Medicana International stanbul Hastanesinden yaplan açklamaya göre, kanser, tüm dünyada olduu gibi Türkiyede de önemli bir halk sal sorunu. Uluslararas Kanser Aratrma Ajans (IARC) verilerine göre, 2020 ylnda tüm dünyada yaklak 20 milyon yeni kanser vakasna rastlanrken, yaklak 10 milyon kii kansere bal nedenlerle hayatlarn kaybetti. Türkiye de ise geçen yl yaklak 230 bin yeni kanser vakas tespit edilirken, yaklak 130 bin kii kansere bal nedenlerle yaamn yitirdi.
Açklamada görülerine yer verilen Medicana International stanbul Hastanesi Medikal Onkoloji Uzman Prof. Dr. Arslan, kanserin sebepleri, korunma ve tarama yöntemlerini aktard.
Arslan, bu konuda 3 temel nedenin saylabileceini belirterek, unlar kaydetti:
Birincisi, rasgele mutasyon dediimiz, yalanmaya bal olarak genlerimizde meydana gelen önleyemediimiz deiikliklerdir. Bu tüm kanser nedenlerinin yaklak yüzde 35ini oluturmaktadr. kincisi, kaltsal geçi ve ailevi yatknlktr, kanser nedenlerinin yüzde 15ini oluturur. Bu da önlenemez fakat erken tan çounlukla mümkündür. Üçüncüsü, sigara, alkol, obezite, virüs, bakteriler, UV nlar ve kimyasal karsinojenler gibi çevresel faktörlerdir, tüm kanser nedenlerinin yüzde 50sini oluturmaktadr, önlenebilir. Buradan da anlalabilecei gibi kanserin yarsn önlemek elimizde.
Sigarann tüm kanserlere bal yaam kayplarnn yüzde 35 nedeni olduuna iaret eden Arslan, Sigara, en sk görülen akcier kanserinin yüzde 95 ana sebebidir. Bunun yannda ba, boyun, meme, böbrek, idrar torbas, pankreas ve rahim az kanserlerine yol açmaktadr. Sigaraya hiç balamamal, içiyorsak brakmalyz. ifadelerini kulland.
- Alkolün vücutta ykm sonucu ortaya çkan Asetaldehit direkt DNA hasarna neden oluyor
Prof. Dr. Arslan, alkolün de tüm kansere bal yaam kayplarnn yüzde 5-10 nedeni olduunu vurgulayarak, Özellikle ba, boyun kanseri, meme, yemek borusu, mide, pankreas ve kolon kanserine yol açabilmektedir. Alkolün vücutta ykm sonucu ortaya çkan Asetaldehit direkt DNA hasarna neden olmakta, bunun sonucunda kanser geliebilmektedir. Günde bir kadeh alkol kullanmak bile kaza, tüberküloz ve kanser geliimine yol açarak yaam süresini azaltmaktadr. deerlendirmesinde bulundu.
Obezitenin bata meme, pankreas, böbrek, rahim ve karacier kanserleri için balca risk faktörü olduuna iaret eden Arslan, kilo kontrolü salamann birçok kanserin geliimini önleyebildiini bildirdi.
Arslan, egzersizin, az veya orta düzeyde birçok kanser geliimini azaltrken, ayrca meme ve kolon kanseri bata olmak üzere birçok kanserin tekrarlama oranlarn düürdüünün kantlandn belirtti.
Krmz et ve ilenmi et tüketiminin (salam, sosis, jambon, sucuk gibi) özelikle kaln barsak kanser riskini kesin olarak artrdndan Uluslararas Kanser Aratrma Biriminin ya hiç tüketilmemesi ya da tüketiminin azaltlmasn önerdiini anmsatan Arslan, u deerlendirmelerde bulundu:
Hava kirlilii çeitli solunum yolu hastalklarna yol açmasnn yannda, akcier kanseri ve dier birçok kansere neden olabilmektedir. Güneten korunma sonucunda daha az UV nlarna maruz kalnmas bata melanom (ben kanseri) ve dier cilt kanser geliimini azaltmaktadr. Güvenli cinsel iliki HPV, HIV, EBV, Hepatit B ve C gibi kanserle ilikili virüslerin (rahim az kanseri, lenfoma, kaposi sarkomu, ba boyun ve karacier kanseri gibi) bulamasn azaltmaktadr. Ayrca, HPV ve Hepatit Bye kar koruyucu a yaplmaldr. Aile öykümüzü ve kansere genetik yatknlmz biliyorsak genetik danmanlk alarak ve uygun zamanda balayacamz kanser tarama yöntemleriyle kanser gelimeden tedbirler alabilir ve erken tehis salanarak yaam kaybnn önüne geçebiliriz.
- Kanser önlenebilen, erken tehisi ve tedavisi mümkün bir hastalktr
Verilen bilgiye göre, kanserleri düzenli tarama testleri ile erken tehis etmek mümkün oluyor.
Bunlardan bazlar öyle:
Meme kanseri; en önemli tarama yöntemi mamografidir. Mamografi tarama yöntemi meme kanserine bal ölüm riskini yüzde 20 azaltr, yaptrmayanlarda ileri evre meme kanser geliimi 4 kat artmtr. Ortalama meme kanseri riski olan kadnlarda tarama 45-54 yalar arasnda yllk yaplmaldr. 55 yandan sonra 2 ylda bir tarama tavsiye edilir. Fakat istiyorlarsa 40 ve 55 yandan itibaren de yllk tarama yaptrabilirler.
Akcier kanseri; ar sigara içicilii olan (günde bir paket 30 yl ya da iki paket 15 yl içmi olmak gibi) özellikle 50-80 ya arasndaki kiiler, sigaray 15 yl içinde brakm olsalar dahi ve hiçbir ikayetleri bulunmasa da yllk düük doz toraks (akcier) tomografisi ile tarama yaptrmaldrlar. Böylece tehiste ileri evre akcier kanseri saptanma oran yüzde 50den yüzde 10lara dümekte, ilk evrede saptanma oran yüzde 70lere varmaktadr.
Kaln barsak kanseri; tarama yana 45 yanda balanmas önerilmektedir. Yllk gaitada gizli kan, 3 ylda bir rektosigmoidoskopi (alt kaln barsak ksmnn kontrolü), 10 ylda bir kolonoskopi (tüm kalnbarsan kontrolü) yaptrmaldr.
Rahim az kanseri; düzenli olarak kadn doum uzmanlarnn belirleyecei aralklarda pap smear ve HPV testi yaptrlmaldr.
Prostat kanseri; 50 yandan itibaren düzenli olarak PSA testi ve elle makkattan muayene önerilmektedir. Unutulmamaldr ki kanser önlenebilen, erken tehisi ve tedavisi mümkün bir hastalktr.