ç Hastalklar ve Nefroloji Uzman Doç. Dr. Bennur Esen Atay, idrar yolu hastalklar hakknda merak ettiklerinizi ve bu hastaln hangi yollardan nasl ortaya çktn 9 ayr balkta öyle anlatyor.
Yaa ve cinsiyete göre farkllar
drar yolu; böbrekler, idrar kanallar (üreterler), idrar torbas (mesane) ve idrar yolundan (üretra) oluuyor. ç Hastalklar Uzman Dr. Bennur Esen Atay, Üriner sistem genelinde ortaya çkan enfeksiyonlarn ya ve cinsiyete göre farkllk gösterdiini; ayrca organa göre de farkl isimlerle adlandrldn unutmayn diyor.
drar yolu enfeksiyonlar akut, kronik veya tekrarlayc özellik gösterebiliyor. Normalde idrar üriner sistemin dna çkana kadar steril olmasna karn bakteri, mantar ve virüsler farkl yollardan bu steril ortama girerek enfeksiyonlara sebep olurlar. Asendal yol, hematojen yol ve lenfatik yol ad verilen bu nedenlerin en çok rastlanann asendan yol olduunu aklnzda tutun.
Kadnlar risk altndadr!
Hastalk yapc patojenlerin alt idrar yolundan mesane ve üst üriner sisteme ulamasna asendal yol ad veriliyor. Bulama çok büyük oranda aadan yukarya, yani idrar yolu alt ucundan giren mikroorganizmalarn yukar doru ilerlemesi ile oluyor. Kadnlarda alt idrar yolunun erkeklere göre ksa olmas ve anüse yaknl nedeni ile enfeksiyonlar daha kolay ve daha sk ortaya çkyor diyen Dr. Bennur Esen Atay, üriner sistem enfeksiyonlarnda en sk rastlanan etkenlerin ise barsak bakterileri olduuna dikkat çekiyor. Eer kadnsanz uygun ekilde tuvalet temizlii yaptnza emin olun.
laçlar mutlaka bildirin
Daha nadir görülmesine karn enfeksiyonun kan yolu ile (hematojen yolla) idrar yoluna ulamas da mümkün. Bu durum genelde bireyde kronik bir hastalk ve buna bal ilaç kullanm sonucu görülüyor. Benzer bir ekilde enfeksiyonun lenf bezleri araclyla idrar yoluna ulamas da çok daha nadir olsa da olaslklar arasnda. Baka bir hastalk nedeniyle düzenli kullandnz bir ilacnz var ise ya da lenf yollarnda enfeksiyon sorunu yayorsanz bu bilgiyi doktorunuzla mutlaka paylan.
Öykünüzü tam olarak aktarn
Devaml yenilenen üriner sistem epiteli ve ayrca idrarn yukardan aaya doru gerçekleen ak yönü sistemin kendisini enfeksiyonlara kar korumasn salyor. Ancak bu yapnn, ta hastal, sistemin herhangi bir yerinde tkanma, yal erkeklerde izlenen benign prostat hipertrofisi gibi idrar akn bozan bir durum nedeniyle ya da doutan gelen yapsal anormallikler yüzünden bozulmas, idrar yolu enfeksiyonu riskini artryor. Dr. Atay bu nedenle hastann hikayesini aktarrken bu konularda rapor etmesi gereken noktalar var ise doktoruna mutlaka bilgi vermesi gerektiinin altn çiziyor.
Baklnz her zaman güçlü tutun
Yine çeitli nedenlerle idrar sondas uygulanan bireyler, gebeler, çocuklar ve yallarda enfeksiyonun görülme riski yükseliyor. Ayrca bireyin baklk sistemini etkileyen eker hastal, kalp hastal gibi sistemik kronik hastalklarn varl da üriner sistem enfeksiyonu geliimini daha kolay hale getiriyor. Bu nedenle baklk sisteminizi her zaman güçlü tutmaya özen gösterin.
Tüm belirtileri anlatn
En sk görülen yaknmalarn idrar yaparken ar ve yanma hissetme ve sk idrara çkma olduu üriner sistem enfeksiyonlarnda bunlarn yan sra idrar tutamama, idrar renginde ve kokusunda deiiklik, kask, bel ve yanlarda ar, ate, terleme, titreme, bulant, kusma gibi belirtiler de görülebiliyor. Ayrca idrar çk yerinde kzarklk ve ilie rastlanabiliyor. Eer enfeksiyon böbrekte ise bu belirtilere bulant, kusma ve 38 derece üzeri ate elik ediyor ve hastada fizik muayene srasnda srtta hassasiyet de belirleniyor. Bir üriner sistem enfeksiyonu geçirdiinizi düünüyorsanz sizde ortaya çkan tüm belirtileri detaylar ile doktorunuza aktarn.
Ylda 3ten fazla enfeksiyon geçiriyorsanz bir uzmana dann
Hastada idrar yolu enfeksiyonu olup olmad basit bir idrar analizi ve idrar kültürü ile belirlenebiliyor. drar analizi sonras kesin tany veren idrar kültürü, vücutta enfeksiyon yapan mikroorganizmay ve saptanan mikroorganizmaya etkili antibiyotii belirlemeye yaryor. Sk tekrarlayan ve daha sorunlu seyreden tablolarda ek olarak radyolojik görüntüleme gerekebiliyor. ç Hastalklar Uzman Dr. Atay, Özellikle ylda 3ten fazla enfeksiyon geçiren biriyseniz bir uzmana danmay ve düzenli testlerinizi yaptrmay ihmal etmeyin uyarsnda bulunuyor.
Erken tedavi için belirtilere dikkat edin
Tedavi edilmeyen üriner sistem enfeksiyonlar böbreklere, hatta kana geçebiliyor. Bu durum böbrekler ve mesanede kalc hasarlardan ölüme kadar giden çok riskli tablolar ortaya çkarabiliyor. Bu nedenle erken tan ve tedavi üriner sistem enfeksiyonlarnda da hayati önemde. Ayrca tedaviye ramen yaknmalarn geçmedii ve 2 hafta içinde tekrar ortaya çkt durumlarda hem kültür antibiyogramla enfeksiyona neden olan etkenin aratrlmas hem de üriner sistemin radyolojik incelemesi yaplarak altta yatan faktörün varlnn tespiti gerekiyor. Tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonlarnda uygun antibiyotik tedavisinin yan sra uzmanlar tarafndan verilen davran tedavisini uygulamay da ihmal etmeyin.
Enfeksiyon riskini azaltmak için bunlara dikkat edin
drar yolu enfeksiyonu riskini azaltmak için bireylere bol sv tüketimi, tuvalet alkanl ve tuvalet temizlii gibi faktörlere yönelik eitim veriliyor. Örnein kadnlarda tuvaletten sonraki temizlik ve kurulamay vajinadan arkaya doru yapmak, anüsten mikroorganizma bulamasna engel oluyor. Genital bölgeyi her zaman temiz ve kuru tutmak gerekiyor. Cinsel iliki sonras idrar yapmak da enfeksiyon riskini azaltyor. Ayrca idrarnz tam boaltmak, bekletmemek, pamuklu iç çamar kullanmak ve çamar her gün deitirmek de enfeksiyonlar önlemeye yardmc olacak öneriler arasnda. Ek olarak genital bölgede bölgenin kendi koruyucu sistemlerini bozmamak için kozmetik ürünler kullanmndan kaçnmak gerekiyor.