DYARBAKIR-Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrah Prof. Dr. Mustafa Bozbua, beyinde su birikmesi durumunda ortaya çkan hidrosefali hastal ile ilgili deerlendirmelerde bulundu.
Suyun artmas hidrosefaliye yol açabiliyor
Hidrosefalinin kelime anlam itibariyle su kafa anlamna geldiini belirten Prof. Dr. Mustafa Bozbua, Hidrosefali, kafann içinde suyun yani beyin-omurilik svsnn birikmesi ya da artmas durumudur. Normal artlarda kafann içinin kabaca yüzde 80ini beyin dokusu, yüzde 10unu beyin omurilik svs ve yüzde 10unu da kan oluturuyor. Beyin omurilik svsnn mekanik koruyucu ve besleyici gibi pek çok fonksiyonu bulunuyor. Beyin-omurilik svs sürekli hassas bir yapm, dolam ve emilim dinamii içerisinde beynin ve omuriliin içinde ve yüzeyinden sinirlerin balangç noktasna kadar ulaan sürekli bir sirkülasyona sahiptir. Omurilik svsnn bu dolam yolu üzerinde doumsal anomali, doumdan sonra ortaya çkan tümör veya baka nedenlerden dolay bazen darlklar oluabilir. Yol darald için yolun arkasnda kalan ksmda beyin omurilik svs birikir. Bu durum hidrosefalinin çeitlerinden birisidir. dedi.
Her kiide hastalk olarak tanmlanmyor
Ortalama bir yetikinde beyin-omurilik svsnn 150 cc olduunu ve günlük yapm ve emilimin yaklak 500 cc olduunu ifade eden Prof. Dr. Mustafa Bozbua, Bu svnn yars kafann içinde yars da omurilik bölgesinde bulunuyor. Baz kiilerde ise bu oran çeitli sebeplerden dolay daha farkl olabiliyor. Her kiide bu durumu dorudan hastalk olarak tanmlamyoruz. Bu durumun hastalk olarak kabul edilmesi için beyin-omurilik svs dolu ventriküllerin beklenenden daha yüksek basnca sahip olup beyne bask yapyor olmas gerekiyor. Normal kabul edilen durumlar ventrikülomegali olarak tanmlanyor. Baz kiilerin kafasnn içinde ventrikülleri bir ölçüde büyük olabilmektedir ve bu her zaman hastalk demek deildir. diye konutu.
Doku kaybnn sonucu tehlikeli olabiliyor
Prof. Dr. Mustafa Bozbua, baz kiilerde hidrosefali olutuunda basncn yükseldiini ve beyinde bask olutuunu söyledi ve sözlerine öyle devam etti:
Ancak vücut buna adaptasyon gösterip zaman içinde denge oluturabilir. Beyin-omurilik svsnn artan basnc ile bask altnda kalan beyin dokusu, hacmini biraz küçültebilir yani beyin dokusu kayb yaanr. Bu patolojik bir süreçtir ancak hayat devam ettirebilmek için kiinin vücudu bu mekanizmay kullanabilir. Yani doku kayb yaanr ancak süreç sonucunda kafa içinde normal basnca ve dengeye ulalr. Durum sonucunda ortada bir hastalk kalmaz ve bu durumda da hastaln arta kalan anlamna gelen hastaln sekeli oluur. Bu durumlara bir müdahale gerekmez. Hidrosefalide beyne bas olutuunda vücudun koruyucu mekanizmalar her zaman yeterli olmayabilir ve durum bazen yaamsal risk oluturabilir. Bu yüzden henüz kalc ve zararl etkileri olumadan yani hidrosefali daha aktif dönemdeyken acilen duruma müdahale etmek gerekiyor.
Tümör sv birikmesine yol açabiliyor
Hidrosefalinin birçok nedeni bulunduunu vurgulayan Prof. Dr. Mustafa Bozbua, Normal artlarda belli miktarda beyin-omurilik svs üretiliyor ve belli bir dolam salanp yine ayn miktarda beyin-omurilik svs emiliyor. Bu sürecin herhangi bir noktasnda, gerek svnn yapm gerek dolam gerekse emilimi aamalarnda oluan bir problem hidrosefaliye sebep olabilir. Örnein beyin omurilik svsnn üretildii yerde ortaya çkan bir tümör, ar beyin omurilik svs yapmna yol açabilir. Dolam srasnda ortaya çkan bir engel de hidrosefali sebeplerindendir. Dolam yolunun tkanklna da en çok tümörler ya da geliimsel anomaliler sebep olur. Bir baka neden beyin-omurilik svsnn emilim yetersizliidir; bu durum, genellikle kanama ya da iltihabi süreçler sonunda ortaya çkar. Böylece her yata, farkl nedenler ile, farkl klinik tablolar hlinde, farkl seyir ve sonuç gösteren hidrosefali hastal oluabilmektedir. ifadelerini kulland.
Anne karnndayken tehis edilebiliyor
Hidrosefalinin oluum mekanizmasnda üç farkl halkann olduunu belirten Prof. Dr. Bozbua, Bu üç farkl aamadan, -yani beyin-omurilik svsnn yapm, dolam ve emilimi olmak üzere- yalnz biri deil ayn anda birden fazla etken ayn anda etki gösterebilir. Mesela bir subaraknoid kanamada hem yolda tkanklk hem de emilimde yetersizlik bulunabilir ya da örnein bir tümör durumunda hem yapmda artma hem beyin-omurilik svsnn dolam yolu üzerinde daralma hem de emiliminde bozulma geliebilir. Bu tip mekanizma bozukluklar hemen her çeit sinir sistemini etkileyen patolojilere bal olarak ortaya çkabilir. Ortaya çkmas doumsal, enfeksiyona bal, tümöre bal, intoksikasyona bal veya dier nedenlere bal olabilir. Dolaysyla anne karnndan itibaren hidrosefaliler tehis edilmeye balanabiliyor. dedi.
çocuklardaki belirtilere dikkat edilmeli
Prof. Dr. Mustafa Bozbua, hidrosefali tehisinin geriatrik dönem yalarna kadar sürebildiini söyledi ve sözlerini öyle sürdürdü:
Ancak hidrosefalinin yaa göre nedenleri ve ortaya çk belirtileri farkl oluyor. Yapsal olarak ortaya çkan hidrosefalilerde de ayn mekanizmalar bulunabiliyor. Hidrosefali belirtileri arasnda kafa içinde ve beyinde meydana gelen basnç artnn sonucu olarak ba ars, bulant, kusma, bilinç bozukluklar, davran bozukluklar, yürüme bozukluklar, yüksek kortikal fonksiyonlarda yani bellek, karar verme ve soyut ilemlerde gerileme, zayflama bulunabiliyor. Bununla birlikte, primer bir hastalkla birlikte sekonder bir durum olarak ortaya çktysa ayrca primer hastaln belirtileri de olacaktr. Hidrosefalinin çocuklarda tespiti daha zordur. Nitekim 1 ya içindeki bir çocuk ba arsn ifade edemeyecektir. Ancak çocuklarda huysuzlanma, alama, kafada büyüme, yeme düzeninin bozulmas, bilincin etkilenmesi ve geliim gerilii gibi belirtiler bu tehisi akla getirebilir.
En önemli tedavisi ant Yöntemi
Rahim içi yaamdan hayatn en geç dönemine kadar her yata bireyde hidrosefalinin görülebileceini vurgulayan Prof. Dr. Mustafa Bozbua, Hidrosefalinin yaam tarzyla ilikili d bir tetikleyicisi bulunmuyor. Kukusuz nedenine ve derecesine göre olmak kaydyla, hidrosefalinin tedavisinin mümkün olduunu söyleyebiliriz. Hidrosefalinin tedavisi de yine nedene göre deiir ve farkl olanaklar vard örnein tümöre bal bir hidrosefalide yalnzca tümörün çkartlmas çou kez yeterli olabilir. Baz hastalarda endoskobik yöntemler kullanlr ancak yaygn olarak kullanlan cerrahi tedavi kafa içindeki ar beyin-omurilik svsnn vücutta baka bir yere aktarlmasdr ki ant ameliyatlar dediimiz tedavide esas budur. Beyin-omurilik svs, beyin içindeki odacklardan (ventrikülden) sklkla karn içi boluuna (periton) aktarlyor. dedi.