Prof. Dr. Zeliha Koçak Tufan, Bilim Kurulu üyeleri tarafndan hazrlanan TÜBTAK Turkish Journal of Medical Sciences Dergisinin COVID-19 Özel Says ve salgnda gelinen son aama ile ilgili açklamalarda bulundu. Özel sayya Bilim Kurulu üyelerinin yan sra uluslararas kamuoyunun tand Japon, talyan ve Danimarkal akademisyenlerin de bilimsel makaleleriyle katkda bulunduunu belirten Tufan, salgnn balangç döneminde hazrlanan derginin Türkiyenin Covid-19 ile mücadeledeki tecrübesini yansttn söyledi. Tufan, Bizim gibi deneyimli bir ülkenin, bu kadar fazla uzman olmayan, bu deneyimleri yaamam ülkelere de anlatacaklar vard. Onlar için de referans olacan düündüümüz balklar ele aldk. Özellikle Asyada, Afrikada, Orta Douda bizim salk sistemimizi, yorumlarmz, klavuzlarmz yakinen takip eden ülkeler var. Onlara da önderlik etmi olduk. Tabi Avrupa ve ABDye de kendi uygulamalaryla bizim uygulamalarmz karlatrma frsat verdik. Nitekim salgnn balangcndaki bak tarzmzn süreç ilerlediinde ne kadar baarl olduunu da görmü olduk diye konutu.
EHR HASTANELERNN YAPILMASI çOK BÜYÜK AVANTAJ
Alnan tedbirler sayesinde virüsün Türkiyeye dier ülkelerden daha geç geldiini hatrlatan Tufan, Dier ülkelerin deneyimlerinden çok yararlandk ve bunlarn hepsini ortaya koyup deerlendirebileceimiz bir frsat zeminimiz de oldu. Enfeksiyon kontrol önlemlerimizin, akademisyenlerimizin iyi olmas, salk personelimizin hasta bakma kapasitesinin çok iyi olmas Türkiyeyi dier ülkelerden farkl kld. Nitekim ehir hastanelerimizin yaplm olmas çok büyük bir avantaj olarak karmza çkt. ehir hastaneleri dorudan pandemi hastanesi olarak kullanlabildi. Odalar youn bakma çevrilebildi. Türkiyenin youn bakm yatak kapasitesi, solunum cihaz kapasitesi çok iyi ve olmazsa olmaz salk personelinin hasta bakma kapasitesi çok iyi. Yani biz yllarca çok youn hasta gören ekipler olarak salgnda da çok baarl bir süreç yönettik, diye düünüyorum. Hiçbir hasta darda kalmad dedi.
DSÖ LOKAL DERKEN PANDEM PLANINI GÜNCELLEDK
Dünya Salk Örgütünün (DSÖ) virüsün pandemiye ilerleyeceini öngöremedii bir dönemde Türkiyenin mücadeleye baladn vurgulayan Tufan, unlar kaydetti:
Türkiye çok erken balad. Ocak aynda daha DSÖ bunun bir pandemiye ilerleyeceini öngörmemiken, bu bir SARS virüsüdür, lokal kalacaktr öngörüsüne sahipken 10 Ocakta Bilim Kurulu topland ve 2019 ylnda oluturulmu olan pandemi plan revize edilerek bir rehber oluturuldu. Bilim Kurulu üyelerimiz farkl alanlardan, halk salndan, anestezi youn bakmdan, acilden, enfeksiyon hastalklar uzmanlarndan oluan bir ekipti. Tüm çkan yaynlar ve dünyada olanlar, çinde olanlar çok yakinen takip ederek ön alnabildi. Bu çok önemliydi Bilim Kurulunun olumas. kinci olarak kamu kurumlar ve kurulular da akademisyenlerin önerileri dorultusunda tedbirlerini aldlar. Türkiye akademisyenlerle birlikte hareket etti.
NORMALLEME, ESKYE DÖNME OLMAMALI
Türkiyenin Covid-19 salgnnda geldii aamay da deerlendiren Prof. Dr. Tufan, normalleme süreciyle ilgili uyarlarda bulundu. Tufan, Normalleme dediimiz ey tamamen eskiye dönme asla olmamal. Pandemi devam ediyor. Bitmedi. Ülkemiz için pandemi kontrol altnda, iyi gidiyoruz; ancak sosyal mesafeye dikkat ettiimiz, toplum içerisinde maske taktmz sürece iyiyiz. çünkü vaka saysnn azalmas, sfr bulmas ya da sporadik (seyrek) vakalarn dönemine henüz gelmedik. Buna yeniden normalleme diyoruz. Yeniden normalleme sürecinde evet hayat devam ediyor ama tedbirleri elden brakmadan. Tedbirleri elden braktmzda gelebilecek olan artç vaka artlar kaçnlmaz da olabilir. Tamamen eskiye döndük, eskinin normali, diye bir ey yok dedi.
AI GELTRLEMEZSE 2021DE DE KARILAABLRZ
Covid-19 as ile ilgili çalmalarn ksa zamanda sonuçlanmasn beklemediini, ann birkaç yl içinde gelitirilebileceini dile getiren Prof. Dr. Tufan, öyle konutu:
Kitle bakl açkças toplumun yüzde 75i virüsle karlatnda olacak bir ey. Yüzde 75 rakamna birkaç yl içinde ularsak bir sorun yok; ama 1- 2 ay içinde ulatnzda çok ciddi çok yüksek rakamlarda insan kayplaryla karlaabilirsiniz. Nitekim talyada olan buydu. Vaka saysnn çok hzl trmanmasyla birlikte salk hizmet sunumu bunu karlayamad. Belki de kurtarlabilecek olan pek çok vaka talyada kaybedilmi oldu. Son 100 yl içerisinde yaanm büyük pandemilere bakldnda 1918 pandemisi, 1919da da görülmütür. 1957 pandemisi 1958de de görülmütür. Bir sonraki ylda bakl olmayan ve henüz virüsle karlamam olan kitle karlatnda, gerçekten yüksek saylarda yine istenmeyen sonuçlar görülmütür. Dolaysyla a gelitirilmedii takdirde gelecek sene için de epeyce bir hasta ile karlamamz olas.