofobi; kirlenme ve mikrop kapmaktan duyulan ar korkuyla birlikte çok kez el ykama, du alma saysnn artmas ve süresinin uzamas, temizlik ile antibakteriyel ürün kullanmnn normalin çok üzerinde olmas, kirli ya da mikroplu olduu düünülen yerlerden kaçnma gibi belirtilerle ortaya çkyor. Bu kiiler sadece mikroplardan deil, ayrca kirlilikten ve salgn hastalklardan da korkuyor ve bu korku hali kiinin yaam kalitesini ciddi boyutlarda düürebiliyor.
ALINAN AIRI ÖNLEMLER KAYGIYI AIRLATIRIYOR
Kiinin gerçek bir tehlike karsnda önlem almas hayatta kalmasn salyor. Ancak misofobi yaayanlar, gerçek bir tehlikeyle kar karya kalmasalar bile; algladklar, farknda olduklar ve anlamlandrdklar bir takm durumlara kar oluan tehlikenin yüksek olduunu düündükleri için artan bir korku ve kayg yaayabiliyorlar. Bu tür duygularn kiileri ar önlem almaya sevk ettiine deinen Psikolog Cansu vecen, öyle devam ediyor:
Düünsel olarak oluan tehlikeyi sonlandrmak adna aldklar birtakm önlemler kayg duygusunun tetiklenmesine ve artarak devam etmesine sebep olabiliyor. Kii tehlikeli olduunu düündüü yerlerden kaçnyor. O ortamda bulunmas gerekirse de yaad kaygy azaltmak için düünsel ve davransal olarak önlemler alyor. Onun için tehdit içeren yer; i yeri, hastane, ev ziyareti gibi kalabalk ortamlar ya da ortak tuvalet kullanmnn olduu yerler olabiliyor. Mikrop kapma korkusuyla beraber ar antibakteriyel ürün kullanm, mikrop kapma olaslnn olaca ortamlardan kaçnma gibi bir takm önlemler kiinin anlk olarak kaygsn azaltsa da, uzun vadede bu duygunun daha da artmasna ve alnan önlemlerin fazlalamasna neden oluyor. Bu da günlük yaamnda yapabilecei ve ihtiyac olan birtakm aktiviteleri gerçekletirmesini önlüyor.
TEDAVYLE çÖZÜM SALANABLYOR
Misofobi tedavi edilmedii takdirde kiinin yaamn ciddi boyutlarda kstlayan bir hale dönüebiliyor. Kayg duygusunun artarak devam etmesinin gelecekle ilgili umutsuzluk ve çaresizlik hissini tetikleyebildiini kaydeden Psikolog Cansu vecen, Ayrca endie duygusunun devam etmesi kiinin kendi yaamyla beraber birlikte yaad kiileri de olumsuz etkileyecei için aile ve sosyal ilikilerinin bozulmasna yol açabiliyor. diye konuuyor.
Misofobi belirtileri gösteren kiilerin mutlaka bir uzmana bavurmas gerektiine dikkat çeken Psikolog Cansu vecen, tedavi süreci hakknda unlar söylüyor: Tedavinin ekli kiinin kayg düzeyine göre belirleniyor. Kayg bozukluklarnda kanta dayal bilinen ve en yaygn kullanlan tedavi yöntemi, bilisel davranç terapileridir. Bu tedavi yönteminde kii, kaçnd durumlara terapistle beraber planlanarak, aamal olarak kar karya geliyor. Hatal deerlendirmeleri ile davrannn ilevi sorgulanarak bilisel yaplanmann yeniden olumasna fayda salanyor. Böylece kii bulunduu ortam ve davranlarn, ald önlemi daha gerçekçi bir ekilde deerlendirebiliyor. Psikoterapiyle birlikte medikal tedavinin düzenlenmesi terapi sürecinin etkinliinin daha artmasn salayabiliyor. Tedaviyle birlikte hastann tehlike algsnn deimesi ve bu dorultuda ba etme becerilerinin artmasyla misofobi sorunu ortadan kalkabiliyor. diyor.