Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalklar Uzman Doç. Dr. Serhat Ik, diyabet ile kanser ilikisi ve korunma yollar hakknda bilgi verdi.
Diyabet ile kanser birliktelii uzun zamandan beri ilgi çeken bir konudur. Yaplan çalmalar sonucunda diyabetik hastalarda kanser orannn diyabetik olmayanlara göre daha yüksek olduu saptanmtr. Günümüzde diyabetli hasta says 424 milyonken bu rakamn 2030 ylnda 552 milyon olaca öngörülmektedir. Kanser ise bir yldaki ölümlerin yüzde 13ünden sorumludur. Özellikle kolon, karacier, pankreas, böbrek, prostat ve rahim kanserlerinin diyabet ile ilikisi daha net bilinmektedir. Örnein diyabetik olan bir hastada karacier kanseri görülme olasl dier insanlara göre 2.5 kat; rahim kanseri görülme olasl ise 2.2 kat daha fazladr. Dünya Salk Örgütünün 2012 verilerine göre ylda 14.1 milyon kii yeni kanser tehisi alrken; 8.2 milyon kii kanserden hayatn kaybetmektedir. 2025 ylnda yllk yeni kanser tehisi alan kii saysnn 20 milyona yaklaaca öngörülmektedir.
Diyabet tümör hücrelerini çoaltyor
Tip 2 diyabette toplam vücut arl normal olsa bile vücutta ya dokusu fazlal ile orantl olarak ortaya çkan ve yllarca kan ekerini normal tutmaya çalan insülin fazlal görülmektedir. Ancak birey yaam tarz deiiklii ile vücuduna yardmc olmad takdirde yllar içerisinde bu insülin art kan ekerini normal seviyelerde tutmakta yetersiz kalmakta ve kan ekerini yükseltmektedir. Diyabette hem insülin fazlal hem de kan ekeri yükseklii tümör hücrelerinin çoalmasna uygun bir ortam oluturmaktadr.
Kanser gençleri de tehdit ediyor
Günümüzde beslenme ve yaam tarznn deimesiyle artan obezite ve diyabet beraberinde pek çok kanser türünün görülme skln artrm ve kanserler daha erken yalarda görülmeye balanmtr. Örnein geçmite kolon kanseri daha çok 50 ya üzerinde görülürken, kolon kanserinin 20-40 ya arasnda görülme oran ylda yüzde 1.5 orannda artmtr. Karacier, meme, böbrek ve tiroit kanserlerinin de gençlerde görülme oran yükselmektedir. Bunun yannda diyabetli kiilerde kanser geliim riski artarken; diyabet kanser hastalarna pek çok açdan olumsuz etkide bulunmaktadr. Aratrmalara göre prostat kanserinde ise diyabet olmak koruyucudur. Diyabet hastas erkeklerde testosteron düzeyi düük olduundan prostat kanseri riski azalmaktadr.
Diyabette kanser gözden kaçabiliyor
Diyabette kan ekeri, insülin, büyüme faktörleri, kronik iltihap gibi pek çok etken kanserin ortaya çkn kolaylatrrken; tedavi yantn olumsuz etkilemektedir. Diyabetik kiilerde kanser erken tehisi amacyla oluturulmu toplum taramalar, hastalarn diyabet ve ilikili problemlerine younlaldndan dolay gerek hasta gerekse doktor tarafndan dikkatten kaçmaktadr. Bu taramalarn daha az yaplmas diyabetik bireylerde erken tehis ansn azaltmakta ve tanda daha ileri evre kanser ile karlalmasna neden olabilmektedir. Ayrca hem diyabet hem kanser olan kiilerde kullanlan kemoterapi ilaçlarnn etkileri diyabetli olmayanlara göre daha az görülmektedir.
deal kilonun korunmas önemli
Diyabetli hastada kanser tedavisi sürecinde metabolik kontrolün iyi olmas, baklk sisteminin kanser ile mücadelesinde güçlü kalmasn salamaktadr. Kanser hastal tedavisinde hastalarn yaayacaklar itah sorunu diyabet tedavisini oldukça etkilemektedir. Kanser tedavisinde temel hedef ideal kilonun korunmas olmaldr.
Hasta veya salkl herkesin meyve, sebze ve tam tahldan zengin, salkl olduu kantlanm gdalara sofrasnda daha çok yer vermesi gerekmektedir. Kanser riskini artrd kantlanm ilenmi krmz et, yüksek kalorili ve ekerli gdalardan uzak durulmaldr. Diyabetik ve kanser tedavisi gören bir hastann bu süreçte bir diyetisyen desteine bavurmas gerekmektedir.