DYARBAKIR(SÖZ)-Dünyay etkisi altna alan Covid- 19 pandemisinden sonra farkl ülkelerde çocuklarda ortaya çkan, gizemli hepatit olarak bilinen, etkeni bilinmeyen hepatit hastal endieye yol açyor. u ana kadar 169 çocukta görülen etkeni bilinmeyen hepatit hastalnn tam olarak nedeni belirlenemiyor. Ancak yaplan incelemelerde hastalarn 20sinde Covid-19, 74ünde de ise adenovirüs tespit edildii bildiriliyor. Özellikle ishal olan çocuklarn altnn deitirilmesinden sonra ellerin sabun ve suyla ykanmas, solunum yolu hijyenine dikkat edilmesi ve hasta kiilerle temastan kaçnlmas alnacak önlemlerin banda geliyor.
çocuk Enfeksiyon Hastalklar Uzman Prof. Dr. Ahmet Soysal, etkeni bilinmeyen hepatit hastal hakknda bilgi verdi.
lk olarak skoçyada ortaya çkt
Nisan aynn banda ilk olarak skoçyada 13 çocukta, ate olmadan kusma ve karn ars ikayetiyle ortaya çkan etkeni bilinmeyen hepatit hastal ksa sürede endieye yol açan boyutlara ulat. Dünya Salk Örgütü 23 Nisan tarihinde yaynlad raporunda, dünyada 169 tane etkeni bilinmeyen çocuklarda hepatit olgusu olduunu açklad. ngiltere-Kuzey rlanda, spanya, srail, ABD, Danimarka, rlanda, Hollanda, talya, Norveç, Fransa, Romanya ve Belçikada belirlenen nedeni belirlenemeyen hepatit hastas çocuklarn yaklak 17 tanesinde karacier nakli gerçekletirildi. Bu, yaklak olarak yüzde 10luk bir orana denk gelmektedir ve akut hepatit vakalar için yüksek kabul edilebilecek bir orandr.
Adenovirüs üphesi
Karacier enzimlerinin çok yüksek olmasyla karakterize olan hepatit hastalnda çocuklarda sarlk gözlemlenmektedir. Hepatit A, Hepatit B, Hepatit C, Hepatit D veya Hepatit E gibi sk bilinen hepatit virüslerinin 169 hasta çocukta tespit edilmemi olmas da alt çizilmesi gereken bir durumdur. çocuklarda ortaya çkan etkeni bilinmeyen hepatit hastalnn yaklak yüzde 10u ar seyretmektedir. Yaplan çalmalarda 169 çocuk hastann 74ünde adenovirüs, 20sinde ise Covid- 19 tespit edilmitir. Adenovirüs belirlenen çocuklarn 18inde de adenovirüs -41 denilen alt tipi belirlenmitir. Rapor edilen hasta çocuklarn hiçbirisinin Covid -19 as olmamas da ortaya çkan hepatit hastalnn a ile balantsnn olmadn ortaya koymaktadr. Hasta çocuklarda adenovirüs orannn fazla olmas, üpheyi bu yönde artrmaktadr. Ancak daha önce salkl çocuklarda ortaya çkan adenovirüs genellikle kendi kendine geçen bir hastalk olarak tanmlanmaktadr. Adenovirüslerin bilinen 80 alt tipi mevcuttur. Adenovirüs 41 tipi sklkla çocuklarda ishal ve kusmaya neden olan bir virüs olup, ayn zamanda üst solunum yolu enfeksiyonu bulgularna da neden olabilmektedir. Salkl çocuklarda selim seyirli olan bu virüs bugüne kadar salkl ve kronik hastal olmayan çocuklarda karacier nakline kadar gidecek olan bir hepatit tablosuna yol açmamtr. u ana kadar 1 ay ile 16 ya arasndaki çocuklar arasnda görülen nedeni belirlenemeyen hepatitte çocuklarn hiçbirisinin seyahat öyküsünün olmamas da dikkat çekilen noktalar arasndadr.
Bu belirtilere dikkat edin
Nedeni belirlenemeyen hepatit hastal daha çok ate olmadan kusma ve karn ars ikayetleriyle ortaya çkmaktadr. u ana kadar salgn olarak deerlendirilmeyen bu hepatit hastalnda adenovirüs oranndaki arta dikkat çekilmektedir. 80den fazla virüsten oluan adenovirüsler tüm sistemleri tutabilmektedir. Adenovirüs, hastalarda farkl ikayetlere neden olabilmektedir. Baz hastalarda konjonktivit (krmz göz hastal), baz hastalarda ate ve orta kulak iltihab eklinde kendini belli eden adenovirüsler; zatürre, üst solunum yolu enfeksiyonu, ishal, karn ars, hemorajik sistit, menenjit gibi ar tablolara neden olabilmektedir.
Hijyeni ihmal etmeyin
Nedeninin tam olarak bilinmemesinden dolay her geçen gün endieye sebep olan gizemli hepatit hastalnda hijyen kurallarna dikkat edilmesi alnacak önlemlerin banda yer almaktadr. Özellikle el hijyeni (ellerin su ve sabun ile ykanmas), hasta olan kiinin temas ettii yüzeylerin temizlii ve solunum yolu hijyeni (haprma ve öksürme annda az ve burunun mendil ile kapatlmas, odalarn sk sk havalandrlmas) ihmal edilmemelidir. shal olan çocuklarn altnn deitirilmesinden sonra su ve sabunla ellerin iyi bir ekilde ykanmas önemlidir. Hasta insanlarla yakn temastan kaçnlmas gerekmektedir. Anne babalarn özellikle dikkat etmesi gereken konularn banda, çocuklarn dk ve idrar rengindeki deiiklik, gözlerde ve ciltte ortaya çkan sarlk gelmektedir. Bu belirtilerin ortaya çkmas durumunda karacier fonksiyonlarna detayl ekilde baklmas ve hepatit testi yaplmas gerekmektedir.