Son yllarda adn sk duyduumuz sorunlardan biri olan fibromiyalji de modernlemeyle birlikte görülme hz artan hastalklardan biri. Fizik Tedavi Rehabilitasyon Uzman Prof. Dr. Ferda Özdemir, fibromiyaljinin hassas yapl, mükemmeliyetçi, çok titiz kiilerin hastal olduunu söylüyor...
Ekonomiyi, i hayatn ve gündelik yaam olumsuz etkileyen ve çan hastal olarak tanmlanan fibromiyalji dünya nüfusunun yüzde 3-6 sn etkileyecek kadar yaygn bir sorun. Ancak hastalk tek bir ikayetten ziyade, yaygn kas arlar, ba ars, yorgunluk, bitkinlik, halsizlik, uyku düzensizlikleri, depresif ataklar ve bazen de spastik kolit denilen birçok problemin elik ettii genel bir sendrom olarak tanmlanyor.
Amerikada yaplan istatistiklere göre, fibromiyalji i gücü kaybna yol açt için, maliyeti en yüksek hastalklar sralamasnda, kalp hastalklarnn ardndan ikinci srada bulunuyor. Özdemir, sorunun giderek yaygnlamasna karn, fibromiyalji tehisinin konulmas çok da kolay olmadn hatrlatyor. Her üç hastadan yalnzca biri doru tan alarak tedaviye balyor. Ancak birçok sistemi etkilemesi nedeniyle, tedavide de sabr, kararlln yan sra multidisipliner yaklam da zorunlu klyor.
Titiz ve hassas yaplysanz dikkat!
Fibromiyalji sendromunun neden gelitii tam olarak bilinemiyor. Yaplan aratrmalarda; uyku bozukluu, ar alglama bozukluu, santral sinir sisteminde nörotransmitter denilen maddelerin dengesizlii, sinir sistemi ve hormonal sistem bozukluu, kas ve kas ilevlerinin bozukluu, sempatik sistemin ar çalmas gibi birçok sorunun etken olabilecei düünülüyor. Ancak bu sendromu yaayan kiilerin baz ortak karakteristik özellikleri bulunuyor. Prof. Dr. Ferda Özdemir, Hassas yapl, her eyden çabuk etkilenen, kendilerinden beklentileri yüksek olan, mükemmeliyetçi, çok titiz ve duygu durumlar çok çabuk deien kiilerin hastaldr. Bu kiilerin stresli zamanlarnda arlarnn artma ihtimali de çok yüksektir diyor.
Fibromiyalji tedavisindeki yeni yaklamlar
Fizik Tedavi Rehabilitasyon Uzman Prof. Dr. Ferda Özdemir, fibromiyaljiyi kontrol altna almak için tedavinin olmazsa olmazlarn anlatyor...
1- Hem hasta hem de yaknlarnn eitimi
Kronik hastalklarn tümünde olduu gibi fibromiyalji tedavisinin merkezinde de hastann kendisi yer alyor. Bu nedenle etkili sonuçlara ulaabilmek için öncelikle hastann ve yaknlarnn bilgilendirilmesi ve eitimi gerekiyor. Son yllarda yurt dnda ve ülkemizde hasta ve çevresinin eitimi amacyla teorik ve egzersiz uygulamalarn kapsayan Fibromiyalji Okulu adyla anlan eitim programlar tedavi baarsnn daha da kalc sonuçlara ulamasna yardmc oluyor.
2- Yeni gelitirilen ajanlarla etkin ilaç tedavisi
Fibromiyalji sendromunda ilaç tedavisinde; genellikle kas geveticiler, ar kesiciler, antidepresanlar, uyku düzenleyici ilaçlar, mineral ve antioksidan vitaminler uygulanyor. Prof. Dr. Ferda Özdemir, son yllarda gabapentin türevlerinin yer ald ilaçlardan da etkin sonuçlar alnabildiini hatrlatyor. Ayrca birçok ilacn fibromiyalji tedavisinde denendii bazlarnn baarl olduu biliniyor.
3- Fizik tedavi uygulamalar
Hastaln tedavisinde fizik tedavi uygulamalarnn önemli bir yeri bulunuyor. Scak paketler, derin stclar ve ar kesici özellii olan elektriksel akmlar ile olumlu sonuçlar alnabiliyor. Prof. Dr. Ferda Özdemir, bunun yan sra fizik tedavinin rutin uygulamalar arasna henüz girmemi manyetik alan ve kriyoterapi gibi yöntemlerin de fibromiyalji sendromunda oldukça etkin sonuçlar verdiini hatrlatyor.
4- Doru ve düzenli egzersiz
Egzersiz, hem tedavinin, hem de korunmann olmazsa olmaz unsurlarndan biri olarak gösteriliyor. Egzersiz yaplmad takdirde hastalar dier tedavilerden snrl yarar görüyor. Geveme ve germe egzersizleri, eklem hareket açkl egzersizleri, pilates, yürüyü, yüzme ve bisiklete binme tercih edilebilecek alternatifler arasnda yer alyor. Egzersiz programlarnn hastaya göre ayarlanmas da son derece önem tayor. Ayrca, etkili sonuçlar alnabilmesi için haftada üç kez uygulamak gerekiyor.
5- Suyun iyiletirici gücü
Fibromiyalji sendromunda kaplca tedavisi, gerek ortamn deitirilmesi gerekse suyun scaklk, mineral içerii ve radyoaktivite gibi özellikleri sayesinde olumlu yarar salyor. Suyla yaplan girdap banyolar, tazyikli dular bu katky daha da kuvvetlendiriyor. Kaplcalardan olumlu etki alnmas için 21 seans sürdürülmesi öneriliyor.
6- Günesiz olmaz!
Gerek sunduu scaklk, gerekse ultraviyole etkisi ile günelenme birçok hastada uzun süren rahatlama salyor. Bu nedenle hastalarn arlarnda, günelenme ve yüzme frsatn bulduklar yaz aylarnda k aylarna göre önemli düzelmeler görülüyor. Sadece yaz aylarnda deil, k günei frsatlarn da deerlendirmek önem tayor.