D vitamininin en önemli kaynann güne nlar olduunu belirten Dr. Öztürk, Vücudumuzun doumdan sonraki ilk bir yata günlük 400 ünite, daha sonraki yalarda günlük en az 600 ünite, 70 yandan sonra 800 ünite D vitaminine ihtiyac vardr. Bu miktar, kiinin yaam ekline ve mevcut salk problemine göre deiebilir. Kanda D vitamini düzeyi ölçülerek eksiklik olup olmad saptanabilir dedi.
çocuk Sal ve Hastalklar Uzm. Dr. Öztürk Güne nlarnn balca ultraviyole A ve B dalgalarndan olutuduunu belirterek UVA (yalandrc nlar) ozon tabakas tarafndan emilmez, ciltte erken yalanma ve krkla neden olabilir, bu nlar pencere camndan geçebilir. UVB (yakc nlar) ise ksmen ozon tabakas tarafndan emilir, ciltte bronzlamaya, güne yanklarna ve katarakta neden olabilir, pencere camndan geçemez. Cilt kanseri oluumunda ise hem UVA, hem de UVB nlarnn etkisi vardr. Bir miktar D vitamini yal balklarda (örnein somon, uskumru, ton bal), yumurta sars veya D vitamini ile zenginletirilmi sütte bulunabilirse de, güne almadan veya vitamin takviyesi olmadan, salkl bir kan seviyesi için gdalar D vitamini için yeterli deildir diye konutu.
KOYU TEN CLT KANSER KONUSUNDA DAHA AZ RSK TAIR
Açk ten renkleriyle koyu ten renklerinin cilt kanseri ihtimaline kar dirençlerini yorumlayan Dr. Öztürk, Koyu cilt rengi, ileri ya ve düük UV indeksi (örnein kuzey enlemlerinde k aylar) D vitamini sentezini olumsuz etkileyen faktörlerdir. Beyaz tenli kiiler cilt kanseriyle sonuçlanabilen UV nlar riski altndayken, koyu tenli kiilerde kanser riski daha az olsa da D vitamini eksiklii riski daha fazla oluyor. Güne kremi kullanlmas, günein zararl etkilerine kar korurken öte yandan vitamin D üretimini de engelliyor. UV nlarnn zararl etkisinden korunmak ve yeterli D vitamini de alabilmek için, güne nlarna snrl maruz kalma öneriliyor. Ancak bu sürenin ne kadar olmas gerektii baz faktörlerle deiebiliyor; örnein, mevsim, günün saati, hava koullar, ten rengi, ya gibi nedenlerle yeterli D vitamini salanmas için herkese önerilebilecek standart bir süre yoktur. Günümüzde kabul edilen görü ise, ultraviyole nlarnn zararl etkisinin unutulmamas gerektii ve güne koruyucularn kullanlmas yönündedir ifadelerinde bulundu.
GÜNEN ZARARLI ETKLERNDEN NASIL KORUNMALIYIZ?
Güneten nasl korunulmas gerektii konusunda önerilerde bulunan Dr. Öztürk, En önemlisi, güne nlarnn en youn olduu saatler olan 10.0016.00 arasnda, özellikle de 11.0014.00 arasnda, güneten kaçnmak gerekir. Bu saatlerde darda olunduu zaman gölgede bulunmaya çallmal, geni kenarl apka ve UVA ve UVB filtreli güne gözlüü kullanlmal, rahat ve bol pamuklu giysiler giyilmelidir. Günein zararl UV nlar kum, su, kar veya betondan yansyabilir ve bulutlu günlerde dahi zararl olabilir, bu nedenle güne koruyucu kullanlmaldr dedi.
GÜNE KORUYUCU NASIL SEçLMELDR?
Güne koruyucularn seçimi konusunda da bilgi veren Dr. Öztürk öyle konutu: Hem ultraviyole A (UVA), hem de ultraviyole B (UVB) nlarna kar koruma salayan, geni spektrumlu ve mümkünse suya dayankl güne koruyucular kullanlmal. Güne koruyucular içinde bulunan çinko oksit, etkili bir fiziksel bariyer oluturur; özellikle burun, yanaklar, kulaklarn üst ksm ve omuzlarda ekstra fayda salar. Ancak hormonal etkileri de olabilen kimyasal etkili oxybenzone içerii olan ürünler tercih edilmemeli. Güne koruma faktörü (SPF), 212 aras ürünler hafif, SPF 1230 olanlar orta, SPF > 30 olanlar ise yüksek koruma salar. Cilt rengi açk veya koyu olan herkesin güne koruyucu kullanmas önerilir, açk tenli kiiler daha yüksek faktörlü ürünleri tercih etmeli. SPF minimum 15 olmal ancak, dermatologlar SPF 30 ve üstünü öneriyor. SPF 50+ olan güne koruyucularn ilave yarar olmad biliniyor. Güne koruyucular, günee çkmadan 30 dakika önce sürülmeli, 24 saatte bir yenilenmelidir. Yüksek koruma faktörlü güne koruyucularn günete kalma süresini uzatmayaca unutulmamal. Ayrca suya dayankl bir ürün de olsa, terleme ve yüzme sonras tekrar sürülmesi öneriliyor. UV nlara maruz kalan tüm vücut ksmlarna (özellikle yüz, burun, kulaklar, el ve ayaklar, omuzlar ve dizler) bol miktarda uygulanmas öneriliyor. Güne koruyucular, güneten korunmak amacyla kullanlmal ve günete daha uzun kalmak amacyla kullanlmamal.