çocuk Nefrolojisi Uzman Doç. Dr. Mehmet Tademir çocuklarda hipertansiyon belirtilerini, nedenlerini ve tedavi yöntemlerini anlatt.
Hipertansiyon erikinlerde olduu gibi çocuklarda da önemli bir salk sorunudur. Amerika Birleik Devletleri bata olmak üzere çeitli ülkelerde yaplan aratrmalar çocuklarda hipertansiyon görülme skln ortalama yüzde 4 olarak bildirdi. Ülkemizde net bir veri bulunmuyor olsa da çocukluk ve ergenlik döneminde kan basncnn yüksek olmas erken yalarda kalp-damar hastalklarna sebep olduu için mutlaka takip ve tedavi gerektiriyor.
çocuumun hipertansiyon olduunu nasl anlarm?
Hipertansiyon kan basncnn çocuklarda ya, cinsiyet ve boya göre belirlenmi üst snrnn üzerinde olmasdr. çocuklarda hipertansiyon hiçbir belirti vermeyebildii gibi hafif ve orta dereceli hipertansiyon ba ars, çarpnt, yüzde ani ve sebepsiz yere kzarma, görme bozukluu gibi farkl ikayetlerle kendini belli edebiliyor. Ciddi kan basnc yükseklii ise nöbet geçirme ve bilinç bulankl gibi nörolojik sorunlara, görmede ciddi bozukluklara, ar kalp ve damar sorunlarna yol açabiliyor.
Bir kere ölçülen kan basnc tan için yeterli deil
2 yandan büyük çocuklarda rutin muayenenin bir parças olarak kan basnc da mutlaka ölçülmelidir. Sadece tek bir ölçüm yüksekliinin tek bana anlam olmaz ama tekrarlanan sayda ve en az 3 farkl günde ölçümlerin yüksek olmas hipertansiyon tehisinde önemlidir. çocuklarda kol çapna ve uzunluuna göre manon ksm uygun olan tansiyon ölçüm aleti kullanlmaldr. Cihazn validasyonu yaplm olmasna dikkat ediyor ve bilekten ölçüm yapan cihazlar tercih etmiyoruz.
Obezite çocukluklarda hipertansiyon nedeni
çocuklarda hipertansiyon görülmesinin en sk nedeni böbrek ile ilikili olduundan, hastaln takibi erikinlerden farkl olarak çocuk nefrolojisi uzmanlar tarafndan izlenir. Ya küçüldükçe böbrein yapsal anomalileri ve damarsal sorunlar daha sk neden olarak ortaya çkarken, ergenlie doru obezite, endokrin bozukluklar gibi nedenler ve tam açklanamayan faktörler (idiopatik) öne geçer. Aratrmalar vücut kitle indeksinde her bir birim artn hipertansiyon riskini ikiye katladn gösteriyor. Cinsiyet de hipertansiyon sklna etki eden bir faktör. Erkeklerde kzlara oranla daha sk görülüyor.
Ailesinde hipertansiyon olanlar risk altnda
Hipertansiyon saptanan çocuklarn 50sinde ise ailede hipertansiyon olduu görülüyor. Bu durumun genetik yatknlk ve çevresel faktörlerle ilikili olduu düünülmektedir. Nedenleri aratrmak için detayl bir hastalk öyküsü ve muayenenin yannda baz kan ve idrar analizleri ile böbrekleri deerlendirmek amaçl ultrasonografik muayene yapyoruz.
Yaam tarz deiiklii art
Hipertansiyon göze, kalbe ve damarlara bata olmak üzere tüm organ sistemlerine olumsuz etkiler yapabilen bir hastalk. Bu nedenle tehis edildiinde önerilen yaam ekli deiiklikleri ve tedaviler mutlaka uygulanmaldr.
Bulunan neden ya da nedenlere yönelik tedavi hekim tarafndan planlanr. Düzenli izlem art olup muayene skl hekim tarafndan belirlenmelidir.
Temel olarak iki tedavi yöntemimiz var.
Yaam ekli deiiklii
Kilo verilmesi (özellikle obezite sorunu olanlar için)
Diyet deiiklii (az tuzlu, salkl besinler, fast-food tarz beslenmeden uzak durmak)
Günde 20-30 dakika egzersiz (yürüme, yüzme, bisiklet kullanm gibi egzersizler doktor tarafndan belirlenmelidir)
Televizyon veya bilgisayar karsnda uzun süre hareketsiz oturmaktan vazgeçmek
laç tedavisi
Doktor tarafndan varsa bulunan sebebe yönelik ilaçlar seçilmelidir.
Herhangi bir yan etki görülmesi halinde doktor ile temasa geçilmeli ve deiiklik gerekli ise yaplmaldr.
laç kullanm düzenli olmaldr.
Sonuç olarak, hipertansiyon erikinler gibi çocuklar da etkileyen hayati önem tayan bir hastalktr.