DYARBAKIR-(SÖZ)-Tip-2 diyabet hastalarnn Kovid-19u daha ar geçirebildiini söyleyen ç Hastalklar ve Endokrinoloji Uzman Prof. Dr. Hasan Aydn, Hastaneye yatma olaslklar ve youn bakma olan ihtiyaçlar diyabeti olmayanlara göre daha fazla oluyor. Nedeni diyabetin baklk sistemini basklayan bir hastalk olmasdr. Covid-19 bal bana ar bir hastalk. Buna bir de baklk sistemini basklayan diyabet eklendiinde kii hastal çok daha ar geçiriyor diye konutu.
Son günlerde karlatklar bir dier noktann da Covid-19 enfeksiyonunun sistemik bir tutulum yapmasndan dolay diyabete meyil yaratmas olduunu söyleyen ç Hastalklar ve Endokrinoloji Uzman Prof. Dr. Hasan Aydn, konuya ilikin açklamalarda bulundu.
COVD SONRASI DYABET GÖRÜLME RSK ARTIYOR
ABDli bilim insanlar tarafndan yaplan, Covid-19 geçiren 181 bin hastayla hastal geçirmeyen bir grubun karlatrld bir çalmada çarpc sonuçlar elde edildii bilgisini veren Prof. Dr. Hasan Aydn, 2021 ylnda sonuçlar yaynlanan çalmaya göre Covid-19 geçirenlerde geçirmeyenlere oranla diyabet görülme riskinin yüzde 40 arttn söyledi.
Diyabet riskinin artna üç etkenin yol açabileceini söyleyen Prof. Dr. Aydn, konuyla ilgili u bilgileri verdi:
Öncelikle Covid virüsü pankreasta dorudan hasar oluturarak insülin yapma kapasitesini azaltr ve sonrasnda diyabete yatknlk oluturabilir. kinci bir etken olarak pandemi sürecinde, hareketsizlik, ar kalorili gda tüketimi insülin direncini arttrarak diyabet gelimesine yol açabilir. Üçüncüsü de orta veya ar iddette Covid-19 geçirenlerde kullanlan kortizon ilac diyabet hastalna yatknlk oluturabiliyor.
Covid enfeksiyonu geçirmeden önce gizli eker hastal için ilaç kullanan, diyet yapan kiilerin Covid-19 geçirdikleri srada ve sonrasnda bu ilaçlarn düzenli kullanamadklarn ve düzenli diyet yapamadklarn belirten Prof. Dr. Aydn, bu faktörün diyabet risk artna yol açabileceini vurgulad.
COVD SONRASI DAHA DKKATL OLMAK GEREKYOR
Covid-19 geçiren kiilerin hastalk sonras her zamankinden daha dikkatli olmas gerektii uyarsnda bulunan Prof. Dr. Aydn, önemli tavsiyelerde de bulundu. Aydn, Post Covid döneminde yüzde 40 orannda diyabet riski artndan bahsediliyor. Bu nedenle Covid-19 geçiren kiiler hastalktan sonra eker takiplerini daha dikkatli yapmal. Karbonhidrat ve eker arlkl beslenmeden de uzak durmalar gerekiyor. Ayrca hareketsiz kalnmamas, yaa ve iklim artlarna uygun aktivitelerini sürdürmesi de oldukça önemli. Egzersizin hem diyabet geliim riskini azaltt hem de diyabetli kiilerde kan ekeri kontrolü üzerine olumlu etkileri olduu iyi biliniyor açklamasnda bulundu.
COVD-19 SONRASINDA GEçC DYABET GELEBLYOR
Covid-19 nedeniyle gelien tip-2 diyabetin çounlukla geçici olduunu dile getiren Prof. Dr. Hasan Aydn, Covid sonras gelien diyabetin en fazla 6 ay kadar sürdüünü, 6 ayn sonunda ise kiinin kan ekerinin normal seviyeye düerek kendiliinden geçtiini de belirtti. Prof. Dr. Aydn sözlerine öyle devam etti:
Bu durum yeni bir tanmlaya yol açacak. Muhtemelen Post Covid Diyabet gibi bir tan ortaya çkacak. Bu hastalar görüldüü kadaryla farkl özellikler tayor. Allagelmi diyabet tiplerinden daha farkl bir tipi oluturuyor. Bir taraftan otoimmün bir hastalk seyri gibi görülüyor. Pankreasa kar oto antikorlar gelitiini tespit ediyoruz. Öte taraftan tip-1 diyabet gibi bir seyir ortaya çkyor. Hastalarn insülin ihtiyaçlar ortaya çkyor, oral yoldan alnan ilaçlarla tedavi edilemiyorlar. Ancak bir taraftan da geçici bir hastalk, hastalar 6 ay sonra kendiliinden düzeliyor.
PANKREASA NE KADAR HASAR VERD BLNMYOR
Covid-19-sonras geçirilen tip-2 diyabetin geçici olsa da ilerleyen dönemde vücutta brakaca hasarlarn net olarak henüz bilinmediine dikkat çeken Yeditepe Üniversitesi Hastaneleri ç Hastalklar ve Endokrinoloji Uzman Prof. Dr. Hasan Aydn, Covid-19 hastalarnn pankreaslarndan patoloji alnmadndan ne derecede hasar olduunun maalesef bilinmediini de iaret etti. Covid-19 nedeniyle yaamn yitiren kiilere otopsi yaplabilirse Covid-19in pankreasa ne derecede etki ettiinin bilinebileceini aktaran Prof. Dr. Aydn, ancak ne yazk ki ne Türkiyede ne de dünyada böyle bir çalmann u ana dek yürütülmediini de ekleyerek sözlerini bitirdi.