Kadn Hastalklar ve Doum Uzman Op. Dr. Suat Karata, 40 ya üstü kadnlarn dikkat etmesi gerekenler hakknda bilgi verdi.
Menopoz döneminin yaklamasyla birlikte kadnlarda birçok deiim görülmektedir. Östrojen orannn deimesiyle miyomlarn artmas, adet düzensizliklerine sebep olan kistler, poliplerdeki art ve rahim az kanserlerinin yüzde 99undan sorumlu olan Human Papiloma Virüse (HPV) bal kanser öncüsü belirtilerde bu dönemde art yaanmaktadr.
Bu artn sebebi unlar olabilmektedir:
Sigara,
Hareketsiz yaam,
Düzensiz beslenme,
Erken yata cinsel iliki,
çok elilik (Sadece kadn için deil, ein de birden fazla partnerle birlikte olmas)
Bu belirtilerden bir ya da birkaçn yayorsanz dikkat!
40l yalardan itibaren kadnlarn özellikle ciddiye almas gereken belirtiler öyle sralanmaktadr:
Adet kanama miktarndaki deiiklikler (art ya da azalma)
Adet d ara kanamalar
Adet gecikmesi ya da erken gelmesi
Adet kanamalarnn 7 günden uzun sürmesi
Kask ars
liki sonras kanama
Geçmeyen kötü kokulu aknt
Vajinal bölgede siiller
Düzenli taramalarnz ihmal etmeyin
Jinekolojik hastalklarn tehis ve tedavilerinde uygulanan yöntemlerin banda smear testi gelmektedir. Smear testinde rahim azndan aknt örnei alnarak hücreler incelenmektedir. Smear testinde ASCUS, LGSIL, HGSIL denilen hafif düzeyden ar düzeye hücresel anormallikler veya muayene srasnda rahim aznda, vajina içerisinde yara görünümü ya da anormal görüntü tespit edildiinde tan amaçl biyopsi örnei alnarak incelenmektedir. Bu ileme kolposkopi ilemi ad verilmektedir. Kolposkopi muayene srasnda yaplabilen kolay mikroskobik bir muayenedir. Rahimden kaynaklanan miyom, polip ve yumurtalk kistleri ve benzeri yaplara ise ultrasonografi yöntemi ile baklmaktadr. Yumurtalk kistleri genellikle zararsz olsa da ultrasonda yapsal olarak farkllklar tespit edildiinde ve özellikle de ailede kanser öyküsü olan hastalarda ek kan testleri yaplmaktadr. Jinekolojik hastalklar önlemede erken tehisin önemi göz ard edilmemelidir. Yaanan deiimler takip edilmeli ve düzenli kontroller aksatlmamaldr.
Ailede kanser öyküsü en önemli risk faktörlerinden biri
Ailesel risk faktörü dendiinde ise sadece jinekolojik kanserler deil meme kanseri bata olmak üzere tüm kanser türleri akla gelmelidir. Özellikle ailede meme kanseri öyküsü olan baz genetik yüklü kadnlarda rahim kanseri birliktelii görülmektedir. Meme kanserli hastalarda yaplan genetik taramalar vardr. Bu taramalarda mutasyonlar tespit edildiinde önlem amaçl rahim alma ameliyatlar düünülmektedir. Bu nedenle meme kanseri geçiren hastalarn mutlaka jinekolojik taramalarn da aksatmamas gerekmektedir. Ailede meme kanseri ve jinekolojik kanser öyküsü olanlarn da düzenli taramalarn sklatrmalar önerilmektedir.
HPV en çok 20li ve 40l yalarda görülüyor
Cinsel yolla bulaan ve rahim az kanserlerinin yüzde 99undan sorumlu olan Human Papiloma Virüsün (HPV) en sk görülen dönemleri; 20li yalar ve 40l yalardr. Rahim az kanserlerinden korunmak için risk faktörlerinden uzak durmann yannda HPV as da önerilmektedir. HPV as günümüzde birçok Avrupa ülkesinde rutin a protokolüne girmitir. En yüksek etkiyi 9-26 ya aras ilk cinsel deneyim öncesi gösteriyor olsa da 43 yaa kadar yaplmas koruyuculuk salamaktadr. HPV as için ülkemizde HPVnin 6, 11, 16 ve 18 eklinde numaralandrlan 4 türüne kar koruyuculuk salayan ve 0. 2. ve 6. aylarda üç doz olarak uygulanan a mevcuttur. Avrupada günümüzde uygulanan HPVnin 9 tipine kar etkili HPV as ise yakn zamanda ülkemizde de olacaktr. HPV as kadnlarda bata rahim az kanseri olmak üzere, vajina, vulva, anüs kanserlerine kar yüksek koruyuculuk salamaktadr.
40 ya sonras kadn hastalklarndan korunmak için bu önerilere kulak verin
Düzenli jinekolojik muayene ve testler (kiiye göre deimekle birlikte genelde yllk olarak) aksatlmamaldr.
Karbonhidrat ve rafine ekerden uzak, doala yakn beslenme tarz benimsenmelidir.
Bol sv alm önemlidir. Günde en az 2 litre olmak artyla su tüketimi salanmaldr.
Düzenli egzersiz atlanmamaldr. Ritmik günlük 30 dakikalk yürüyüler önerilmektedir.
Obezite tüm kanserlerin oluumunda önemli bir risk faktörüdür. Mutlaka uzman kontrolünde kilo problemlerine çözüm aranmaldr.
Jinekolojik kanserlerde genetik yatknlk önemlidir. Ailede herhangi bir kanser türü olan kadnlar jinekolojik tarama ve muayenelerini sklatrmaldr.
Kadn hastalklarnn oluumunda ve özellikle rahim az kanserinden korunmak için çok elilikten ve erken yata cinsel deneyimden kaçnlmaldr.
Doum kontrol yöntemleri doru uygulanmaldr. 40 ya sonras istenmeyen gebeliin getirecei riskler göz ard edilmemelidir.
Rahim az kanserlerinden korunmak için 9-43 ya aras HPV as yaptrlmaldr.