Fiziksel Tp ve Rehabilitasyon Dr. Ör. Üyesi adiye Sarata, boyun ft altnda yatan nedenleri ve tedavi yöntemlerini açklad. Dr. Ör. Üyesi Sarata, boyun arlarnn insanlarn bel arsndan sonra en sk karlat kronik ar nedeni olduunu belirterek nsanlarn yaklak yüzde 70i hayatlarnda en az bir kez boyun ars ile karlar. Her boyun ars boyun ft deildir. Boyun arlarnn oldukça önemli bir ksm ftktan deil boyun etraf kaslardaki arlardan kaynaklanr. Boynumuz 7 adet omurdan oluur ve omurlarmz arasnda hareket edebilmemizi salayan diskler yer alr. Boyun ft, boyun omurlar arasndaki disklerin, çeitli nedenlere bal olarak ypranmas, yrtlmas veya yerinden kaymas nedeniyle, omurilie ve omurilikten ayrlan sinirlere bask yapmasdr. Kötü pozisyonda uzun süre oturmak, uzun sürelerle araç kullanmak, hareketsiz bir yaam sürmek, artan ya, ar fiziksel ilerde çalma, sk yaplan boyun öne eik durmak, ani hareketler ve travma boyun ftna neden olabilir. Sigara kullanm da boyun ft için bir risk faktörüdür diye konutu.
ELEKTRK çARPMASI GB OLAN ARIYA DKKAT
En sk görülen belirtinin boyun ars olduuna deinen Dr. Ör. Üyesi Sarata, öyle devam etti:
Hasta hem ban öne ediinde hem de yukarya baktnda arnn arttn fark eder. Boyun ars srta, omuzlara, kollara yaylabilir. Elektrik çarpmas eklinde hissedilebilir. Hastalarda gece ars olabilir. Hasta ban uygun bir postüre getirerek uyuyabildiini söyler. Öksürme ve knma gibi basnç art yapan durumlarda boyun ve koldaki ar artar. Baz hastalar ellerini bana koyarak rahat ettiini söyler. çünkü bu duru ekli boyundan çkan sinirin kökünün genilemesini salayarak hastaya rahatlk verir. Etkilenen sinir köküne bal omuz, kol, ön kol ve parmaklarda uyuukluk olabilir. Sinir kökünde hasar olutuysa kol ve parmaklarda kuvvetsizlik olabilecei gibi kii ar nedeniyle kolunu kullanamad için fonksiyonel bir kuvvetsizlik de olabilir. Kas spazm, vertebral arter ve spinal sinir kökü bassna bal ba ars görülebilir, buna boyun ve kol ars elik eder.
BOYUN FITII LE KAS ARISI ARASINDAK FARKLAR
Dr. Ör. Üyesi adiye Sarata, ftk ile ar arasndaki fark ise u ekilde anlatt:
Kas ars, boyun ft dnda baka nedenlerden de kaynaklanabilir. Basit bir kas tutulmas olabilecei gibi romatoid artrit (RA) ve ankilozan spondilit gibi romatolojik hastalklara, eklem ve omurga kireçlenmelerine, yumuak doku hastalklarna, enfeksiyon hastalklarna, kemik hastalklarna ve krklarna, metabolik, hormonal hastalklara ve çeitli tümörlere bal olarak da kas ars geliebilir. Arnn yeri, balangç ekli, zaman, iddeti, süresi, yaylm, ary tetikleyen ya da artran ve azaltan faktörler, arnn iklim artlar ile ilgisi, arnn istirahat ve hareket ile ilgisi, gece ars gibi bulgular sorgulanr. Ayrntl sistemik ve nörolojik muayene ve görüntülemeler kas arsnn nedenini ayrt etmekte önemlidir.
BU ALIKANLIKLAR FITII TETKLEYEBLR
Günlük hayatta farknda olmadan yaplan alkanlklarn boyun ftn tetiklediine dikkati çeken Dr. Ör. Üyesi Sarata, Duru bozukluuna yol açan uzun süreli masa ya da bilgisayar banda oturanlarda da boyun ft daha sk ortaya çkar. Ban öne doru 1 cm yer deitirmesi ile ban arlnn yaklak 2/5i kadar boyun bölgesine binen yük artar. Buna göre 5 cmlik yer deitirme sonucu ban normal arlnn yaklak 2 kat kadar daha arlk boyun omurgas tarafndan tanmak durumundadr. Bu arlk art boyun eklemlerinde balarda ve kaslarda anormal streslere yol açar. Uzun süreler öne veya yukarya bakarak sabit çalmak, kulakla omuz arasna telefon sktrp uzun süreler konumak, ar kaldrmak, uzun süreler bilgisayar/tablet/telefon ile vakit geçirmek boyun ftn tetikliyor ifadelerini kulland.
BOYUN FITII TANISI NASIL KONULUYOR
Boyun ft tans genellikle ar ile bavuran hastalara yaplan fiziksel muayene sonucunda konur. Ancak, basnn tam olarak nerede olduu ya da arnn baka bir sebebi olup olmadn anlamak için görüntüleme tekniklerinden de yararlanlr diyen Dr. Ör. Üyesi adiye Sarata, sözlerini öyle sürdürdü:
Muayene sonras direkt grafi, bilgisayarl tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile boyun ft tans netleir. Röntgen filmleri omurgadaki kemik çkntlar ve disk aralklarndaki daralmay gösterebilir ancak boyun ft ya da omurilikten çkan sinirleri gösteremez. BT ve MRG (altn standart) taramalar tüm omurga bölümlerinin (omurlar, diskler, omurilik ve sinirler) ayrntl görüntülerini salar. Ayrca elektriksel sinir iletkenlik çalmalar (EMG) yaplarak boyun ft sonucu oluabilecek sinir hasarnn bulgular aranabilir.
BOYUN FITIININ TEDAV YÖNTEMLER NELERDR
Dr. Ör. Üyesi Sarata, tedaviye ilikin, Tedavi yöntemleri, ksa süreli boyunluk kullanm ve istirahat, sinir bassn azaltmaya yönelik anti-inflamatuar ilaçlar, ar kontrolü için ar kesiciler, fizik tedavi, egzersiz veya epidural steroid enjeksiyonlar ve cerrahidir. Cerrahi olmayan tedavinin amaçlar sinirin ftklam olan diskten kaynaklanan bassn azaltmak, ary geçirmek ve hastann günlük yaam aktivitelerine dönmesini salamaktr. Bu amaçlara hastann durumuna göre bir ya da daha fazla tedavi yöntemini birletirerek ulamak mümkündür. Boyun ftnda uzun süreli istirahat önerilmez. Ksa (1-2 günlük) dinlenme sonrasnda yeniden harekete balanmas kas güçsüzlüünün önlenmesi açsndan önemlidir. Boyun ft tedavisinin önemli bir parças fizik tedavidir. Fizik tedavi pek çok farkl uygulamay içeren bir tedavi türüdür. Bu tedavi kapsamnda scak uygulamalar, ultrason, ar kesici ve kas güçlendirici akm tedavileri, masaj, mobilizasyon, kuru ineleme, bantlama, traksiyon en sk kullanlan tedavi yöntemleridir. Egzersiz tedavisinde öncelikle omurgann doru kullanm ve günlük yaam aktiviteleri konusunda hastaya eitim verilir. Daha sonra esneme, germe, kuvvetlendirme ve postür egzersizlerini içeren bir egzersiz program balatlr. Youn egzersiz tedavisi, boyun ft olan hastalarda ikayetlerin artmasna veya tekrarlara da yol açabilir. Bu nedenle egzersizler hastaya faydal olduu sürece ve ikayetlerin alevlenmesine neden olmayacak düzeyde uygulanmaldr. Tamamlayc ve destekleyici tedavi yöntemleri olarak ar mezoterapisi, nöral terapi, kupa tedavisi ve ozon tedavisi de boyun ft tedavisinde kullanlabilir. Dier tedavilerden fayda görmeyen hastalar için cerrahi gerekli olabilir. Cerrahinin amac diskin sinire basan bölümünün çkarlmasdr bilgisini vererek sözlerini noktalad.