Nurdan AAR
DYARBAKIR--Rh duyarllnn gelimesi için, Rh negatif kan grubu olan gebenin, Rh pozitif kan grubu olan bebek tamas gerektiini dile getiren Op. Dr. Betül Görgen, çounlukla douma kadar anne ve bebein kan birbirine karmad için, bebei etkileyecek olan antikorlarn olumas için bir neden yoktur. Bu nedenle ilk gebelikte muhtemelen bir etkilenme olmayacaktr. Fakat eer kadn tekrar gebe kalr ve bebein kan grubu da Rh-pozitif olursa, zaten var olan antikorlar, bebein kan hücrelerine saldrr. Bu da bebekte kanszlk, sarlk ve daha ciddi problemlerin oluumuna neden olur. Bu problemler her Rh-pozitif gebelikte gittikçe daha kötüye gider dedi.
Rh duyarllnn, gebeliin ilk 3 aynda doktora mutlaka gidilmesini gerektiren en önemli sebeplerden biri olduunu kaydeden Op. Dr. Görgen, Sizi uyaracak herhangi bir belirti yoktur ve riski anlamanzn tek yolu kan testi yaptrmanzdr. Unutmay risk grubunda olsanz bile, Rh duyarll önlenebilen bir durumdur. Eer duyarllk gelitirdiyseniz,bebeinizi koruyabilecek tedaviler vardr. Gebelikte Rh duyarll sadece Rh-pozitif bebee hamile olan Rh-negatif annelerde meydana gelir. Eer anne Rh-negatif ve baba Rh-pozitifse bebek büyük olaslkla Rh-pozitif olacaktr. Rh duyarll geliebilecektir. Eer anne ve baba Rh-negatif kana sahipse, anne ve bebein kan reaksiyona girmeyecek ve duyarllk olumayacaktr ifadelerini kaydetti.
Küçük miktarda Rh-pozitif kanla bile duyarllk oluabilmektedir
Rh duyarllnn, Rh-negatif kan grubuna sahip bir kiinin, Rh-pozitif kanla karlamasyla olduunu dile getiren Opç. Dr. Görgen, Birçok kadn için bu duyarllk, Rh-pozitif kan gruplu bebeinin doumu esnasnda meydana gelir. çünkü doum esnasnda bebein kan, annenin kanna karabilmektedir. Rh duyarllnn olumas için gereken minimum kan miktar bilinmemekle beraber, 0,1 ml kadar küçük miktarda Rh-pozitif kanla bile duyarllk oluabilmektedir. Rh-negatif kii, Rh-pozitif kanla kar karya kaldktan birkaç hafta sonra immunoglobulin M ad verilen antikorlar gelitirir. Bunlar plansentay geçemeyecek kadar büyük olduundan, annenin duyarlln tetikleyen ilk fetus genellikle zarar görmez. kinci gebelik olutuunda ve o da Rh-pozitif bir bebekse, zaten daha önce duyarllk gelitirmi olan baklk sistemi bu sefer çok hzla reaksiyon verir. Karlamay takip eden saatler içinde, bu sefer plasentay geçebilen ve fetusun kan hücrelerine saldrarak onlar yok eden immunglobulin G tarz antikorlar oluur. Baz kiilerin büyük miktarda Rh-pozitif kana maruz kalsalar bile duyarllk gelitirmezler. Ancak bunun sebebi bilinmemektedir açklamasnda bulundu.
Hastaln iddeti farkl seviyelerde olabilir
Eer geçmite Rh duyarll gelitiyse ve Rh pozitif bir partnere de sahipseniz, tekrar gebe kaldnzdan itibaren yakn gözlem altnda olmalsnz diyen Op. Dr. Betül Görgen, Rh pozitif kan grubunda bir bebee gebeyseniz baklk sisteminiz hzla IgG antikorlarn oluturur ve bunlar plasentay geçerek fetüse ait kan hücrelerine saldrrlar. lerde olacak her Rh pozitif gebelikte semptomlarn ciddiyeti artacaktr. Bu olaylar sonucunda meydana gelen fetal hastala Rh hastal, yenidoann hemolitik hastal ya da eritroblastosis fetalis ad verilir. Hastaln iddeti farkl seviyelerde olabilir. Hafif hastalkta fetal kan hücrelerin bir ksm etkilenmitir. Fetal kanszlk hafif düzeydedir. Gebelik sklkla miadna kadar ular ve bebekte özel bir tedavi gerektirmeyen sarlk ile belirti verir. Hafif hastala, duyarllk gelimesinden sonra oluan ilk gebelikte daha fazla rastlanr. Ilml formunda, daha fazla fetal kan hücresi tahrip olur ve fetüste karacier büyümesi balar. Kanszlk daha ciddidir. Bebein zamanndan önce dourtulmas gerekebilir. Ayrca domadan önce ya da doduktan sonra kan transfüzyonu gerekebilir. Bu bebekler sarlk açsndan dikkatle izlenmelidir. Hastaln iddetli formunda, fetal krmz kan hücrelerinin çounluu tahrip edilmitir. Fetüste iddetli anemi, karacier ve dalak büyümesi vardr. Sarlkla beraber, yaygn ödem de görülür. Fetüs doumdan önce 1 ya da daha fazla kan transfüzyonu gerektirir. Ayrca iddetli hastalkta bazen fetüs kannn genellikle Rh negatif bir kanla deiimi gerekebilir dedi.
Op. Dr. Görgen, gebelikte Rh duyarll gelime riskini artran durumlar konusunda ise unlar söyledi:
Eer Rh negatif bir gebeyseniz; tüm gebeler erken dönemde indirekt coombs testi yaptrmaldr. Daha önce Rh duyarll gelien gebelerde test negatif sonuç verirse, 24 ve 28. haftalar arasnda tekrar edilmelidir. Tekrarda sonuç yine negatifse douma kadar baka teste gerek yoktur. 28. haftada yaplacak bir doz Rh immunoglobulin inesi douma kadar oluabilecek duyarlln önüne geçer. Doum sonras bebek Rh pozitifse, indirekt coombs tekrarlanmaldr. Eer duyarllk yoksa doum sonras 72 saat içinde bir doz Rh immun globulin inesi yaptrmanz gerekir. Yeni doan kan grubu Rh negatifse, Rh duyarll gelimeyeceinden tedavi gerekmez.