Sinir, sindirim ve kardiyovasküler sistemden, cilt, akcier ve böbrek gibi organ sistemine kadar etki eden tedavisi geciktirildiinde beyin hasar ile öldürücü olabilen cva zehirlenmesi hakknda uzmanlar uyaryor. Hamilelikte balk tüketiminin önemine dikkat çeken Doç. Dr. Ör. Üyesi Yavuz Furuncuolu ile Dr. Ör. Üyesi Asl Nehir Aytan, bulgularn ate, ba ve karn ars, azda metal tad ile beraberinde kusma ve ishal olduunu söyledi.
CIVA ORANI FAZLA OLMAYAN BALIKLAR TERCH EDLMEL
Cvann doada bulunan bir metal olduunu ve insan vücuduna arlkl olarak deniz ürünleriyle girdiini söyleyen Dr. Ör. Üyesi Asl Nehir Aytan, gebelikte balk tüketimine dikkat çekti. Aytan unlar söyledi:
Hamilelikte omega 3 ve omega 6 ya asitleri yönünden oldukça zengin bir besin türü olan baln, gebelik döneminde tüketilmesi, anne karnndaki bebein beyin ve göz geliimi için oldukça önem tamaktadr. Balk protein ve D vitamini yönünden de zengin bir besin kaynadr. Ancak baz balklar vücutlarnda yüksek derece cva barndrrlar. Balk yeme yoluyla vücuda alnan yüksek civann fetusa geçerek, fetusun beyin ve sinir geliimini olumsuz etkileyecei, bebein bilisel, motor, dil becerilerini ve görme yeteneini olumsuz etkileyeceine dair bulgular saptanan aratrmalar vardr. Bu nedenle gebelikte cva oran fazla olmayan balklar tercih edilmelidir. Derin su balklar ve büyük balklar daha yüksek oranda cva içerirler. Yüzeysel su balklar ve küçük balklar daha az cva içermektedirler. Midye, klç bal, köpek bal yüksek cva içerir. Sardalya, hamsi, istavrit, somon, dil bal, ahtapot, kalamar, karides, palamut ve uskumru cva oran çok az güvenle tüketilebilecek balklardandr. Tüketimde baln tazelii ve temiz bir denizden avlanm olmas noktalar da önemlidir. çi, konserve balk tüketimi de gebelikte oldukça sakncal ve dikkat edilmesi gereken dier bir durumdur. Haftada tüketilmesi önerilen balk 350 gram pimi balk eklindedir
EN çOK çOCUKLAR TEHLKEDE
çocuklarn dier ya gruplarna göre daha fazla ar metal zehirlenmesine maruz kaldn belirten Doç. Dr. Ör. Üyesi Yavuz Furuncuolu ise, Fetus ve çocuklar bu ar metalle zehirlenmeye dier ya gruplarndan daha duyarldr. Cva plasentadan geçer çok küçük miktarda cvayla kronik olarak karlaan gebelerde fetus olumsuz etkilenebilir. Buhar renksiz ve kokusuz olduundan varl fark edilmeyebilir. Cva görüntü ve renk itibariyle çocuklar için oldukça ilgi çekicidir. Cva ile oynamalar sonucu veya krlan cvay elleriyle toplarken buhar ve deri yoluyla cvaya maruz kalmaktadrlar. ABDde orta ve yüksek miktarda balk tüketimi sonucunda insanlarn kan cva düzeylerinde yükselme görülmütür. Balk ürünleri, diyet için ve salk için uygun görülse de bazen kan cva düzeylerinde arta da neden olabilmektedir eklinde konutu.
CIVA ZEHRLENMESNN BELRTLER
Cva zehirlenmesinin belirtileri hakknda açklamada bulunan Furuncuolu, Cva zehirlenmesi, balangçta ate, ba ve kas ars, az ve boazda yanma, azda metal tad beraberinde ise gelen bulant, kusma, ishal ve karn kramplar ile kendini gösterir. Metalik cva buhar beyne ular. Tremor (kaslarn ksa süreli kaslmas ile ortaya çkan hareket bozukluu), ar sinirlilik, unutkanlk, güçsüzlük ve görme bozuklar gibi merkezi sinir sistemi belirtileri geliir. lk dört saat içinde solunum yetersizliine neden olan akut skntl sendromuna (ARDS) neden olabilir. Ölümcül kimyasal pnömoni ve kalp d nedene bal akcier ödemine sebep olabilir. Seyrek olarak akut böbrek ve karacier hasar geliebilir dedi.
CIVA ZEHRLENMESNDE YAPILMASI GEREKENLER
Cva zehirlenmesine maruz kalan kiinin deriden ya da giyisiden cvann uzaklatrmas gerektiini belirten Doç. Dr. Furuncuolu, zehirlenme belirtilerinde vakit kaybetmeden hastaneye bavurulmas gerektiini söyledi.
Furuncuolu son olarak unlar söyledi:
Deriden cvay uzaklatrmak için hastann üzerindeki giyisilerin çkarlmas ve bulam alann bol sabunlu suyla ykanmas gerekir. Ardndan göz ykanmaldr. Az yoluyla zehirlenmelerde, metalik cvann emilimi olmad için hastalar kusturulmamaldr. Sanayi içileri büyük risk grubunda. Cval termometrelerin krlmas sonucu çevreye dalan parçacklar buharlaarak zehirleyici etki oluturabilir. Bu durumda parçacklar döküldüü yüzeyden çok iyi temizlenmeli ve ortam havalandrlmaldr. Riskli alanlarda çalan içiler, sürekli i yeri hekimleri tarafndan kontrol edilmelidir. Cva temizlii, elektrik ya da çal süpürgesi kullanlmadan eldiven giyilerek yaplmal ve parçacklar az kapal torbalarda saklanmaldr. Metalik cvann toplanmas için granül biçiminde çinko ya da kükürt kullanlabilir