Salk Bilimleri Üniversitesi Sultan Abdülhamid Han Eitim ve Aratrma Hastanesi KBB Hastalklar Servisi Eitim Sorumlusu Prof. Dr. brahim Engin çekin, zekann olumas ve gelimesi konusunda iitmenin dier duyularn önünde yer aldn belirterek, Bu süreçte yer alan herhangi bir aksama veya gecikme çocuun bilisel geliimi üzerinde önemli izler brakabilir. dedi.
çekin, çocuklarn zihinsel geliiminde rol alan önemli duyulardan birinin de iitme olduunu bildirdi.
Yaamn ilk ylnda, çocuun sesleri tanmas ve taklit etmesi yoluyla dil geliiminin, dolaysyla sosyal iletiim yeteneklerinin artmasnn salandn dile getiren çekin, bu ekilde çocuun yönlenmesi, kendini yönlendirmesi ve tehlike uyaranlar konusunda bir alg gelitirmesi yönünde etkili bir ilerleme süreci olutuunu söyledi.
Prof. Dr. çekin, Unutmamak gerekir ki zekann olumas ve gelimesi konusunda iitme dier duyularn önünde yer alr. Bu süreçte yer alan herhangi bir aksama veya gecikme çocuun bilisel geliimi üzerinde önemli izler brakabilir. Dolaysyla psikososyal geliimle birlikte iitmenin anne-baba tarafndan dikkatle izlenmesi ve üpheye yol açan durumlarda KBB hastalklar uzman bir hekime bavurulmas çok önemlidir. Unutulmamaldr ki baz sorunlar geç kalnmas halinde ilerleyen baz geri dönüsüz süreçlere ve sonuçta kalc büyük hasarlara sebep olabilir. diye konutu.
Türkiyede, her yl yaklak 2 bin 500 bebein iitme kaybyla doduuna ve okul çana dek iitme kaybnn her bin kiiden beini etkileyecek orana ulatna iaret eden çekin, unlar kaydetti:
Ülkemizde tüm yenidoanlara iitme deerlendirmesi amaçl tarama testi yaplmakta, burada tespit edilen bozukluklar bir süreç dahilinde takip edilmektedir. Öncelikle böyle bir testin varl ve çok önemli olduu muhtemel anne-babalar tarafndan bilinmelidir. Bu testte salam olarak deerlendirilen çocuklar ise bundan sonra ebeveyni tarafndan dikkatle izlenmelidir; çünkü sonraki olas problemlerin tespitinde en büyük görev onlarndr. Yenidoan taramasnda normal olduu halde daha sonraki dönemde çeitli nedenlerle iitme kayplar ortaya çkabilmektedir. Bu süreçte deiik sebeplerle ani olarak gelien iitme kayplar hemen fark edilir fakat yava ve sinsi gelien iitme kayplar genellikle gözden kaçabilir. Bu nedenle iitme seviyesinin deerlendirilmesi amaçl muayenelerin belli aralklarla yaplmasnda yarar vardr.
Okul baars ve sosyallemedeki eksikliklere dikkat
Prof. Dr. brahim Engin çekin, okul öncesi çada iitmeyi deerlendirmenin zor olduunu ancak yaamn ilk 3 aynda çocuun yüksek ve ani seslerle irkildiini ve sese döndüünü anlatt.
çocuun, 3-6 ay sürecinde seslerle ilgilenmeye ve ses çkarmak için uramaya baladn ifade eden çekin, öyle devam etti:
çocuk, 6-12 ayda baba, mama gibi sözcükleri anlamaya ve mrldanmaya balar. Yan dolduran çocuk genellikle 10-20 sözcükle konuur ve yaklak 50 sözcüü anlar. Kullanlan sözcük says 2 yanda 200ü geçer. 3-4 yalarnda ise rahatlkla duygu, durum ve ihtiyaçlar gösteren cümleler kurabilir. 4 ya sonras ve okul dönemi ise hzl bir sosyalleme sürecidir. Bu dönemdeki içe kapank davranlar, konumada fark edilen bozukluklar, sesin yüksek ya da ksk kullanlmas, sadece yüksek sesle yaplan çarlara yant verme, sesin geldii yönü tayin etmede güçlük ve konuma tonuyla hznn ayarlanamamas uyarc olmaldr. Bunlara ek olarak kulak aknts, tekrarlayan kulak ars, sk kulak enfeksiyonlar dikkat çekmelidir. Yuva ve okul dönemindeki okul baars ve sosyalleme konusundaki eksiklikler açkça fark edilmeyen iitme kayplar için ipucu verir. Böyle durumlarda anne-babann öretmenle sk i birlii erken tan için önemlidir. Herhangi bir dönemde üphe uyandracak bir gözlem ya da bulgu olmas halinde normal artlarda çocukluk döneminde ylda bir defa yaplmas uygun olan kulak, burun, boaz muayenesi ve ek olarak odyolojik inceleme acil olarak yaplmaldr.
Muayene ve testler sonrasnda tespit edilen hastalklarn tedavi edilmesi ve iitme kaybnn kalc dahi olsa rehabilitasyonu yoluna gidilmesi gerektiini aktaran çekin, tannn, tedavi eklini belirlediini belirtti.
çekin, enfeksiyon varl ve sv birikimi gibi durumlarda ilaç tedavisi, düzelmezse tüp taklmas gibi önlemlerin sürecin kontrol altna alnmasn salayacana dikkati çekerek, kronik orta kulak enfeksiyonlar ve zar hasarlarnda ise farkl cerrahi giriimler gerekebildiini vurgulad.
Prof. Dr. çekin, kalc iitme kayplarnda iitme cihaz, gereken hallerde de biyonik kulak uygulamas ve bunlarn devamnda gereken uyum amaçl eitim programlarn ise altn standartta olduunu ifade ederek, Sonuç olarak bilinmelidir ki çocukluk döneminde mevcut olan veya geliebilecek ve kiinin tüm geliimini etkileyebilecek iitme kayplar anne-babann farkndal sayesinde çok basit önlemlerle kiiyi topluma kazandracak ekilde yönetilebilir. diye konutu.