çocuklarda demir eksiklii durumunda yaygn olarak yorgunluk, itahszlk, saç dökülmesi, halsizlik, çok esneme ve çok uyuma ya da bazen tam tersi hrçnlk, huzursuzluk gibi belirtiler görülüyor. Zamannda tedavi edilmeyen demir eksikli kalp yetmezlii ve mental gerilie yol açabiliyor. Pediatrik Hematoloji ve Onkoloji Bölümünden Doç. Dr. Müge Gökçe, çocuklarda demir eksiklii anemisi hakknda bilgi verdi.
Ergenlik döneminde demir eksikliine dikkat!
Demir; pek çok organn çalmasnda rol oynayan önemli bir elementtir. Türkiyede demir eksiklii anemisi görülme skl sosyo-ekonomik düzey, beslenme ve yaam ekli gibi farkllklara bal olarak bölgeden bölgeye deise de ortalama yüzde 25-30 civarndadr. Demir bebeklik döneminden itibaren çocuun salkla büyüyüp geliebilmesi için çok önemlidir. Annede demir eksiklii yoksa anne sütü ile beslenen bebeklerde ilk 6 ay eksiklik görülmeyebilir. Hazr mamalarla beslenen bebeklerde demir eksikliinin daha az görülmesinin nedeni mamalarn demirden zengin olmasdr. Fakat 4. 6. aylarda hem ek besinlere geçi hem de hzl büyüme ile demir gereksinimi artmaktadr. Ayrca adölesan dönemde hzl boy uzamas ve ergenlikle birlikte demire olan ihtiyaç artar. Kz çocuklarnda adet kanamalarnn balamas da demir eksiklii anemisini hzlandrr. Bu nedenle bu dönemde dikkatli olmak gereklidir. Demirden zengin beslenmeye dikkat etmek ve gerekiyorsa takviyelere bavurmak gerekmektedir.
Sebzeleri tekrar tekrar stmak demir içeriini kaybetmesine yol açyor
Bebein demirden zengin beslenmesi için 6. aydan sonra krmz et, yeil sebze, yumurta ve üzüm pekmezi gibi besinlerle tantrlmaldr. Bebein çorbalarna krmz et kyma eklinde konulabilecei gibi, halanp blender ile öütülerek de çorbaya eklenebilir. Haftada 3-4 kez verilmesi önerilir. Sabah kahvaltda 1 tatl ka çekirdekli krmz üzümden yaplm pekmez tüketilebilir, demirden zengindir. Keçiboynuzu ve dut pekmezlerinin demir içerii yoktur. Yumurta sars demirden çok zengin olup, özellikle sabah kahvaltsnda portakal gibi C vitamini içeren meyvelerle birlikte verilmesi demirin emilimini artracaktr. Brokoli, spanak gibi yeil sebzelerde demir daha az miktarda da olsa mevcuttur. Ancak besinin çok pimesi ya da yemeden önce tekrar tekrar stlmas demir içeriini ve besin deerini azaltacaktr.
çocukta kalp yetmezlii ve mental gerilie yol açabiliyor
Tüm dengeli beslenme rutinine karn çocukta demir eksiklii anemisi ortaya çkabilir. Bu durumda çocuun ya ve kilosuna göre verilebilecek demir içeren damla, urup ya da kapsüller tercih edilebilir. Demir eksiklii zamannda tespit edilip tedavi edilmezse; kalp yetmezlii ve mental gerilie yol açabilmektedir.
Bu belirtileri önemseyin!
Demir eksiklii olan çocukta görülebilen belirtiler öyle sralanmaktadr:
Yorgunluk
tahszlk
Saç dökülmesi
Halsizlik
çok esneme
çok uyuma/uyuklama
Hrçnlk, huzursuzluk
Okula giden çocuklarda okul baarsnda düme
Dikkatsizlik
Emeklemeye balayan bebeklerin artk emeklememesi
Normalden daha uzun süre uyuma gibi belirtiler demir eksikliinin göstergesi olabilir.
Akdeniz anemisi taycl ile kartrlyor
Ülkemizde görülen bir baka kanszlk tipi ise; talasemi taycl yani Akdeniz anemisi taycldr. Bu rahatszlk demir eksiklii anemisi ile karabilmektedir. Ülkemizde tayclk skl yüzde 2.1 civarndadr. Ancak bu Antalya gibi Akdeniz Bölgesi ehirlerinde yüzde 13lere kadar çkabilmektedir. Ailede Akdeniz anemisi taycl varsa ya da demir tedavisi ile düzelmeyen bir kanszlk durumunda Akdeniz anemisi taycl akla gelmelidir. Tans tam kan saym ve hemoglobin elektroforezi ile konulmaktadr.