çocuklarda büyüdükçe böbrek yetmezliine kadar gidebilecek ciddi böbrek sorunlarnn önüne geçilmesi için anne babalarn erken dönemde koruyucu önlemler almas büyük önem tayor.
çocuk Sal ve Hastalklar çocuk Nefrolojisi Uzman Prof. Dr. Mahmut çivilibal, çocuklarda böbrek saln korumann 10 yolu hakknda bilgi verdi.
1.Bol su içmesine özen gösterin
Ülkemizde anne babalar yeterince su tüketmedikleri ve çocuklarnn beslenmelerinde sarf ettikleri özeni sv tüketimi konusunda yeterince göstermedikleri için, çocuklar yeterli oranda sv tüketmemektedir. Oysaki su, besinleri ve oksijeni organlara tar, vücut ssn dengeler, metabolizmay düzenler, vücuttaki toksik maddelerin atlmasn salar ve enfeksiyonlarla savamaya yardmcdr. Bebeklere; kat gdalara balanlan 6. aydan itibaren her yemek sonras 30-100 ml aras su içirilmelidir. 1-5 ya arasnda da bu alkanla devam edilmeli, ayrca mevsim koullar ve çocuun aktivitesine göre yemek d saatlerde de su içirilmelidir. çocuunuzun yeterli su tüketip tüketmediini anlamann en pratik yolu, tuvalete gitme skln takip etmektir. Yaa göre deimekle birlikte çocuklar ortalama 2-3 saatte bir tuvalete gidiyor olmaldrlar.
2.Tuz tüketimini snrlandrn
Ar tuz tüketimi, hipertansiyon ve kalp damar hastalklar bata olmak üzere birçok hastala neden olabilir. Fazla tüketilen tuz, salkl böbreklerden atlrken belirgin bir i yükü oluturarak böbreklere zarar verir. Herhangi bir böbrek hastalnda ise, hastaln daha da ilerlemesine neden olur. Bu nedenle günümüzde, süt çocukluu döneminde bir yandan önce bebeklerin tuz ile tantrlmamas, 1-18 ya arasnda günlük tüketilen tuz miktarnn günde 2-3 gr (yarm çay ka) amamas önerilmektedir. Bilinçli tuz tüketimi konusunda farkndalk çocukluk dönemlerinden itibaren kazandrlmal, anne ve babalar çocuklarna rol model olmal ve yemek masasna tuzluk konulmamas bir yaam biçimi olmaldr.
3.Doru ve dengeli besleyin
Ebeveynlerin beslenme konusundaki yanl tutum ve davranlar ile çocuklarn hareketsiz yaam tarzlar obezitenin en önemli nedenleridir. çocuklarda besinin bir ödül ve hedef olarak görülmesinden vazgeçilmesi gerekir. çocuklarn gün boyu okulda olmalar, okul d zamanlarda çounlukla evde dört duvar arasnda olup bilgisayar veya televizyon banda oturarak sürekli bir eyler attrmalar obezitenin giderek yaygnlamasna neden olmaktadr. Normalin üzerinde kilolu olma böbrek sal açsndan önemli riskler tar. Obezitenin kalp ve damarlar üzerine olan olumsuz etkileri, böbrek dokusu ve damarlar açsndan da benzer olumsuzluklar dourur. Özellikle ayaküstü beslenme (pizza, hamburger, vs), abur cubur alkanl ve gda koruyucular içeren ilenmi gdalar (cips, salam, sosis, sucuk, turu, salça, konserve) tüketimi snrlandrlmaldr.
4. Bilinçsiz ilaç tüketiminden uzak durun
laçlar, kimyasal maddelerdir. Ar kesiciler bata olmak üzere böbrekle atlan ilaçlarn doktor kontrolü olmakszn tüketilmesinin ciddi sakncalar vardr. Uzun süreli ve kontrolsüz ilaç kullanm, çocuklarda kronik böbrek hastalklarna neden olabilir.
5. Böbreklerde ta yapan etkenlerden uzak durmasn salayn
Böbrek talar daha çok erikin hastal gibi alglanmasna ramen, bebeklik dönemi dahil tüm çocuklarda rastlanan ve görülme skl giderek artan bir hastalktr. Böbrek talarnn oluumunu engellemek için; bol su içilmesi ve tuz tüketiminin azaltlmas bir yaam biçimi olarak benimsenmeli, çocuklarn televizyon ve bilgisayar banda uzun zaman geçirerek hareketsiz kalmalarnn önüne geçilmelidir. Potasyum içerii zengin sebze ve meyve tüketilmeli, ar hayvansal proteinin almna dikkat edilmeli ve vitamin ilaçlar kontrolsüz kullanlmamaldr.
6. Düzenli kan basnc ölçümü yaptrn
Salksz beslenme, stres ve obezite çocuklarda hipertansiyona neden olur. Erikinlerde olduu gibi ba arsyla belirti verebilen hastalk, özellikle küçük çocuklarda hiçbir belirti vermeksizin de ortaya çkabilir ve çou zaman sinsice ilerler. Tedavi edilmedii takdirde kalp ve böbrek yetmezlikleri ile görme kayb ve beyin kanamasna varan sonuçlar dourabilir. Hiçbir rahatszl olmayan çocuklarn, rutin kontrollerinde üç yandan itibaren tüm muayenelerde tansiyon ölçümü yaplmaldr.
7. çocuunuza düzenli tuvalet alkanl kazandrn
Oyun çandaki çocuklar evlerinde iken, oyuna dalma ve oyunu brakamama gibi sebeplerle tuvalete gitmeyi erteleyebilir. Özellikle de yuva ve anaokulu çandaki çocuklar birçok nedenle okulda tuvalete gitmeye çekinir, idrarn tutar. Bu da idrar yolu enfeksiyonlarna yol açar. Okul öncesi çocuklarn idrarn düzenli aralklarla yapmay alkanlk haline getirebilmesi için; evde ve okulda 2-3 saat aralklarla tuvalete götürülmesi gerekir.
8. Genital bölge temizliini doru yapn ve çocuunuza öretin
Bebek cildi biz yetikinlere oranla daha ince ve hassastr. Cilt yüzeyini kaplayan koruyucu tabaka henüz gelimemitir. Yanl ve yetersiz yaplan alt temizliinin bebeklerde ve küçük çocuklarda, idrar yolu enfeksiyonlarna ve iyilemeyen piiklere neden olabilir. Bu yüzden bebeklerin alt temizliinde normal pamuk ve su kullanlmal, zorunlu haller dnda sabun, ampuan ve slak mendiller kullanlmamaldr. Bu tür ürünlerin, ar metal ve kimyasal içermesi nedeniyle genital bölgenin ph dengesini bozmaktadr. Ph dengesinin bozulmas, bu bölgedeki yararl bakterilerin azalp zararl bakterilerin çoalmasna neden olur. çocuklarda genital bölge temizlii yukardan aa (genital bölgeden anüse) doru ve çok bastrlmadan yaplmaldr.
9. Ailede böbrek hastal öyküsü varsa, çocuunuzun düzenli kontrollerini yaptrn
Böbrek yetmezlii erken evrelerde herhangi bir belirti göstermeyebilir. Bunun için hastal saptamann en etkin yolu, kan ve idrar tahlillerinin belirli aralklarla yaplmasdr. Erken tehis ile böbrek yetmezliini yavalatmak ve tedavi etmek mümkündür. Diyabet, yüksek tansiyon, fazla kilo ve anne, baba ya da yakn akrabalarda böbrek yetmezlii hikayesi gibi bu risk faktörlerinden biri veya bir kaç varsa böbrek fonksiyonlarnn 6-12 ayda bir kontrolü gereklidir.
10. çocuunuzun düzenli egzersiz yapmasn salayn
Egzersiz insanlara daha salkl bir yaam sunar. Özellikle böbrek hastalnda kalp saln korumak ve hastalk riskini azaltmak için egzersiz çok önemlidir. Spor yapmak ayn zamanda depresyon üzerine olumlu etkiler gösterir ve kiiyi mutlu hissettirir. Ömür boyu sürecek hareketli yaam tarz alkanl, çocukluk yalarnda balayan düzenli egzersizle mümkündür. Bu nedenle, çocuun tüm beden salnn yan sra böbrek salnn korunmas amacyla, çocuklarla birlikte düzenli egzersiz yaplmas önemlidir.