Dr. Ör. Üyesi Yeliz Öz, çocuklarda skça görülen öksürüün altnda yatan nedenlere dikkati çekti.
ÖKSÜRÜK AKCER DII NEDENLERLE OLUABLR
Dr. Ör. Üyesi Öz, öksürüün aslnda akcierlerin bir savunma mekanizmas olduunu belirterek Kendisi bir hastalk deil, bir hastalk veya durumun habercisidir. O yüzden öksürük kesici ilaçlar kullanarak öksürüü kesmek deil, sebebini anlayp ona yönelik tedavi vermek uygun olandr. Öksürük akcier ve akcier d nedenlerle oluabilir. En sk sebeplerin banda basit viral üst solunum yolu enfeksiyonlar (nezle) gelir. Bu durumda muayenede akcier sesleri normaldir. Ate genellikle yok veya hafiftir. Öksürüe effaf burun aknts, burun tkankl ve haprk elik eder. Öksürüe sebep virüsün oluturduu rahatszlk (irritasyon) ve/veya oluan burun akntlarnn genizden aa inerek öksürüü uyarmasdr. Burnu açk tutmaya çalmak, oday nemlendirmek, 6 yandan büyük çocuklarda geniz aknts azaltan ilaçlar kullanmak, 1 ya üstü bebeklerde bitkisel çay ve destekleri kullanmak öksürüün rahatlamasna yardmc olabilir diye konutu.
KÖPEK HAVLAMASI EKLNDEK ÖKSÜRÜE DKKAT
Sinüzit, bademcik iltihab hatta orta kulak enfeksiyonu srasnda da öksürük oluabildiine deinen Dr. Ör. Üyesi Öz, öyle devam etti:
Bu hastalklar akcier d öksürük nedenleri arasndadr. Akcier sesleri bu hastalklarda genellikle normaldir. Sinüzitte öksürük genellikle sabah ilk kalkmada ve akam yataa girildii zamanda olur. Geriye olan sinüs akntlarnn yer deitirmesi özellikle bu zamanlarda öksürük oluturur. Öksürük iddetli olduunda bebek ve çocuklarda kusmada elik edebilir. Akcierle ilgili sebeplerden broniolit özellikle süt çocuklarnda öksürüün balca sebepleri arasndadr. Bu hastalkta genellikle virüslere bal olarak broniol denen minik ve en uçtaki hava yollarnda daralma ve bunun sonucunda nefes verirken duyulan slk sesine benzer ses iitilir. Bu ses hafif olduunda dardan anlalmaz. Doktor muayenesi srasnda duyulur. Daralma fazla olduunda ise dardan duyulacak ekildedir. Hastaln iddetine bal olarak hafif öksürükten, nefes darl oluturacak youn, uykudan uyandran öksürüe kadar geni bir yelpazede öksürük iitilebilir. Larenjit (krup) de çocukluk çanda öksürük nedenleri arasndadr. Bu hastalkta ses telleri virüslerle tutulur ve tipik köpek havlamas diye tabir ettiimiz öksürük sesi duyulur. Bazen hafif bazen de nefes darl oluturacak ekilde youn öksürük ve buna bal kusma oluturabilir.
KORONAVRÜS, BRONT, ZATÜRRE, BOMACA
Dr. Ör. Üyesi Yeliz Öz, koronavirüsün de öksürük yapabildiini belirterek, Öksürük tipi, skl ve ekli kiiden kiiye farkllk gösterebilir. Bronit ve zatürre de özellikle balgaml öksürük yapan sebeplerdendir. Bu hastalklarda genellikle yüksek ate de elik eder. Enfeksiyonun iddetine göre nefes güçlüü, hz nefes alma ve terleme de bulunabilir. Gündüz ve gece öksürük fark genellikle yoktur. Bomacada tipik öksürüünü duyduumuzda akla gelen hastalklar arasndadr. Bomaca bebeklerde 2. aydan itibaren alanmaya balanlan bir bakteriyel hastalktr. 2-4-6-18. aylarda ve okul öncesi 4üncü yata yaplan karma alarn içinde bomaca as bulunur. Özellikle a dozlarnn henüz tamamlanmad küçük bebek ve çocuklarda bomacada öksürük yapan sebeplerin arasnda saptanabilir. Öncesinde yapt hafif nezle bulgularnn akabinde balayan nöbet eklinde öksürük krizleri art arda dakikalar boyunca sürebilir, bebek/çocuk bu srada youn öksürükten nefes alamadndan morarabilir, öksürük bitiinin akabinde derin nefes almaya çalrken horoz sesine benzer bir ses duyulabilir ifadelerini kulland.
AIRI TEMZLK VE GEREKSZ ANTBYOTK ALERJY TETKLYOR
Öksürük yapan enfeksiyon d nedenlerin banda ise alerjinin geldiine dikkati çeken Dr. Ör. Üyesi Öz, çamzda fazla ve gereksiz antibiyotik kullanm, kimyasal hijyen malzemelerinin fazla kullanm, ar temizlik ve titizlik nedeniyle çocuun hiç mikroba maruz kalmamas ve hava kirlilii gibi nedenlerle alerjik hastalklar artmtr. Sevindirici olan bunlarn büyük bölümünün ergenlie kadarki dönem içinde geçiyor veya hafifliyor oluudur. Öksürüün 2 haftadan uzun sürmesi, geçip bir süre sonra yeniden tekrarlamas, ailede alerji öyküsü bulunmas gibi durumlar bize alerjik öksürüü düündürür. Bu tip öksürükler özellikle mevsim geçilerinde, alerjen olunan madde ile temas sonrasnda (ev tozu, polen, parfüm, kedi köpek tüyü, yün vb.) ortaya çkar. Genellikle kuru karakterde, bazen effaf yapkan nitelikte balgam elik eden, geceleri çoalan, gündüz ise hareket edip terledikçe artan öksürük eklinde kendini gösterir. Uygun tedavilerle kontrol altna alnr deerlendirmesinde bulundu.
MDE REFLÜSÜ DE ÖKSÜRÜE NEDEN OLABLR
Dr. Ör. Üyesi Yeliz Öz, öyle devam etti:
Akcier d öksürük sebeplerinin arasnda yine sk gördüümüz baka bir durum da gastroözefageal reflü (mide reflüsü) hastaldr. Yenidoan döneminden ergenlie kadar tüm ya gruplarnda görülebilen bu durum bazen gözden kaçabilir. Öksürük burada da alerjide olduu gibi uzun sürelidir. Özellikle beslenme sonrasnda oluan öksürük, aza besinlerin geri gelmesi, bazen kusma, azda özellikle sabahlar kötü koku, bazen ise bunlar olmayp sadece uzam ses kskl ikayeti ile reflü tans alan hastalar bulunur. Yenidoan ve bebeklik döneminde yemek borusu ve mide arasndaki bölümün fizyolojik yetersizli içilen sütün geirme, alt deitirme için yere düz yatrma veya tutu esnasnda göbee yaplan bask ile kolayca aza geri gelmesine yol açar. Bu durum öksürüü de tetikler. Bebek/çocuk bazen kusar, bazen de kusmaz ama yüzünü ekitir ve yutkunma hareketi yapar. Bu fizyolojik reflü durumu genellikle 9-12 ay aras kendiliinden düzelir. çok az durumda ilaçla tedavisi yaplr. Yat pozisyonunu reflü yataklar ile düzeltmek, az ve sk beslemek ilaçsz yaplabilecek tedbirlerdir. Reflü yatanda amaç özellikle beslenme sonras bebein 45 derece kadar aç ile yüzüstü yatmasn salayarak reflüyü azaltmaktr. Bu yat pozisyonu gece önerilmez. Gündüz saatlerinde ebeveyn kontrolünde iken önerilir. Daha büyük çocuklarda ise kzartmalar ve yal yiyeceklerle salça, domates veya ketçapl yiyecekler, baharatlar, gazl içecekler, çikolata gibi kakaolu besinler, kahve ve çocuklarn indirekt olarak maruz kald sigara duman reflüyü tetikler. Bu durumda ise bu besinlerden uzaklamak ve gerektiinde mideyi rahatlatan ilaçlar önerilir.
3 YAINDAN KÜçÜKLERE KURUYEML BÜTÜN OLARAK VERLMEMEL
Akciere yabanc cisim kaçmasnn da öksürük nedeni olduunu belirten Dr. Ör. Üyesi Öz, Bu durumda küçük parçal oyuncak, düme pil veya kuru yemi gibi sert ve küçük cisimlerin aza alnmas sonras ani gelien öksürük, tkanma, morarma ikayeti oluur. Böyle bir durumda -emin olunmasa dahi- acil olarak hastaneye bavurmak gerekir. Burada unu hatrlatmak iyi olacaktr. 3 ya alt çocuklara kuruyemiler bütün halinde verilmemeli ve küçük parçalar olan oyuncaklarla oynamamas salanmaldr. 1 aydan küçük bebeklerde, 39 ve üstünde ate ile birlikte olmas, solunum hznda art, hzl nefes alma ya da zorluk, hrltl nefes alma, dudaklarda morarma, halsizlik, emme ve beslenme problemi oluturan öksürükler de vakit kaybetmeden hastaneye bavurulmal. Ayrca 2 haftadan uzun süren öksürükler, gece uykudan uyandran öksürükler ve kanl balgaml öksürükler de hastaneye bavurulmas gereken durumlar oluturur dedi.