Diz eklemi; çömelme, diz çökmek, merdiven inip çkmak gibi günlük faaliyetlerde, kou, aerobik, basketbol, tenis vb. gibi rekabet sporlarnda en çok etkilenen eklemimizdir. Son yüzylda insan ömrünün uzamas ile birlikte doal yalanma sürecinde, çocukluk ve gençlik döneminde tekrarlayan travmalarn, kötü kullanmn (sürekli dizi sert zeminlere koyarak çalmak vb.), sonucunda eklem kkrdaklarnda anma, ar kiloya bal ekleme binen yük ve stresin kemik diziliminin bozulmas ve eklem aralnn daralmas sonucunda gelien artrit en önemli diz sorunudur. Dier diz sorunlar:
* Diz nstabiliteleri: Kopmu veya gevemi diz balarnn neden olduu dize güvensizlik hissi, dizde dönme ve boalma, genellikle dize yaplan direkt veya dolayl darbe veya vücudun sabit kalp dizin ani dönme ve bükülmesi srasndaki yaralanmalardan kaynaklanr. Ar, ime ve yürüme zorluuyla kendisini gösterir.
* Menisküs Yaralanmalar: Diz travmas srasnda iç veya d menisküsleri hasar görebilir. Sklkla burkulmalarla ortaya çkar. Dizin daha fazla zarar görmesini engellemek için öncelikle souk uygulama, bir süre dizlik taklmas veya bandaj uygulanmas gerekebilir. laç tedavisi ve egzersizlere ramen tedavi yeterli olmuyorsa menisküslerin dikilmesi veya yrtk ksmn alnmas için artroskopik (kapal) cerrahi gerekebilir.
* Tendinit (Tendon iltihab): Kou, atlama veya bisiklet gibi tekrarlayan zorlayc aktiviteler srasnda tendonlarn ar kullanlmas, özellikle voleybol, hentbol, basketbol, tenis ve dövü sporlaryla uraan kiilerde; atlama zplama sonras zemine çarpma kuvvetinin tendonlar zorlamas sonucunda skça görülür.
* Artrit: Osteoartrit halkmz arasnda eklem kireçlenmesi veya sv azalmas olarak bilinen; tekrarlayan yaralanma veya kilolu olmak gibi eklem üzerindeki ar yük ve stres kaynakl eklemdeki kkrdan kademeli olarak and dejeneratif bir süreçtir. Genellikle orta ya ve üzerindeki kiileri etkiler.
* Romatoid artrit: Romatizmal bir süreç srasnda baklk sistemimizin diz eklem kkrdan ve ba dokusunu yok etmesine bal gelien bir hastalktr. Romatoid artrit genellikle osteoartritten farkl olarak daha genç yataki kiileri etkiler.
Diz problemleri nasl tehis edilir?
Her önemli hastaln tehis edilmesindeki algoritma diz sorunlarnn tansnda da aynen geçerlidir. Tam bir tbbi öykü ve fizik muayene ile %90 tan konulabilir. Kemik ve eklem dizilimi X Rayle menisküsler, ba ve diz çevresi ve içindeki yumuak dokular BT ve MRI ile deerlendirilebilir. Artroskopi minimal invaziv tan ve tedavi yöntemidir. Dizin genellikle ön ksmna yaplan en az 2 küçük kesi kullanlarak diz içine sokulan küçük, souk kl optik bir tüp ve kamera ile dizin içindeki görüntüler bir ekrana yanstl eklemdeki kemik kkrdak, ba ve sinovyal kaynakl hastalklarn nedenlerini tespit etmek deerlendirmek ve tedavi etmek için kullanlr. Kemik sintigrafisi ile de genellikle iltihabi ve malign hastalklarn ayrc tans yaplabilir. Ayrca çeitli kan testleri de diz hastalklarnn tehisinde etkin olarak kullanlmaktadr.
Diz problemleri için tedavi
Gerekli tetkik ve testlerden sonra konulan tanya göre tedaviye balanr. laç, egzersiz, (vizkosuplemantasyon) eklem içi enjeksiyon, fizik tedavi ve rehabilitasyon yöntemleri ile yaplan tedaviler beklenen rahatlamay salamazsa veya eklem geri dönüü olmayan hasar görmüse; daha kaliteli ve konforlu bir yaam için yapay diz eklem replasman (Total Diz Protezi) ameliyat önerilir.