DYARBAKIR(SÖZ)-ç Hastalklar Uzman Dr. Nursal Filorinal Konduk, erkekleri etkileyen hastalklar ve erken tehis için yaplmas gerekenler hakknda bilgi verdi.
Hastalklar ne kadar erken tehis edilirse tam iyileme anslar o kadar yüksek olmaktadr. Erkek ve kadnlarn anatomik ve fizyolojik olarak farkl olduklar için hastalklar da cinsiyete özgü olabilmektedir. Erkekler genellikle vücutlarna ve salklarna kadnlar kadar özen göstermemektedir. Her yatan erkek için yllk fizik muayene ve genel kontrol önerilmektedir. Her yl düzenli olarak yaptrlacak salk taramalar ve salk testleri erkeklere özgü birçok salk probleminin erken dönemde tehis edilerek daha kolay bir ekilde tedavi edilmesine olanak salamaktadr. Salk kontrollerinde erkekleri en çok etkileyen kalp, prostat ve barsak hastalklarna yönelik taramalar yaplmaktadr.
Düzenli salk taramalar ile hastalklar ilerlemeden tedavi edilebiliyor
Genel salk durumunun belirlenmesinde tam kan saym önemlidir. Vücudun vitamin, mineral, kan ekeri, kolesterol ve hormonal durumuna da kan testleri ile baklmaktadr. Özellikle toplam kolesterol deeri, LDL (kötü kolesterol) ve HDL (iyi kolesterol) kalp ve damar sal için önemli parametrelerdir. Yüksek kolesterol seviyeleri kalp hastalklar, kalp krizini veya felce neden olabilmektedir. Bu nedenle erken tehis edilip hzla tedavi edilmelidir. 35 yan üzerindeki tüm erkekler için düzenli olarak kolesterol seviyelerini ölçmek için kan testleri önerilmelidir. Bununla birlikte, ailede kalp hastal öyküsü, sigara içme, diyabet veya yüksek tansiyon gibi baka risk faktörleri varsa, baz erkeklerin daha genç yalardan itibaren düzenli olarak izlenmesi gerekebilir. Yüksek tansiyon taramas, yatan bamsz olarak tüm erkekler için en az iki ylda bir yaplmaldr.
Diyabet, kan ekerini kontrol eden hormon olan insülin miktarndaki eksiklik ya da etkisizlik nedeniyle kan glikoz seviyelerinde artn olduu bir hastalktr. Diyabetin erken tehisi komplikasyon riskinin azaltlmasna yardmc olabilmektedir. Diyabet öncesi aamada Tip 2 diyabetin erken tespiti, diyet ve yaam tarznda yaplacak deiikliklerle tbbi tedaviye ihtiyaç duyulmamas salanabilmektedir. Aratrmalar; diyabet öncesi tarama, salkl bir diyet ve düzenli egzersizin diyabet geliimini önleyebileceini göstermektedir.
Ya ilerledikçe prostat da büyüyor
Prostat idrar torbasnn çknda yer alan bir salg bezidir. lerleyen yala birlikte, prostat hacmi yava ve ilerleyici bir art gösterebilir ve bu art üretray sktrarak idrara çkmay zorlatrr. Prostat ve prostat kanseri erkeklerde yan ilerlemesi ile kalp ve damar hastalklar ile birlikte en sk görülen rahatszlklar arasndadr. 50 ya üstü erkeklerde prostat kanseri taramas için prostat spesifik antijeni (PSA) testi ve rektal muayene yllk olarak yaplmaldr. Aile öyküsü nedeniyle prostat kanseri açsndan yüksek risk altndaki erkeklerin 40 veya 45 yalarnda erken taramaya balamas gerekebilmektedir. Erken aamada belirlenen kanserlerin tedavi oran daha yüksek olmaktadr bu yüzden erken tehis özellikle önemlidir.
Obezite beraberinde birçok hastal da getiriyor
Obezite, vücut arlnn ar ya dokusu birikimine bal olarak salk durumunun olumsuz yönde etkilemesidir. tah ve enerji metabolizmasnn düzenlenmesini tehlikeye atan gerçek bir kronik metabolik hastalktr. Obezite, diyabet, kardiyovasküler hastalk ve kanser dahil olmak üzere birçok salk durumu için önemli bir risk faktörüdür. Kiinin kilosunun deerlendirilmesi vücut kitle indeksi (VK) ile yaplabilmektedir. VK, kilonun boy uzunluunun karesine bölünmesiyle belirlenmektedir. VK 30un üzerindeyse obezite tans konmaktadr. Salkl ve dengeli beslenerek ve düzenli spor yaparak obeziteden korunmak mümkündür. Kilo kontrolü yaplarak birçok hastaln olumas engellenebilmektedir.
Karacier ve böbrek sal genel salk için büyük önem tayor
Karacier yalanmas en sk görülen karacier hastalklarnn banda gelmektedir. Fazla kilo, diyabet, kolesterol ve trigliserit gibi kan yalarnn yüksek olmas ve baz genetik faktörler karacier yalanmasna sebep olabilmektedir. Karacier yalanmas ise karacier hasar, karacier sirozu ve karacier kanseri nedenleri arasnda yer almaktadr. Obezitenin dünyada giderek artmas karacier yalanmas gibi hastalklar beraberinde getirmektedir. Böbrekler; kandaki atk ve toksik maddelerin vücuttan atlmas, sv ve elektrolit dengesinin salanmas, kan basncn düzenlenmesi ve krmz kan hücrelerinin yapmndan sorumlu önemli organlardr. Böbrek yetmezliinin tek tedavisi böbrek nakli olduu için bu hastaln olumadan tespiti için tarama testleri büyük önem tamaktadr.
Kolon kanseri en sk rastlanan kanserler arasnda yer alyor
Kolon kanserleri en sk görülen kanserler arasnda yer almaktadr ve ileri yalarda görülmektedir. 40 yandan sonra bu kansere yakalanma riski her 10 ylda bir 2 kat artmaktadr. Erken tan dier kanserlerde olduu gibi kolon kanserinde de büyük önem tamaktadr. Kolon kanserinin erken tehisinde kolonoskopi ve gaitada (dkda) gizli kan testleri de rol oynamaktadr. 50-70 ya grubunda 10 ylda bir kolonoskopi, yine bu ya grubundaki erkek ve kadnlarda 2 ylda bir gaitada gizli kan testi yaplmas önerilmektedir.
Salkl, uzun ve kaliteli bir yaam mümkün
Düzenli olarak check- up yaptrmak salkl, uzun ve kaliteli bir ömür yaamak için önem arz etmektedir. Doru koruyucu bakm ile birçok hastalk erken tehis edilebilmektedir. Kii kendini salkl hissetse bile, erken tehis muayenesi ve tarama testleri hastalklarn belirtilerini ve risklerini ortaya çkarlabilir. Bir hastalk ne kadar erken tespit edilirse, iyileme ans o kadar yüksek olmaktadr.