Psikolog Reyhan Algül, günümüzde bilimsel çalmalarn da atalarmzn Aaç yaken eilir sözünün doruluunu ortaya koyduunu belirterek, Babalarn, küçük çocuklar için birer kahraman olduu doru. Ancak çocuunuzun hayat boyu kahraman olarak kalabilmeniz için yapmanz gereken pek çok ey var. Bunlardan önemli bir tanesi de, günümüzde adeta sradanlamaya balayan iddetten onu uzak tutmay öretmek. Tabi iddet deyince sadece fiziksel deil, sözel ve duygusal iddete kar da çocuunuza doru örnek olmanz ve onu da iddet kart olma yönünde eitmeniz çok önemli. iddetin bilgisayar oyunlar dahil her boyutuyla günlük hayata sinmi olmas, küçük yalardan itibaren çocuklara empatiyi, duyarl olmalarn öretmeyi çok daha önemli hale getiriyor diyor. Uzman Klinik Psikolog Reyhan Algül, Babalar Günü kapsamnda, çocuunuzun hayat boyu kahraman kalmanza yardmc olabilecek 10 önemli öneride ve uyarda bulundu.
* Empati kurmay öretin
çocuklara küçük yalardan itibaren empatiyi öretme, onlarn daha duyarl, her canlnn yaam alanna sayg gösteren kiiler olmasn salar. Empatiyi gelitirmenin en iyi yollarndan biri çocuunuzun bakalar ile ilgili anlatt eylerde acaba arkadan neden böyle yapm olabilir?, peki bu davran yaparsak sonra neler olabilir? tarznda sorular sormak. Onun iyi niyetle ya da aka ve elence amacyla bile yapabilecei iddet içerikli bir davran ya da incitici, alayc bir tutumunu sca scana, kendisine yapldnda cannn acyacan ya da bu söz kendisine söylenmi olsa incinip üzüleceini anlatarak empati kurmay öretin.
* Duygularn sözle ifade etmesini salayn
Duygularn ifade edilmesi, iddetin olumasn engelleyen çok önemli bir faktör. Küçük yalardan itibaren çocuunuza yaad olaylar karsnda duygularn sözle ifade etmesini öretmeniz önemli. Örnein okuldaki bir olay anlattnda, peki sen ne hissettin? tarznda sorular sorarsanz kendi duygularn daha rahat tanmasn salam olursunuz. Bunun tam tersi bover, olur böyle eyler gibi duygularn bastrmas gerektii yönündeki mesajlar vermemeye dikkat etmelisiniz.
* Cinsiyetçi söylemlerden ve oyuncaklardan kaçnn
Erkekler alamaz, kz gibi yapma gibi söylemler çocuk tarafndan bir tehdit olarak alglanarak kendinden bakasn ötekiletirmesine, kabul edememesine yol açar. Erkeklerin güçlü, kzlarn ise zayf ve hassas olduklar gibi düünceler yerine çocua genel bir insan sevgisi alamak ve insanlarn hepsini eit olarak görmelerini öretmek gerekiyor. Özellikle erkek çocuklar silah, tabanca gibi oyuncaklardan olabildiince uzak tutmak gerekli. Küçük yata sokakta elinde bir silahla gezen çocuk, iddetin doal olduu varsaymn benimseyebilir.
* iddetten uzak tutum sergileyin
çocuklar en iyi model alarak öreniyor. Evin içinde aile üyelerine ya da bakalarna kar iddet varsa çocuun bunu da örenmesi kaçnlmaz. Bu nedenle ebeveynlerin doru bir model oluturabilmesi kritik önem tayor. Evin içinde iddet olmasa bile baka insanlara, canllara ya da nesnelere kar davranlarnzla da iddetten uzak bir tutum sergilemeye dikkat edin.
* iddet içeren oyunlarn zararlarn anlatn
Uzman Klinik Psikolog Reyhan Algül iddet içeren oyun ve yaynlardan mümkün olduunca uzak tutun. Burada mümkün olduunca kelimesine özellikle vurgu yapmak gerekiyor. iddet ne yazk ki hayatn içinde, özellikle de oyunlarda, yaynlarda skça karmza çkyor. çocuumuzun oynad oyunlar denetlemek, neler izlediini takip etmek önemlidir. çizgi film bile olsa iddet içeriyorsa, masum olduundan bahsedemeyiz. Ancak mutlaka çocuunuza, neden iddet içeren oyunlardan uzak durmas gerektiini, iddetin bir çözüm yolu olmad aksine zarar verdii eklindeki örneklerle anlatn. Nedensiz yasaklama fayda deil, çocuun daha çok merak etmesini beraberinde getirecektir diyor.
* iddete sfr tolerans
Görmezden gelinen her iddet türü yenilerini de beraberinde getiriyor. çocuunuzun arkadalarna kar iddet içeren bir davran olduysa ya da kardeler aras iddet var ise bunu kesinlikle ilk batan durdurun. Zira bu durumun tekrarlanmas iddetin kanksanmasna yol açabilir.
* Düzeltici duygusal deneyimlerini artrn
çocuk iddete tank ya da iddet maduru oldu ise düzeltici duygusal deneyimlerin devreye girmesi gerekiyor. Düzeltici duygusal deneyim; kiinin yaad olumsuz tecrübelerden sonra kendi gereksinimlerini kefedip, kendisini saaltacak gücü ve destei bulabilmesi anlamna geliyor. Bu düzeltici deneyimler spor, sanat, oyun, destek alma vs. gibi etkinliklerden oluuyor. Düzeltici duygusal deneyimlerin artmas hem çocuun kendini ifade etmesini salayacak hem de yanl davranlar gelitirmesini önleyecektir.
* çatma yönetimini öretin
çatma hayatn içinde kaçnlmaz olarak yer alyor. Ancak çatmadan deil onu yönetememekten korkmal. iddet içeren tutumlarn altnda genelde çözümlenmemi çatmalar yatyor. çocuklara küçük yatan itibaren çatma becerisi öretmek gerekiyor. Öncelikle çatmann kavga demek olmadn, insanlarn farkl fikir ve görülere sahip olabileceklerini çocuunuza fark ettirmeniz ve vurgulamanz faydal. Burada yine ebeveynlerin de doru model oluturmas önemli. Kendi hayatnzdaki çatmalarda ne yaptnz konusunda kendinizi de gözden geçirmeniz gerekiyor.
* Akran zorbalna kar tetikte olun
Günümüzde okullarda akran zorbal çok yaygn bir durumda. Okul yönetimlerinin ve öretmenlerin bu konuda tedbirler almas, çocuklar arasndaki olumlu ilikileri desteklemesi, risk faktörleri gibi durumlar tespit edip bunlarn düzeltilmesini salamas çok önemli. Öretmeniyle ve okul yönetimiyle iletiimde olun ve birlikte hareket edin.
* Birlikte, yana uygun dostluk içeren filmler seyredin
Uzman Klinik Psikolog Reyhan Algül çocuunuzla birlikte seyredeceiniz dostluk ve güçlü arkadalk balar, doaya ve dier canllara sayg gibi içerikleri olan, yana uygun filmler / çizgi filmler tadklar faydal mesajlar ile çocuklarnz için güzel bir örnek tekil edecektir diyor.