Enfeksiyon Hastalklar ve Klinik Mikrobiyoloji Bölümünden Uz. Dr. Servet Alan, influenza virüsü, belirtileri ve virüse kar alnacak önlemler hakknda bilgi verdi.
Virüsün 3 tipi bulunuyor
nfluenza virüsünün A, B ve C olmak üzere üç ana tipi bulunmaktadr. nfluenza A virüsleri yüzeylerinde bulunan hemaglutinin H ve nöraminidaz N proteinlerine göre ayrca alt gruplara ayrlmaktadr. nfluenza A insan, ku ve domuzlarda, influenza B ve C ise yalnz insanlarda hastala neden olmaktadr. nfluenza A ve B salgnlara neden olurken, influenza C virüsü daha hafif hastala ve tek tek olgulara veya küçük yerel salgnlara yol açmaktafdr. Bu nedenle yalnz influenza A ve B mevsimsel influenza alarnda yer almaktadr.
Bulacl 1 hafta kadar sürüyor
u anda dolamda olan mevsimsel influenza tipleri, influenza A H1N1 ve influenza A H3N2 virüsleridir. Mevsimsel influenza virüsü olarak dolamda olan H1N1 virüsü 2009 ylnda tüm dünyada salgna neden olan virüstür. Ayrca adlarn ilk kez saptandklar yerlerden alan iki influenza B virüsü Victoria ve Yamagata mevsimsel influenza virüsü olarak dolamdadr. nfluenza hastalnn kuluçka süresi yani hastaln bulamasndan belirtilerin ortaya çkmasna kadar geçen süre 1-4 gündür. Bulatrclk ise hastalk belirtileri ortaya çkmadan bir gün önce balar, 5-7 gün sürer.
Belirtileri aniden ortaya çkyor
nfluenza, hafif veya ciddi hastalklara, hatta bazen yaam kayplarna neden olabilmektedir. Souk algnl ve influenza farkldr. nfluenza genellikle aniden ortaya çkar ve ate ve atelenme hissi, üüme titreme, öksürük, boaz ars, burun aknts, burun tkankl, kas veya vücut arlar, ba ars, halsizlik, yorgunluk gibi belirtilerden bir ksm veya tamam görülebilmektedir. Baz hastalarda, çocuklarda daha sk olmak üzere bulant, kusma ve ishal de gözlenebilmektedir. nfluenza olan her hastada ate olmayabilir. Souk algnlnda ise genellikle burun aknts daha belirgin olurken dier bulgular daha hafif seyredebilmektedir.
Tan pratik bir test ile konulabiliyor
nfluenza üphesiyle hastaneye yatrlarak takip edilen tüm hastalara test yaplabilmektedir. Okul, hastane gibi kalabalk ortamlarda ortaya çkan solunum yolu enfeksiyonlarnn etkenini belirlemek için de bu testler uygulanabilir. Testte solunum salglarnda, örnein burundan alnan örneklerde virüs antijeni yani virüsü temsil eden parçacklar veya virüsün genetik maddesi (RNA) aranmaktadr. Bu testlerin özellikle virüslerin dolamda olduu zamanlarda ayaktan görülen tüm hastalara yaplmasna gerek yoktur. Bu testlerin yaplmas ile tan konulmas mevcut hastaln baka rahatszlklardan ayrt edilmesine, korunma için gerekli önlemlerinin alnmasna ve doru tedavi planlamasnn yaplmasna yardmc olabilmektedir.
Grip belli ya gruplarnda ve hastalklarda hayati açdan risk yaratyor
Grip u durumlarda ciddi tehlikelere neden olabilmektedir:
* Astm
* Nörolojik hastalklar veya nörolojik gelime bozukluklar
* Kan hastalklar (orak hücreli anemi gibi)
* Kronik akcier hastalklar (KOAH, kistik fibroz gibi)
* Endokrin hastalklar (eker hastal gibi)
* Kalp hastalklar (doumsal kalp hastalklar, konjestif kalp yetmezlii, kalp damar hastalklar)
* Böbrek hastalklar
* Karacier hastalklar
* Metabolik bozukluklar (kaltsal metabolik hastalklar ve mitokondriyal hastalklar)
* Ar kilo (vücut kitle indeksi 40 veya üzerinde)
* 19 ya altnda olup, uzun süreli asetil salisilik asit tedavisi alanlar
* HIV veya AIDS, baz kanserler, lösemi gibi hastalklara veya ilaçlara bal olarak (kanser tedavisi için kemoterapi veya radyoterapi alanlar, kronik kortikosteroid tedavisi veya bakl basklayan dier tedavileri kullananlar) baklk yetmezlii olanlar
* 65 yan üzerindeki kiiler
* 6 ay ve 5 ya aras çocuklar (6 aydan küçüklerde hastaneye yat ve hayati risk tama oranlar daha da yüksektir, çevresindekiler de alanr)
* Gebeler ve gebelik sonras 2inci hafta içinde olanlar
* Uzun süre ile bakm kurulularnda kalanlar
Bu kiiler gripten koruyucu tedbirler almaya ve hasta kiilerle temas etmemeye ekstra özen göstermelidir. çünkü hastalklarndaki ar seyir günlük yaamlarn toplumun dier kesimlerinden çok daha fazla etkileyebilmektedir. Dier yandan hayati tehlikeye kadar gidebilecek sonuçlarla karlalabilmektedir.
Tedavide antibiyotik kullanlmyor
Enfeksiyon saptandnda özellikle yüksek risk grubundaki hastalarda virüse etkili ilaçlar doktor önerisiyle kullanlr. Ate düürücüler ve hastalk belirtilerini azaltan dier baz ilaçlar kullanlabilir. Viral bir hastalk olan gribin tedavisinde antibiyotiklerin yeri yoktur. Antibiyotikler yalnz bakterilere kar etkili ilaçlardr. Virüslere etkili deillerdir.