Nüfusu 500 binin üzerindeki Diyarbakrn merkez Balar ilçesinin Kaynartepe, Muradiye, Körhat, Yeniköy, Fatih, 5 Nisan ve Yunus Emre Mahallelerine yerleen binlerce Suriyeli salk sektörünü de tkam durumda.
Bu mahallelerin deiik semtlerinde açlan Aile Sal Merkezlerinde iki veya üç doktor görev yaparken, buna karn her doktorun binlerce Suriyeli kaytl hastas bulunuyor.
Muradiye Mahallesindeki aile sal merkezinde görevli bir doktorun kendi kaytl hastalaryla ilgili tuttuu istatistikler salk sektörünün ne denli bir çkmazn içinde olduunu da ortaya koydu.
DÜZENSZ ADRES SALIK TAKBN DE ZORA SOKUYOR
ASMde bir doktorun kaytl 3409 hastasndan, 1151inin Suriyeli olduu, günlük 100ün üzerinde muayene edilen hastadan 60nn yine Suriyeliler olduu örenildi.
Snmac olduklar için sürekli adres ve ehir deiiklii yapmalar da salkçlar ciddi skntya sokuyor.
kamet deiiklii yapan kaytl hastalarn bildirimde bulunmadklar için doum öncesi ve sonras takibini yapamayan doktorlar il salk müdürlüklerince idari soruturmalara maruz kalyorlar.
TÜRKçE KONU DEDM, BANA SEN TÜRK MÜSÜN DED
Türkiyede dünyaya gelen çocuklarn kendilerini Suriyede sandklarn belirten Aile Sal Merkezinde görevli bir doktor, 7 yandaki bir Suriyeli hasta çocukla yaad diyalogu öyle özetliyor:
*Annesiyle tedavi için gelmiti. ikyetlerini Arapça dile getirince ben de Sen okula gidiyorsun, Türkçeyi örenemedin mi? Neden Türkçe konumuyorsun diye sorunca bana Neden, sen Türk müsün? diye cevap verdi.
*Yani çocuk okula gittii halde halen Türkiyede olduunun bile farknda deil. Popülasyonlar çok kontrolsüz ve buna ramen vurdumduymaz davranp sklkla ikamet ve telefon deitiriyorlar dedi.
LER ARAPSAçINA DÖNDÜ
ehir, adres ve telefon deiiklii yaparken gerek bal olduklar aile hekimliine, gerekse Göç daresine bilgi vermedikleri için o kiinin kendisinde kaytl göründüünü ve bundan dolay soruturmalara maruz kaldklarn belirten aile hekimi, u ifadeleri kulland:
*Gebe bir hastamn doum öncesi ve sonras takibini haliyle yapamadm. Bebein topuundan kan alnmas, alarnn takibi ve annenin doum sonras kontrollerini yapamadm için hakkmda soruturma açld.
*Sonra bu kadnn kocasyla Diyarbakrdan Samsun Canike tandn tespit ettik. Bir dieri bende kaytl iken Trabzona gitmi ve orada doum yapm.
*Aramzda dilden kaynakl iletiim sorunu olduu için bazen doru tan ve tehiste konulamyor.
*Bu da hem bizim, hem de hastalar için sorun oluyor. Hastalarn yüzde 80ini Halep ve dlibten gelen Araplar oluturuyor.
*Ben Arapça bilmediim için aramzda iletiim sorunu oluyor. Bazlar Suriyeye gidip dönmüyor, bazlar ölüyor, kaytlardan düümü yaplmyor ve bu nedenle de her ey Arapsaçna dönüyor.
HASTA SAYISINDA TÜRK VATANDAINI GEçTLER
lçedeki bir Aile Sal Merkezinin verilerine göre, Suriyeli hasta says Türk vatandalarndan daha fazla. 2015 ylnda kaytl hastalardan 6733nün Türk vatanda 7055inin Suriyeli, 2016da 8422sinin Türk vatanda, 11007sinin Suriyeli, 2017de 8264 hastann Türk vatanda 10900ünün Suriyeli olduu ortaya çkt.
2018de 9952 hastann Türk vatanda, 9140nn Suriyeli, 2020de 8318 hastann Türk vatanda, 5446snn Suriyeli, 2021de 10256 hastann Türk vatanda, 7688inin Suriyeli, 2022de 3359 hastann Türk vatanda, 2420 hastann Suriyeli olduu tespit edildi.
GÖçMEN SALII MERKEZ AçILINCA ASMLERDE DÜÜ OLDU
Hastane ve ASMlerin içinden çklamaz bir hal almas üzerine Balar lçesine 2018de Göçmen Sal Merkezi açlmasyla Suriyeli hasta saysnn bu tarihten itibaren T.C vatandalarnn altna geriledii bildirildi.
Bu merkezde ise Afganistan ve Suriye uyruklu üç doktor ile yine Suriye uyruklu hemire ve salk memurlar görev yapyor.
EN ÖNEML PROBLEM LETM SORUNU
Diyarbakr Tabip Odas Bakan Dr. Elif Turan da, mültecilere salk hizmeti sunumunda en önemli problemin dilden kaynakl iletiim sorunu olduunu belirterek, Salk hizmeti sunarken o kiiyle ayn dili konuuyor olmak lazm ki, doru tehis konulabilsin. Ayn dili konuamaynca sorun anlalamyor. Sürekli adres deiikliine bal olarak da iletiim kurulamyor. Hasta takibi yaplamaynca salkçlar soruturmalara maruz kalyor ve performans cezas olarak aile hekimlerimiz cezalandrlyor dedi.