Ergenlik, çocukluktan yetikinlie geçiteki bir köprü Bu geçile fiziksel, zihinsel ve duygusal bir dönüümün de balyor. Ergenlik ya normalde kz çocuklarnda 8-13, erkek çocuklarnda ise 9-14 ya arasnda olsa da baz çocuklarda ergenlik ya farkllk gösterebiliyor. Ergenliin balamasnda ve ilerlemesinde çeitli genetik, çevresel ve beslenme gibi deikenler önemli bir rol oynadn söyleyen Pisikyatrist Reyyan Tekin, eer ergenlie ait belirtilerin kzlarda 8, erkeklerde ise 9 yandan önce görülüyorsa çocuun erken ergenlie girdiine dikkat çekiyor.
Erken ergenlie ilikin özellikle 8 yandan önce tüylenme, göüslerde büyüme ve ilk adet döngüsünün yaanmas gibi durumlarn aile tarafndan gözlemlenmesinin önemli olduunu belirten Tekin, bu durumda bir çocuk endokrinoloji uzmanna bavurulmasn öneriyor. Son yllarda dünyada ve ülkemizde erken ergenlik vakalar arttn anlatan Tekin, tam olarak nedeni bilinmeyen erken ergenliin kz çocuklarn, erkeklere oranla daha çok etkilediine yönünde çalmalar bulunduunu söylüyor.
Pandemi döneminde erken ergenlik vakalar artt
Pisikyatrist Tekin, öyle devam ediyor: Yaplan çeitli çalmalar incelendiinde ise içerisinde birçok katk maddesinin bulunduu hazr gdalarn tüketiminin artmas, fiziksel aktivitenin azalmas ile vücut kitle indeksinin art gibi koullarn erken ergenlii balattna yönelik çalmalar bulunuyor. Ayrca kronik stres altnda büyüyen çocuklarda, beslenme ve ekran süresi gibi nedenlerin erken ergenlie etkisinin olduunu dorulayan çalmalar da mevcut. Covid-19 pandemisiyle uygulanan kstlamalar dünyada ruh saln önemli ölçüde etkileyen sosyal izolasyona sebep oldu. Fiziksel aktivitesinin neredeyse durma noktasna gelmesi, uyku düzeninin bozulup ekran karsnda kontrolsüzce tüketilen kilo aldrc gdalarn artmas, vücut ya dokusunun artmasyla ergenlii uyaran hormonlarn salglanmas pandemi döneminde artan erken ergenlik vakalarnn önemli sebepleri arasnda gösteriliyor.
Erken ergenlie giren çocuk düük benlik saygs gelitirebilir
Pisikyatrist Reyyan Tekin, ergenlie duygusal ve bilisel olarak hazr olmayan çocuun yatlarndan farkl olma duygusundan dolay düük benlik saygs gelitirebileceinin altn çiziyor. çocuun bedensel, duygusal, bilisel olarak salnn ön koullarndan birinin de anne babann iyi oluuyla ilikili olduunu hatrlatan Psk. Tekin, ebeveynlere u önerilerde bulunuyor: Ebeveynler bu alanda oluacak ihtiyaçlarn göz ard etmeden kendileri ya da çocuklar için bir uzmana danmaktan çekinmemeliler. çocuklarn harekete ihtiyaçlarnn olduu bu geliimsel dönemde ekran süresindeki art, hareketsiz kalan çocuklarn vücut kitle indeksinin artmas neden oluyor. Fakat çocua ekran konusunda kstlama yapmadan önce ebeveynlerin ekran süresi konusunda çocuklarna rol model olmalar önemli. çünkü çocuklar yetikinlerin sözlerini deil onlardan gördüklerini taklit ederek davranlarna yanstr. Örnein yemek yerken telefonuyla ilgilenen ebeveynin, ders çalrken telefonuyla ilgilenen çocuuna öüt vermesinin çocuk için pek bir anlam olmaz. Birlikte salkl attrmalklar hazrlamak, planlan aktivitelerin özellikle hareket içermesi ve ailecek yaplmasna önem vermek bedensel ve zihinsel saln yannda aile içi etkileimin artmasna da katk salayabilir. Kademeli normallemenin yannda önümüzdeki günlerde yaz tatiline girecek olan çocuklar özellikle doada akranlaryla fiziksel gelimelerine uygun hareket içerisinde bulunmalarna katk salayacak aktivite ve oyunlar tercih edebilirler.