Ylmaz YAAR
DYARBAKIR-Bireylerin kendilerinde hastala iaret edebilecek belirtiler fark ettikleri anda mutlaka bir uzmana bavurmalar gerektiini vurgulayan Tbbi Onkoloji Bölümünden Prof. Dr. Umut Demirci, pandemi sürecinde kanser hastalarna önemli önerilerde bulundu.
Kanser ya düüyor
Kanser tüm dünyada olduu gibi ülkemizde de önemli bir halk sal sorunudur. Dünya genelinde görülen kanserlerle benzerlik tayan ülkemizde; erkeklerde en çok prostat, akcier ve kolorektal kanserler, kadnlarda ise meme, akcier ve kolorektal kanserler sk görülmektedir. Bununla birlikte mide ve yemek borusu gibi üst sindirim sistemi kanserlerinin daha sk izlenmesi ve meme kanseri görülme yann daha genç olmas gibi ülkemize ait farkllklar bulunmaktadr.
Kanser hastal koronavirüs riskini artryor
Mart 2020 itibari ile Dünya Salk Örgütü (WHO) tarafndan pandemi olarak kabul edilen COVID-19 salgnnn hayatmzn tüm alanlarnda olduu gibi salk anlamnda da olumsuz etkileri yaanmaktadr. leri yal, diyabet, hipertansiyon, kardiyovasküler ve otoimmün hastal olan hastalar bata olmak üzere ek hastalklar da COVID-19 riskini artrmaktadr. Kanser hastalar da koronavirüs riskinin en fazla hissedildii grubu oluturmaktadr. COVID-19 enfeksiyonu kanser hastalarnda özellikle ileri yata, kemoterapi alan, metastatik kanseri olan ve genel durumu dükün hastalarda daha kötü seyretmektedir.
Kanser hastalar COVID-19 asn mutlaka yaptrmal
Kanser hastalarnn korunmas anlamnda onaylanm COVID-19 alarn yaptrmalar yüksek öncelikle önerilmektedir. Onkoloji klavuzlarnda kanser hastalar için hangi aya ulaabilirse en ksa sürede alama yaplmas tavsiye edilmektedir.
Aktif tedavi alan hastalar bir süre i yaamndan uzak kalmal
Kanser hastalar pandemi döneminde, toplumsal ve kiisel önlemlerine dikkat etmelidir. Aktif tedavi döneminde olan ve özellikle kemoterapi alan hastalarn i yaamlarna mümkünse devam etmemeleri önerilmektedir. Tedavilerini tamamlam, izlemde olan hastalar ise kontrollü bir ekilde çalmalar için deerlendirilebilir.
Pandemi sebebiyle doktor kontrollerinizi ertelemeyin
COVID-19 sebebiyle özellikle onkoloji pratiinde hastalarn tarama ve tansal testleri ertelenmekte, kanser tans ve tedavisinde önemli gecikmeler yaanmaktadr. Hastalar pandemi riski nedeni ile ikayetlerini bekletmekte, salk merkezlerine bavurmamaktalar. Bununla beraber salk merkezlerinde COVID-19 riski sebebiyle tansal tetkikler ve cerrahiler ertelenmektedir. Bu bekleme dönemi hastalarda tan evresini geciktirmekte ve bir grup kanser hastas tam ifa (küratif) tedavi ansn kaybetmektedir. Kanser tans alm hastalarda ise tedavide yaanan gecikme ve deiiklikler, olumsuz sonuçlara neden olmaktadr. Hastalarn pandemi döneminde uygun önlemlerin alnd merkezlerde ve kendi kiisel önlemlerine dikkat ederek gerekli testlerini yaptrmalar ve tedavilerine devam etmeleri hayati önem tamaktadr.
Bununla birlikte COVID-19 deerlendirmesi için fazla sayda çekilen akcier tomografisinin tesadüfi saptanan akcier kanseri tansn da arttrmas beklentiler arasnda yer almaktadr.
Tedavinin gecikmesi olumsuz sonuçlar dourur
Onkoloji klinikleri pandemi açsndan gerekli tüm önlemleri alarak uygulamalarna devam etmektedir. Onkoloji hekimleri COVID-19 döneminde hastalarn tedavilerine hastann ve hastaln ciddiyetini deerlendirip düzenlemeler yapmaktadrlar. Tedavi tercihinde mümkün oldukça azda (oral) tedaviler tercih edilip hastane ziyaretleri azaltlmaya çallmaktadr. Her ne kadar pandemi riski olsa da onkolojik hastalklar ve hastalarmzda bu dönemde yaanan gecikmeler ciddi olumsuz sonuçlar dourmaktadr.
ikayetlerinizi ciddiye aln
Pandemi sürecinde kiilerin fiziksel ve ruhsal olarak günlük düzeni dnda gelien yeni belirtileri mutlaka dikkate almas gerekmektedir. Özellikle kilo kayb, artan ve kötüleen öksürük, nefes darl ve dklama alkanlnda deime olmak üzere tüm ikayetler konusunda dikkatli olunmas ve en ksa sürede bir salk merkezine bavurulmas önem tamaktadr.