çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzman Doç. Dr. Gül Karaçetin Özer, Kovid-19 salgn srasnda evde kalan çocuklu yetikinlere yönelik önerileri anlatt.
Salgnn hem çocuklar hem de erikinler için belirsiz ve skntl bir dönem olduunu belirten Özer, dünyay etkisi altna almasndan ötürü de herkesin kayglanmas veya korkmasnn son derece normal olduunu söyledi.
çocuklarn bu durumdan etkilenme seviyesinin, geliimleri, hastalklar anlama ve bilgilenme düzeylerine göre farkllk gösterdiini anlatan Özer, çocuklar, geliim düzeyleri ve kstl tbbi bilgileri nedeni ile hastalklar, sokaa çkma yasa gibi konular anlamakta ve adlandrmakta zorlanabilirler. ifadelerini kulland.
Özer, çocuklarn ruh sal ve sosyal becerileri açsndan önemli etkinlikler bulunduunu belirterek, sözlerine öyle devam etti:
Örnein, okul öncesi ya döneminde oyun ve okul öncesi eitim, okul ça döneminde okul ortam, öretmenler ve yatlaryla iliki kurmak, ergenler için akran gruplar ve okul. Salgn durumunda tüm bu etkinliklerin askya alnmas, aile içinde rutinlerin bozulmas, çocuklarn kayglanmasna yol açabilir. Bu etkilenmenin en az düzeye indirgenmesi ve bu sürecin salkl ekilde sürdürülmesi, ailelerin çocuklarna süreçle ilgili bilgilendirme yapmas ile mümkündür. Bu dönemde ailelerde ortaya çkacak abartl ruhsal tepkiler, çocuklarn kayg ve korkularn arttrabilir. Aslnda çocuklarn bu zor dönemden en az etkilenmesi anne babann ruh salyla ve davranlaryla yakndan ilikilidir.
ALELER KENDLERYLE RAHATçA KONUABLECEKLER MESAJINI VERMEL
Korku ve kaygnn temel kayna olan olaylar felaketletirmenin, en kötü ihtimale odaklanma ve durumu tehdit algs gibi görmeye neden olduunu aktaran Özer, korku ve kaygnn en temel ilacnn ise çocuklara içinde bulunduklar durumla ilgili anlayabilecekleri ekilde bilgi vermek olduunu söyledi.
Özer, Bu bilgiyi verirken unu göz önünde bulundurmak gerekir ki afet zamanlarnda çocuklarn en fazla ihtiyac olan ey güvende olma duygusudur. Sokaa çkma yasann güvende olmamz salamak için alnan bir önlem olduu çocuun geliim düzeyine uygun bir ekilde anlatlmal. deerlendirmesinde bulundu.
Ailelerin sokaa çkma kstlamas konusunda çocuklarnn ne düündüünü örenip buna uygun bilgiyi aktarmas gerektiini kaydeden Özer, Örnein, küçük çocuklar sokaa çkma yasann yemeksiz kalmaya, arkadalarn bir daha hiç görememeye yol açacan düünebilir. Bu durumda doru ve yaa uygun bilgilendirme çok önemlidir. ifadelerini kulland.
Özer, çocuklarn, istemedikleri ve hazr hissetmedikleri sürece konumaya zorlanmamas gerektiini belirterek Okul öncesi dönem dediimiz, 6 yandan küçük çocuklarn durum konusunda bilgileri yoksa, kendileri soru sormadkça konu açlmamal. çünkü konuyu açp bilgilendirmek, gereksiz kayglanmalarna neden olabilir. Aileler çocuklarna kendileriyle rahatça konuabilecekleri, soru sorabilecekleri mesajn vermeli. dedi.
çOCUKLARIN HABERLER ZLEME SÜRES SINIRLI TUTULMALI
çocuklarn bu dönemde kayglanmasnn son derece doal olduunu ifade eden Özer, bu süreçte çocuklara kayg ve korkularnn anlaldnn hissettirilmesinin önemli olduunu vurgulad.
Özer, u önerilerde bulundu:
- çocuklara, salgndan etkilenen insanlara yardm eden pek çok kii olduu, salk çalanlarnn, hastanelerin, devletlerin ve toplumun bu konuda elinden geleni yapt anlatlmal.
- Kaygyla ba etmede en önemli nokta, doru kaynaktan bilgi almaktr. Salk Bakanl doru bilgilenme için en önemli kaynaktr. Ebeveynler, bilgilendirme için doru kaynaa bavurmal, çocuklarnn haberleri izleme süresini snrl tutmal, korkutucu görüntüler içeren videolar ve görsellerden uzak tutmal, çocuklarn olumsuz haberlere ebeveyn denetimi olmadan dorudan maruz kalmalar engellemeli.
- çocuklarn sözlerden çok davranlardan örendii unutulmamal. Ebeveynlerin haberlere nasl tepki verdii, dier yetikinlerle aralarndaki konumalar, çocuklarn nasl hissedecei konusunda belirleyicidir. Ebeveynler, her iki uçtaki davranlardan kaçnmal. Ne ar kaygl yaklaarak çocuu korkutmal, ne de abartl ve yapmack ekilde çocua hiçbir sorun yokmu gibi yaklamal. çünkü, çocuklarn kendilerinden bir ey saklanyormu gibi hissetmesi ailelerine olan güvenlerini sarsarak bu süreci daha endieli geçirmelerine neden olabilir.
- Ailece yaplacak etkinlikler, çocuklarn ruh saln korumak için çok yararldr. Birlikte oyun oynamal, resim yapmal, kitap okumal. Bu tür aktiviteler ile çocuklarn kaygyla ba etme becerileri artrlmal.
- Birlikte yemek yapmak, tamir ileriyle uramak gibi çocuklarn kendilerini faydal hissetmelerini salayacak etkinlik yaplmal.
- çocuun yönlendirmesiyle oynanan oyuna ebeveynin katlmas, oyun zaman aralnda oyun dnda hiçbir eye dikkat verilmemesi, oyundan zevk alnmaya çallmas çocuun kendisini deerli ve özel hissetmesine katk salayan bir aktivitedir ve mümkünse her gün oynanmas çok yararl olabilir. Oyun saatleri düzenlenmeli, birlikte kutu oyunlar, sessiz sinema, kelime oyunlarna zaman ayrlmal.
- Yemek saatlerinde birlikte olunmasna, yemek saatlerinin bir iletiim-etkileim arac haline dönütürülmesine, bu srada televizyonun açk olmamasna, aile bireylerinin önünde tablet, telefon olmamasna dikkat edilmeli.
- Kaygy azaltc ve düzenli uygulandnda depresyonu önleyici etkisi bulunan spor faaliyetleri aile ile birlikte yaplmal.