Ahmet DEMR
DYARBAKIR(SÖZ)- Ortopedi ve Travmatoloji Bölümünden Doç. Dr. Murad Pepe, kronikleen omuz arlar ve tedavi yöntemleri hakknda bilgi verdi.
Omuz arlarnn 6 nedenine dikkat!
* Tendon yrtklar ve tendinitler (iltihaplanma): Omuz eklemini hareket ettiren kas-tendon grubu rotator klf olarak adlandrlr. Bu klftaki ar kullanm, klfn oluunda skmas veya travmalar klf oluturan tendonlarda iltihaplanma ve yrtklara neden olabilir.
* nstabilite (eklem sklnn kayb): Omuz eklemini yerinde tutan kapsül ve dokulardaki yrtklar eklemin hareketi srasnda güvensizlik, takma hissi ve eklem çkklarna neden olabilir.
* Kkrdak anmalar ve kireçlenme: Omuz eklemindeki farkl nedenlerle oluan kkrdak anmalar eklemde ar, kstllk ve taklma hisleri oluturur. Gecikmi hastalarda anma kireçlenmeye dönüür.
* Sinir skmalar (boyun ftklar, nöropatiler, çk darlklar): Omuz eklemindeki kaslar hareket ettiren ve duyusunu alan sinirlerde boyun omurgas seviyesinde (boyun ft) veya ekleme yakn olan seviyelerde (torasik outlet sendromu, brakial pleksus hasar) meydana gelen skmalar omuz arlarnn temel sebebi olabilir.
* Kas arlar (fibromyalji, myofasiyal ar): Duru (postür) bozukluu, tekrarlayan kas zorlanmalar, stresli yaam, mesleksel aktiviteler omuz çevresindeki kas gruplarnda arl tetik noktalarn olumasna veya gezici karakterde arlara neden olabilir.
* Krklar: Düme ve yüksek enerjili yaralanmalar (trafik kazalar, spor yaralanmalar) omuz eklemini oluturan kemiklerde krklara neden olabilir.
Omuz arsnda erken dönemde tedavi çok önemli!
Omuz arlarnn tan ve tedavilerinin geciktirilmesi erken dönemde basit tedavi ile çözülebilecek problemlerim daha komplike hale gelmesine neden olabilir. Geçmeyen omuz arlarnda en yakn zamanda ortopedi ve travmatoloji uzmanna bavurulmas gerekir. Omuz yrtklarnn tedavisi her zaman cerrahi deildir. ltihaplanma, Anma (yrtk öncesinde tendondaki anma dönemi) ve küçük yrtlma dönemlerinde cerrahi d yöntemler tedavide önerilebilir.
Omuz arlarn rahatlatacak cerrahi d yöntemler unlard
1. Ary ve iltihaplanmay azaltmak için kullanlan ilaç tedavileri (ar kesiciler, iltihap gidericiler)
2. Anan veya yrtlan tendonun eski gücüne dönebilmesi için kullanlan destekleyici tedaviler (kollajen, c vitamini, aminoasit ve peptid türevleri)
3. Omuz içi ine tedavileri: Bunlardan en önemli ve popüleri PRP ve CGF tedavileridir. Hastann kendi kanndan üretilen iyiletirici hücreler hasarl tendon çevresine enjekte edilerek iyileme hzlandrlr, ar azaltlr.
4. Fizyoterapi: Fizyoterapide amaç omuz ekleminin azalm hareket açkln artrmak ve omuz çevresindeki kaslar güçlendirerek hasarlanm tendonun iyilemesini hzlandrmaktr. Hangi tip fizyoterapiye balanacana hekim, hasta ve fizyoterapist arasnda ekip odakl yaklam ile karar verilmelidir.
Konforlu bir cerrahi ile tam iyileme mümkün
Omuz kas ve tendon yrtklarnn cerrahi tedavisinde günümüzde altn standart artroskopik (kapal) yöntemdir. Bu yöntemde, omuz eklemi içine küçük deliklerden (1cm) girilerek kameral görüntüleme elde edilir. Açk ve büyük kesiler olmad için daha az enfeksiyon ve daha hzl iyileme salanrken, eklem içinin tümü büyütülmü ekilde görüntülenir. Yrtk olan dokular özel enstrümanlarla tutularak güçlendirilmi iplerle yerlerine dikilir. Operasyondan sonra yaklak 2-3 hafta boyunca yerlerine dikilen dokularn kaynamas için omuz askda tutulur. Bu süre zarfnda günde 3-5 defa pasif omuz hareketlerine izin verilir. Askdan çkartldktan sonraki dönemde aktif hareketlere balanarak omuz çevresindeki kaslar güçlendirilir. Yrtn tipine, büyüklüüne ve hastann yana göre iyileme 1-3 ay arasnda tamamlanr.