Kanser fobisi olanlar masum sebeplerle açklanabilecek bir belirtiyi dahi felaketletirme, en kötüye yorma eilimi gösterirken, ufak rahatszlkta hastaneye koabiliyor ya da tam tersi kanserden korktuu için rutin kontrollerini ihmal edip erteleyebiliyor. Uzmanlar makul ölçüdeki kayg ve korkunun hastal önleme ya da erken tehis konusundaki önemine dikkat çekiyor.
Psikiyatri Uzman Yrd. Doç. Dr. Emre Tolun Arc, kiileri çaresiz ve umutsuz hissettiren kanserin korkulan hastalklarn banda geldiini belirterek son yllarda hem kanser tanlarnn hem de kanser farkndalnn artmas nedeniyle sklkla gündeme geldiine dikkat çekti.
Kanserden korunma yollar, kansere yol açan etkenler ya da olumsuz hastalk hikyelerinin medyada ve sosyal hayatta sürekli karmza çkmas nedeniyle kanserle ilgili fobilerin yaandn ifade eden Arc, bu durumun psikiyatri kliniklerine çeitli ekillerde yansdn söyledi.
Makul seviyedeki korku önlem almada etkili oluyor
Kanser olmak ya da yaknlarmzn kanser olmas ile ilgili makul seviyelerde korku ve kaygnn kiileri önlem almaya sevk ettiini belirten Yrd. Doç. Dr. Emre Tolun Arc, Bu sebeple sigaradan uzak durmak, yaam tarz deiiklikleri yapmak, hekimlerin önerdii aralklarla kanser taramalarn yaptrmak gibi önlemler salkldr. Ve bunlar yaptnda kiinin rahatlamas beklenir. Fakat kanserle ilgili ar, rasyonel olmayan korku duymak, bununla ilgili ar önlemler almak kanser fobisi olarak adlandrlabilecek bir özgül fobi ile açklanabilir dedi.
Kanser fobisinde kiilerin kanserle ilgili her eyden kanserli kiiler ile temastan, kanser kelimesinin kendisini duymaktan bile rahatsz olabildiini belirten Arc, Bu durumlar anksiyete yaamaya neden olur. Anksiyetenin düzeyi; çarpnt, titreme, terleme, göüste skma, vücutta uyumalar, ate basmas, baylma hissi gibi belirtilerin iddetine göre panik ataa kadar yükselebilir. Kii bu korkunun çounlukla ar olduunun farkndadr fakat engelleyememektedir. Kanser fobisi olan kiiler dier hastalk fobilerinde olduu gibi bu durumla ba etmek için hastanelerden, muayene olmaktan, tetkik yaplmasndan, kanser tarama testlerinden kaçnmaya balarlar diye konutu.
Hastalarn elinde olmadan yapt bu uygunsuz ba etme yolunun anksiyetenin daha da artmasna neden olduunu kaydeden Arc, En önemlisi de salk kontrollerine gidememek olas salk sorunlarnn tehis ve tedavi edilmesine engel olmaktadr. Kaçnmalarla birlikte ar önlemler de kiilerin sosyal, ailesel ya da çalma hayatlarn güçletirebilmekte, hayattan zevk almasna engel olabilmektedir. iddetine göre depresyon gibi baz hastalklarn eklenmesine neden olabilmektedir dedi.
Hastalk hastas olunabilir
Kanser korkusunun baka bir eklinin de tam tersi etkilerle ortaya çkabileceini belirten Yrd. Doç. Dr. Emre Tolun Arc, unlar söyledi:
Kii salk kurulularna sk sk bavurabilir, bu konuyla ar megul olur ve internette salk sitelerinde çokça vakit geçirir. Salk anksiyetesi olarak tanmlanan bu durum oldukça yaygndr. Yaknlarndan birinin kanser hastaln yakalanmas, ya da duyulmas, olumsuz haberler, internetteki aslsz bilgilere ulamak tetikleyici olabilir. Bu kiilerin kendilerinde kanser hastal olmas ile ilgili youn düünceleri vardr, bunun için çeitli branlara bavurup, çeitli tetkikler yaptrrlar. Bunlarn tekrar etmesi üzerine hekimler tarafndan psikiyatriye yönlendirilirler.
Masum sebeplerle açklanacak belirtiyi felaketletiriyorlar
Hastaln banda vücutlarnda bir sertlik hissedilmesi, ba dönmesi, halsizlik gibi masum sebeplerle açklanabilecek bir belirtiyi felaketletirme; en kötüye yorma eiliminde olurlar. Bazen internette bu belirtileri ararken ihtimaller arasnda geçen kanser kelimesi onlar dehete düürür. Ya da daha önce duyduklar bir kanser belirtisi ile örtütürebilirler. çounlukla anksiyeteye duyarl, vücut duyumlarna hassas kiilerdir. Yaplan tetkikler, hekim bavurular bazen rahatlama salayabilse bile, bazen de emin olamama, baka belirtileri yeniden kanser gibi yorumlama ile zorlu süreç devam edebilmektedir. Gereksiz pek çok tetkik yaplmas, salk harcamalarnn artmas, bununla harcanan zamann kiinin hayatn olumsuz etkilemesi yannda hasta yaknlarn da etkileyebilmektedir.
Kanser korkusunun depresyon ve dier anksiyete bozukluklarna sebep olabildiini belirten Arc, Kanser korkusu fobi, salk anksiyetesi, hipokondriazis, yaygn anksiyete bozukluu, obsesif kompulsif bozukluk gibi pek çok hastalkla ve bazen bu hastalklarn semptomlarnn bir arada bulunmas ile açklanabilir dedi.
Tedavinin öncelikle hasta ve yaknlarn bilgilendirmekle baladn belirten Yrd. Doç.Dr. Emre Tolun Arc, Psikoeitim verilmesi tedavinin ilk basamadr. laç tedavileri, bilisel davranç terapiler, EMDR, dinamik yönelimli terapiler tedavi seçenekleridir dedi.
Yrd. Doç.Dr. Emre Tolun Arc, Belli zamanlarda hekimlerin önerdii sklkta salk kontrolleri yaptrmak genel olarak kaygy azaltacaktr. Beden duyumlar ile ilgili meguliyetleri azaltmaya çalmak, internetten salkla ilgili haberler okumamak yersiz endielerin olumasn engelleyecektir. Spor yapmak, salkl beslenmek, hobi edinmek, sosyal olmak, sanat aktivitelerine katlmak gibi depresyondan korunmak için öneriler bu hastalklarda da yararl olacaktr tavsiyesinde bulundu.
Yrd. Doç.Dr. Emre Tolun Arc, kiinin yaam kalitesi herhangi bir düzeyde bozulmusa psikiyatri polikliniklerine bavurmas gerektiini de vurgulad.