Dünya Salk Örgütü (WHO) ile Dünya Diyabet Federasyonu (IDF) tarafndan 1921 ylnda insülini bularak diyabet hastas milyonlarca hastann tedavisini mümkün klan Fredrick Bantigin doum yl dönümü ansna 14 Kasm Dünya Diyabet Günü olarak anlyor. Birlemi Milletler Genel Kurulu da 2007den itibaren 14 Kasm Gününü resmi olarak Dünya Diyabet Günü olarak kabul ediyor. Diyabetin sebepleri, belirtileri, tedavisi ve neden olabilecei organ tahribatlar açsndan halk aydnlatmak amacyla çeitli etkinlikler düzenlenen Dünya Diyabet Günü ülkemizde de Salk Bakanl öncülüünde kutlanyor.
Beslenme ve Diyet Uzman Yrd. Doç. Dr. Gizem Köse, diyabet hastalarnda beslenmenin çok önemli rol oynadn vurgulad.
Ölçülü, dengeli ve bilinçli yeme düzeni oluturulmal
Diyabette özellikle en önemli noktann kan ekeri dengesi olduundan salkl beslenmenin olmazsa olmaz olduunu kaydeden Yrd. Doç. Dr. Gizem Köse, Önemli olan az yemek ya da hiç yememek deil, besin öeleri ihtiyacn karlayacak ekilde besinlerin tüketilmesidir. Salkl Beslenme; ölçülü, dengeli ve bilinçli yeme düzenidir dedi.
Porsiyonlar kontrol edilmeli, öünler atlanmamal
Ölçülü beslenmeden kastedilen porsiyon kontrolü iken dengeli yeme ise öün saatlerini kaçrmamaktr diyen Yrd. Doç. Dr. Gizem Köse, unlar söyledi:
Kan ekeri dütüünde yemee saldrma, tknrcasna yeme gibi yeme davranlarnda bulunulmamas için ölçülü ve dengeli beslenme kurallarna uyulmaldr. Bilinçli yeme düzeni ise tüketilen besinlerin içeriklerini bilmekten geçer. Diyabette karbonhidratsz beslenme yerine basit ekersiz beslenme tercih edilmelidir. çerii bilinmeyen besinler tüketilmemelidir. Örnein basit ekerler genel olarak beyaz ekerle yaplan ürünler ve pastane ürünlerinde bolca bulunur ayrca etiketinde eker, glikoz veya früktoz urubu içeren besinlerden olabildiince uzak durulmaldr. Eer kan ekeri dengeli gidiyorsa yannda süt ya da ayran gibi bir protein kayna ile beraber tüketilebilir.
Salkl karbonhidrat tüketilmeli
Kan ekeri yüksekliinin uzun dönemde böbrek ve beyne zarar verdiini hatrlatan Yrd. Doç. Dr. Gizem Köse, Kan ekeri deerleri çok yükseklerde seyretmiyorsa ya da insülin dozu çok yüksek deilse karbonhidratlar kstlanmaz. Vücudumuzdaki dokular enerji ihtiyac için karbonhidrat kullanrlar yani karbonhidrat aslnda vücudun benzinidir. Örnein beyin dokusu enerji için sadece ve sadece karbonhidratlar kullanr. Beynin 1 saatteki glikoz ihtiyac 6 g kadardr. Kan ekeri yükseklii ksa dönemde telafi edilebilir ancak kan ekerinin düüklüü (hipoglisemi) komaya kadar gidebilir. Bu durumda karbonhidratsz bir beslenme düünülemez. Ancak bu karbonhidratn çeidi ve miktar önemlidir. Tam tahl, çavdar ve karabuday kan ekerinin dengelenmesinde önemli rol oynar. Tahll ürünler yüksek posa içerii sayesinde hem kan ekerini dengeler hem de tokluk salar diye konutu.
Diyabetlilerde ara öünün önemi
Diyabette ara öünlerin önerilmesinin nedeni hastay hipoglisemiden ve uzun açlklardan korumaktr diyen Köse, Böylece hem hipoglisemi riski ortadan kaldrlr hem de açlk duygusunu bastrarak bir sonraki öünde yiyeceiniz besinlerin miktarnn artmas önlenir. Ara öün hem metabolizmay hzlandrr hem de kan ekerinin dengelenmesini salar dedi.
3 ana, 3 ara öün olmal
Bu nedenle kan ekerini sabit seviyelerde tutmak için günde 3 ana 3 ara öün tüketilmesi gerektiini ifade eden Yrd. Doç. Dr. Gizem Köse, Ara öünler için en iyi seçim karbonhidrat ve protein içeren besinlerin beraber tüketilmesidir. Ana öünlerden 2-2,5 saat sonra meyve + badem, tahll galeta + süt, peynirli çavdarl sandviç, leblebi + ayran gibi kaliteli karbonhidratl ara öünler olmaldr. çikolata, ekerlemeler, dondurma gibi ürünler kan ekerinin hzl yükselip dümesine neden olacandan günlük beslenmede yer almamaldr tavsiyesinde bulundu.
Su birden deil ara ara tüketilmeli
Su tüketiminin diyabetli hastalarda daha da önem kazandn vurgulayan Yrd. Doç. Dr. Gizem Köse, Kan ekerinin stabil kalmas için dolamda hzl tüketilmesi gerekmektedir. Su tüketiminin artmasyla beraber dolam sisteminin hzlanmasna yardmc olarak kan ekerinde dolayl yoldan dengeleyici etki yapar. Suyun içerisine eklenecek tarçn ise kan ekerini dengelemeye yardmc olur ve tokluk süresini uzatr. Günde 30ml/kg yani vücut arl bana 30ml kadar su tüketimi elzemdir. Ortalama olarak 2-2,5 litreye denk gelen bu su miktarnn nasl tüketildii de önemlidir. Birden bire tüketilen suyun dolama girmesi uzun sürecek olup bir yarar olmayacaktr. Gün içerisinde bir dalmla tüketilmelidir. Her yemekten ve ara öünden önce ikier bardak içildiinde hem besinlerin sindirimini kolaylatracak hem de açlk kontrolüne yardmc olacaktr tavsiyesinde bulundu.