Di hassasiyeti (dentin hassasiyet); hastalar tarafndan genellikle souk hassasiyeti veya di frçalama hastal olarak tarif edilir. Dentin hassasiyeti yaayan kiiler, scak ve souk içecekler tüketmek ve dilerini frçalamak gibi günlük aktivitelerden kaçnr. Bu basit aktiviteler, hassasiyet yaayan kiilerin sürekli olarak, ar ar korkusuyla yaamasna yol açar. Hassasiyet; diin gözenekli dokusu olan dentin dokusu, aça çknca meydana gelir. Dentinde tübül ad verilen ve sinire giden, mikroskopik kanallar bulunur. çekilen di eti dokusu veya mine dokusu kayb nedeniyle dentin tübülleri aça çknca, sinirler belirli uyarclardan daha kolay etkilenerek di hassasiyetine neden olur.
Scak-souk veya eki yerken dileriniz szlyorsa dikkat!
Scak, souk, tatl, eki veya çok fazla asitli yiyecek ve içecekler, souk hava artlar gibi uyaranlar; dilerinizin armasna ya da szlamasna neden oluyorsa dilerinizde hassasiyet vardr. Di hassasiyeti, genel olarak ksa süreli ve geçici bir ar ile karakterizedir. Ancak di hassasiyetine yol açan ana etkenler tedavi edilip kaldrlmad sürece, di hassasiyeti semptomlar ilerleme gösterebilir. Dentin hassasiyeti olan kiilerin yaam kaliteleri, hassasiyet semptomlarndan olumsuz etkilenir. Bu kiiler en favori yiyecek ve içeceklerinden keyif alamaz, özellikle souk içeceklerin lnmasn beklemek zorunda kalrlar.
Dentin hassasiyeti; daha çok 20-45 ya aralndaki kiilerde meydana gelse de, toplumda ergenlik çalarndan 70li yalara kadar dalm göstermektedir. Hassasiyet yalanma ile birlikte azalrken, di eti rahatszl olan bireylerde görülme skl artmaktadr.
Di hassasiyetine neden olan faktörler nelerdir?
* Düzenli olarak asitli yiyecek ya da içeceklerin tüketilmesi
Limon gibi asit içeren meyvelerin az içerisinde tutulmas, kola ve benzeri asit içeren içeceklerin düzenli olarak tüketilmesi diin minesini andrr ve dentin tübüllerinin aça çkmasna neden olduu için dilerde hassasiyet olumasna neden olur. Ayrca; yüzme havuzlarndaki klor, reflü hastalnn varl, kronik yaygn kusma, alkolizm, peptik ülser, ilaçlara bal gelien az kuruluu, diyabet (eker hastal), tükürüün tamponlama kapasitesi, pH ve ak hz di yüzeylerinde özellikle de di etine komu alanlarda farkl anma tiplerinin ortaya çkmasna neden olmakta ve bu durumlar hassasiyetin artmasna neden olmaktadr.
* Di eti hastal sonucu
Di eti hastal sonucunda, di etlerinde çekilme görülebilmekte ve kök yüzeylerinin aça çkmasna neden olmaktadr. Kök yüzeylerinin aça çkmas sonucu dentin tübülleri aça çkmakta ve di hassasiyeti artmaktadr.
* Ar sert bir ekilde di frçalamak ve sert kllar olan bir di frças kullanmak
Baz kiiler dilerini daha sert bir ekilde frçalayarak, daha iyi temizlediklerini ya da dilerinin daha beyaz olacan zannederler. Yanl di frças kullanmnn yan sra, çok sert di frçalamak di etlerine de zarar verir. Fakat sert bir ekilde di frçalamak, di ve di etlerine zarar vermektedir. Di ve di eti yaplar kiiler arasnda farkllk gösterir. Bu nedenle di frças üreticileri farkl di yaplar için farkl di frçalar üretmektedir. Örnein; di hassasiyeti yaayan bir bireyin sert frça kullanmas yanl olacaktr. En dorusu di hekiminize danarak frça kullanmanzdr.
* Bruksizm
Bruksizm hastann özellikle geceleri veya gün içinde stres kaynakl farknda olmadan dilerini skmas veya gcrdatmas durumudur. Dilerini skan ya da gcrdatan bireylerde, mine dokusunda anmalar meydana gelecei için di hassasiyetinin görülmesi çok yaygn bir durumdur. Bruksizm sonucu, dilerde anmalar veya krlmalar görülebilecei gibi ba ve boyun arlar görülebilmektedir. Bruksizm için gece pla uygulamas bata olmak üzere botoks uygulamas gibi tedavi seçenekleri mevcuttur.
* Di ta temizlii sonucu görülen geçici di hassasiyeti
Di ta temizlii sonucu dilerde kök yüzeyleri aça çkaca için hassasiyet, belirli bir süre artabilir. Fakat bu durum geçicidir ve di ta temizlii yaplmasna engel deildir. çünkü di ta temizlii yaplmayan hastalarda, di talar di eti hastalnn artmasna yol açaca için di hassasiyetinin artmasna yol açmakla kalmayp di kaybna bile neden olabilir. Bu nedenle 6 ayda bir ihtiyaç halinde di ta temizlii yaplmas birçok hasta için çok önemlidir. Di eti hastal olan bireylerde de genelde di hassasiyeti görülür. Bunun nedeni di köklerinin di eti çekilmesi sebebiyle korumasz kalmasdr.
* Dilerde bulunan çürükler
Birçok hasta az içerisinde bulunan çürüklerden habersizdir. Az içerisinde bulunan ve kiinin haberinin olmad çürüklerde, diin en iç ksmnda bulunan ve damar sinirlerin bulunduu yap olan pulpaya doru ilerledikçe di hassasiyetine neden olabilir. Bu çürükler tedavi edilmedii takdirde, ar artacaktr.
* Beyazlatma uygulamas sonras
Geçici di hassasiyeti, profesyonel di beyazlatma ileminden sonra meydana gelebilir ancak prosedür sona erdikten ksa süre sonra bu hassasiyet durumu geçecektir.
Peki di hassasiyeti nasl önlenebilir?
* Diler, di ve di eti yapsna uygun bir frçayla sert bir ekilde frçalamadan günde en az 2 defa düzenli bir ekilde frçalanmal ve az içi temizliin plak birikimini tamamen elimine ettiinden emin olunmaldr. Ayrca di frçalanmasndan hemen önce ve sonra asitli yiyecek ve içeceklerin tüketilmemelidir ve andrc di macunu kullanlmamaldr.
* Tüketilen gdalara dikkat edilmeli, asitli gdalardan kaçnlmaldr. Limon emilmesi gibi alkanlklardan uzak durulmaldr. Asitli içecekler pipet kullanarak içilmelidir.
* Di gcrdatma gibi bir problem varsa di hekimine bavurulmal ve tedavi olunmaldr. Bu durumda di hekimi her hastaya uygun koruyucu bir gece pla yapar ve bunun yatarken kullanlmasn ister. Böylece uykuda yaplan skma veya gcrdatma ile dilere zarar verilmemi olur.
* Di hassasiyetine çözüm için üretilen di macunlar tercih edilebilir.
* Alnan önlemlere ramen di hassasiyeti geçmiyorsa di hekimine bavurulmaldr. Di hekiminin uygulayaca hassasiyet giderici ajanlar ve anmalara veya çürüklere kar uygulayaca restoratif ilemler rahatlamanz salayacaktr.