çinde balayp tüm dünyay esir alan korona virüsle ilgili dünyann önde gelen bilim adamlar aratrmalarn aralksz sürdürüyor. Yaplan son aratrmalara göre korona virüsü yalnzca akcierleri etkilemekle kalmayp kan phts oluturma, kalp rahatszl ve ksrla dahi yol açabildii gözlemlendi.
Alaska Üniversitesinden Lois Parshley, dünya çapnda üniversiteler ve bilim adamlarnn korona virüsün insan vücudundaki kalc etkileri, muhtemel hasarlar üzerine hazrladklar raporlar konu alan bir makale yaynlad. çalmaya katlan bilim adamlar Covid-19 yeni bir hastalk olduundan, uzun süreli bir çalma olmadna dikkat çekti. Her gün yeni birçok bilinmeyen ile karlatklarn belirten bilim adamlarnn ortak görü yeni korona virüs insan vücudunun birçok yerinde hücrelere yapabilir. Kalp, böbrekler, beyin ve hatta kan damarlar da dhil olmak üzere birçok ana organa nüfuz edebilir ve kalc hasara sebebiyet verebilir. Hl virüsle ilgili birçok ey bilinmezken, baz Covid-19 hastalarnda ortaya çkan en önemli semptomplar ve uzun vadeli etkilerden bazlar öyle:
AKCER SKARLAMASI
Yale Tp Fakültesinden kardiyolog Joseph Brennan, Covid-19 testi pozitif çkanlarn iki ay sonra bile akcierlerinde yanma ve kuru öksürük de dhil olmak üzere açk ve kapal semptomlarn ortaya çktn ifade ederek BT taramalarnda, Covid-19 hastalarnn akcierlerinde sklkla görülen zemin cam opasiteleri ad verilen daha açk gri lekeler iyilemeyebilir dedi. çinde yaplan iki ayr çalma da benzer sonuçlar ortaya koyarken Güney Kaliforniya Üniversitesi Keck Tp Fakültesinden radyolog Ali Gholamrezanezhad Bu tür doku deiiklikleri kalc hasara neden olabilir uyarsnda bulundu.
KAN PIHTISI
Covid-19 için hastaneye yatrlan birçok hasta, muhtemelen enfeksiyona inflamatuar yantlar sebebiyle beklenmedik derecede yüksek kan phts yayor. Phtn akcier tkankl, felç, kalp krizi, ciddi ve kalc etkilere sahip dier komplikasyonlara sebep olabileceini belirten uzmanlar, bu durumun akcier embolizmi olarak bilinen ve ölümcül olabilen bir durum olan akcierlerin bir ksmna dolam kesebileceini belirtiyor. Böbrek yetmezlii birçok ciddi Covid-19 hastasnda ortak ikyet olarak dikkat çekiyor. Uzmanlara göre kalc hasarlar ve ömür boyu diyalize neden olabilir.
KALBE HASAR VERYOR
Kritik hastalklar, özellikle düük oksijen seviyelerinde kalbe ek stres getirir. Ancak doktorlar Covid-19 hastalarnda viral partiküllerin de özellikle kalp kasn iltihaplayabileceini düünüyor. Columbia Üniversitesinden nöroloji ve epidemiyoloji profesörü Mitchell Elkind, çinde doktorlar göüs ars ile gelen baz insanlar belirledi. Bu insanlar kalp krizi geçirdiler ve sonra Covid-19 belirtileri gelitirdiler veya daha sonra testleri pozitif çkt dedi. çinde mart aynda yaplan bir çalmada hastaneye yatrlan 416 Covid-19 hastas incelendi ve yüzde 19unun kalp hasar belirtileri görüldü.
Covid-19un ayrca merkez sinir sistemini de etkiledii uzun vadeli sonuçlar olabilecei belirlendi. çindeki bir çalmada, Covid-19 ile hastaneye yatrlan 214 kiinin üçte birinden fazlasnda ba dönmesi, ba ars, bilinç bozukluu, görme, tat/koku bozukluu ve hastaln sinir ars gibi nörolojik semptomlar görüldü. Fransada yaplan bir çalmada da durumu kritik olan 64 Covid-19 hastasnn 58inde nörolojik özellikler bulundu.
KISIRLIA SEBEP OLUYOR
Aratrmaclar, Covid-19un hastalklardan ötürü orantsz ölümlerin ötesinde erkekler için belirli sorunlara sebep olabileceini öne sürdü. Türkiye gazetesinde yer alan habere göre, Dünya Üroloji dergisine konuan Ali Raba Covid-19un erkek ksrlna sebep olma potansiyeline sahip olduu konusunda teorik bir ihtimal var dedi. Yakn zamanda yaplan bir çalmada ise, Covid-19lu 81 erkekte, erkeklik hormon oranlarnn azaldn ve bu durumun dourganlk problemine iaret edebileceini gösterdi.
YLEP TEKRAR KORONA VRÜSE YAKALANANLAR TEDRGN
Tüm bu ön aratrmalarn gösterdii gibi, hl bu virüsün artan sayda Covid-19dan kurtulanlar için ne anlama gelebileceini anlamann ilk günlerindeyiz. Hl birçok cevapsz soru var ve birçok insan, kendi kendine tecrit etmeyi brakmann ne zaman güvenli olabilecei konusunda yeterli bilgiye sahip deil. Hastalktan kurtulduunu ve normale döndüünü açklayan çok sayda insann yeniden baka rahatszlklar göstermesi ise dünyay tedirgin ediyor. Ancak Covid-19un tbbi sistemlerde oluturduu kaos, hastalkla tanmayan insanlar için neye ne kadar dikkat edecei konusundaki korkular da beraberinde getiriyor.