Tüm dünyay etkileyen yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemi sürecinde yal salnn korunmasnda izolasyonun yan sra kalabalk ailelerde bula riskinin azaltlabilmesi için evde temizlikten sosyal mesafe ve beslenmeye kadar farkl noktalara dikkat etmek gerekiyor.
Akademik Geriatri Dernei Bakan Prof. Dr. Deniz Suna Erdinçler, Kovid-19 pandemisi döneminde yal salnn korunmasna ilikin bilgi verdi.
Yal bireylerin kendilerini ve sevdiklerini korumalar için en önemli admn, salgn kontrol altna alnana kadar evden çkmamalar ve misafir kabul etmemeleri olduunun altn çizen Erdinçler, mikrobun bulat kiilerle ayn ortamda bulunulduunda kardaki kii öksürmese, haprmasa bile virüsün kolaylkla bulaabileceini ifade etti.
Erdinçler, özellikle 15 dakikadan uzun ve 1 metreden yakn temaslarda mikrop bulamas riskinin bulunduunu anlatarak, mikrobu tayan kiilerin solunum parçacklar ile kirlenmi yüzeylere dokunulmas ve ellerin ykanmadan yüz, göz, burun veya aza götürülmesi halinde de virüsün bulaabildiini söyledi.
El temizlii sonrasnda yüzün ykanmas, saf suyla azn çalkalanmas ve burnun ykanmasnn faydal olabildiini dile getiren Erdinçler, Ama tuzlu suyla gargara yapmak doru deil. Tuzlu su, burun tkanklklarn açmak için faydal olabilir ama evde hazrlanan tuzlu su ile fazla tuz nedeniyle az ve burundaki salmz için faydal bakteriler de zarar görebilir. Yalnz sk el ykama, dezenfektan kullanm ile cilt kuruyup tahri olabilir. Bu nedenle sk aralklarla nemlendirici kullanlmal. diye konutu.
- Kirli odas her gün düzenli havalandrlmal
Erdinçler, evde koronavirüs hastas olmamas halinde maske taklmasna gerek bulunmadn söyledi.
Kalabalk ailelerde özellikle daryla temas edenlerin varlnda yallarn risk altnda olduuna dikkati çeken Erdinçler, unlar kaydetti:
Bu riski aza indirmek için ev içinde bir plan oluturulmal. Özellikle dardan gelen kiiler ayakkablarn darda çkarmal ve mümkünse girie en yakn oday kirli odas olarak belirleyerek darda giydii tüm kyafetleri burada çkartp dezenfeksiyonunu yapmal. Kirli odas her gün düzenli havalandrlmal.
çanta, mont gibi darda kullanlan eyalar bu odadan çkarlmamal, evden çkmak gerektiinde yine bu odada giyinilerek dar çklmal. Dezenfeksiyon sonrasnda eller ykanmal. Ayrca ev içinde sklkla dokunulan yüzeyler günlük olarak temizlenip dezenfekte edilmeli. Bu aamalar sonrasnda ev içinde sosyal mesafe korunmaya çallmal. Aile üyeleri içinde hasta olan kiiler varsa mutlaka maske kullanlmal. Hasta kii için ayrlm tabak, bardak, çaraf, nevresim kullanlmal.
Aile büyüklerini korumak için hasta olmasa dahi ev içinde kullanlan havlu, nevresim gibi eyler kiilere özgü olmal.
- Yallarda günlük 800-1000 ünite D vitamin kullanm faydaldr
Erdinçler, koronavirüs enfeksiyonundan korunmak için baklk sisteminin güçlü olmasnn çok büyük önem tadn vurgulayarak, bunun için öncelikle dengeli ve düzenli beslenilmesi gerektiini söyledi.
Vücutta eksiklii olmad sürece vitamin takviyesi alnmasnn önerilmediine iaret eden Erdinçler, sözlerini öyle sürdürdü:
Birinci hedef, sebze, meyve ve proteinden zengin, çeitlilik içeren öünler halinde beslenme olmal. Tek yönlü, dengesiz beslenen yallarda, tavsiye edilen günlük alm deerlerini geçmeyen düzeylerde vitamin, mineral içeren multivitamin, mineral kullanm yararl olabilir.
Kalsiyum fazlal ve ileri böbrek yetersizlii olmayan yallarda günlük 800-1000 ünite D vitamini kullanm kemik sal için faydal görünmektedir, enfeksiyonlardan korunmada da faydal etkileri olabilir. Düzenli ve yeterli süre uyku da vücudun dinlenmesi ve kendini onarmas için çok gereklidir. Düzenli egzersiz yaplmas da bakln güçlenmesini salar.
Dengeli beslenmenin baklk sistemini kuvvetlendirdiini belirten Erdinçler, günde 3 ana ve 3 ara öün yemek yenilmesinin uygun olduunu bildirdi. Erdinçler, protein içeren besinler, taze sebze ve meyveler, ekmek ve tahl grubundan besinlerin dengeli olarak yenilmesi gerektiini dile getirdi.
Günlük 1,5-2 litre sv tüketimine de özen gösterilmesi gerektiini kaydeden Erdinçler, suyun yannda ayran, limonata gibi faydal içeceklerin de tüketilebileceini söyledi.
Erdinçler, Kelle-paça veya benzeri yerel lezzetlerimizin bilinen özel bir yarar bulunmamaktadr. açklamasnda bulundu.
- Düzenli egzersiz bakln güçlenmesini salar
Prof. Dr. Erdinçler, sigara içenlerin ve sigaraya maruz kalanlarn özellikle solunum yolu ile ilikili enfeksiyon hastalklarna yakalanma riskinin daha fazla olduuna dikkati çekti.
Enfeksiyonun sigara içenlerde daha ar geçtiinin altn çizen Erdinçler, Bu nedenle sigara içmek veya sigaraya maruz kalmak koronavirüs enfeksiyonuna yakalanma ve hastala yakalanma durumunda ar geçirme riskini artrr. diye konutu.
Erdinçler, pandemi sürecinde hekim tarafndan önerilmedii müddetçe kullanlan tansiyon ve eker ilaçlarna devam edilmesi gerektiini dile getirerek, sözlerini öyle tamamlad:
Yalanmayla birlikte tüm organlarmzda olduu gibi kaslarmzda da deiiklik olur, kas miktar ve kuvveti azalr. Hareketsiz kalmak kas miktar ve kas kuvvetimizi azaltabilir. Bu nedenle ev içinde rahatlkla uygulanabilecek basit egzersizler düzenli olarak yaplmal. Bu dönemde kaslar güçsüz kalmamal.
Düzenli egzersiz yaplmas ayn zamanda bakln güçlenmesini de salar.