Beslenme ve Diyet Bölümünden Dyt. Gözde Serin, 14 Kasm Dünya Diyabet Günü öncesinde, diyabet hastalarnn beslenme ve yaam tarznda dikkat edilmesi gerekenler hakknda bilgi verdi.
çocuklar da risk altnda
Pankreasn yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi ya da ürettii insülin hormonunun etkili bir ekilde kullanlamamas durumunda ortaya çkan diyabet daha çok kilolu, kadn, orta ya ve üzerindeki kiilerde görülmektedir. Ancak, beslenme alkanlndaki yanllklardan dolay çocuk ve genç erikinlerde obezite orannn artmas diyabetin de yaygn olarak görülmesine neden olmaktadr.
3 temel kural unutmayn
çok yenmesine ramen açlk hissinin artmas, susuzluk hissi ve sk idrara çkma, enerji eksiklii, kilo kayb, bulank görme, yaralarn yava iyilemesi, kadnlarda vajina kants gibi farkl belirtilerde kendini belli eden diyabette beslenme hayati önem tamaktadr. Diyabetin kontrol altna alnmasnda beslenmede 3 temel kural unutulmamaldr.
* eker ve ekerli yiyeceklerden saknn.
* Posal yiyecekleri tercih edin.
* Glisemik indeksi ve glisemik yükü düük yiyecekleri tercih edin.
Glisemik indeksi yüksek yani kan ekerini hzla yükselten besinler tüketilecekse ara öün yerine ana öünler tercih edilmelidir.
Protein almnda arya kaçmayn
Diyabet hastalarnn beslenmesinde karbonhidrat, ya ve protein dengesinin korunmas önemlidir. Tekli doymam ya içeren zeytin, fndk veya çoklu doymam yalar içeren ayçiçek, soya ya gibi bitkisel sv yalar tercih edilmelidir. Kan ekerini hzl yüksetmeyen proteinli besinlerin ar tüketilmesi diyabete özgü bozukluklardan biri olan böbrek rahatszlklarna neden olabilmektedir. Özellikle diyabete bal oluabilecek hastalklar önlemek için antioksidan maddeler içeren besinlerin tüketimine özen gösterilmelidir.
Diyabet hastalar için önemli öneriler
1. Gün içinde 3 ana 3 ara öün planlanmaldr. Beslenme programnda bütün besin gruplarndan tüketilmelidir.
2. Günde 2-3 litre aras su tüketilmelidir.
3. eker ve ekerli yiyeceklerden uzak durulmaldr. Bal, eker, reçel, pekmez, marmelat, urup, pasta, kurabiye, kek, çikolata gibi ekerli ürünlerden uzak durulmaldr. Ayrca kola, gazoz ve hazr meyve sular gibi eker eklenmi içecekleri ve alkollü içecekleri tüketilmemelidir.
4. Lif oran yüksek besinler günlük beslenme düzenine dahil edilmelidir.
5. Fiziksel aktivite ihmal edilmemelidir
6. Muz, incir, üzüm, kavun, karpuz, dut, kays gibi eker oran daha yüksek meyveler yerine daha eki meyveler tercih edilmelidir.Meyve ve sebzelerin uygun olanlar kabuklu tüketilmelidir.
7. Kan ekerini hzla yükselten basit karbonhidratlar yerine, kan ekerini yava yükselten kompleks karbonhidratlar seçilmelidir. Beyaz ekmek yerine tahll veya esmer ekmek, makarna yerine kepekli makarna, pirinç pilav yerine bulgur pilav tercih edilmelidir. Karbonhidrat içeren yiyecekleri yemeden 15 dakika önce süt, yourt, ayran, kefir, peynir, ceviz, fndk, badem gibi protein deeri yüksek besinler tüketilmelidir.
8. Nohut, mercimek, fasulye gibi kuru baklagillerin tüketimi artrlmaldr.
9. Günde ortalama 2 adet ceviz veya 10 adet fndktan daha fazla kuruyemi tüketilmemelidir.
10. Yada kzartmalar, kavurmalar (et-sebze-hamur ii) ve yal sos eklenmi besinlerin tüketiminden kaçnlmaldr.
11. Sucuk, pastrma, salam ve sosis gibi ilenmi besinler ile karacier, beyin, böbrek gibi sakatatlardan uzak durulmaldr.
12. Kuyruk ya, iç ya, tereya, margarin ve bütün yal besinler (yal etler, krema, tahin, kaymak) beslenme düzeninden çkartlmaldr.
13. Turu, salamura, konserve, ev yapm tuzlu salçalar gibi çok tuzlu besinler tercih edilmemelidir.
14. çerii bilinmeyen hazr gdalardan uzak durulmaldr.
15. Tatlandrc kullanlacaksa miktarna dikkat edilmelidir.