Piknik, scak hava ve nemle mücadele için en sevilen etkinliklerden biri olsa da ar, kene ve böcek sokmalarnn çocuklarda yol açabilecei alerji riskine kar önlem almak gerekiyor. çocuk Sal ve Hastalklar Uzman Doç. Dr. smail Yldz, ailelere önerilerde bulundu.
Arnn soktuu bölgeyi temiz tutun ve kamayn
Yaz aylarnda sklkla bal, sar yabani ve iri ar sokmalarna rastlanmaktadr. ri arlar, küçük olan sar yabani arlardan daha tehlikeli olabilmektedir. Nefes borusu, göz kapa ve az içinde gerçekleen ar sokmalar ciddi risk tar. Ar sokmas sonras ar, ilik ve kzarklk olsa da nadiren bulant, kusma, ba dönmesi yapabilir. Eer bu belirtiler varsa hemen doktora gidilmelidir. Ar sokmas durumunda öncelikle ar inesini içerde braktysa temiz bir cmbz yardmyla çkarlmaldr. Genellikle bal arlar inelerini içerde brakt için zehri kana geçmeden çkarlabilirse ar ikayetleri daha hafif olacaktr. Arnn soktuu yer sabun ve su ile iyice dezenfekte edilmeli ve kamaktan kaçnlmaldr. Sokma sonras oluan ar iddetine göre doktorun önerecei antihistaminik kremler kullanlabilir.
Böcek srmalar yaklak 7 gün içinde kayboluyor
Böcek sokmalarnda küçük kantlar olabilir. Bunlar genellikle 24 saat içinde kaybolurlar. Bazen de 2 gün içinde ortaya çkan kzarklk ve kabartlar olabilir. Bunlarn iyileme süresi ise 7 günü bulabilmektedir. Böcek sokmalar sonras ürtiker yani kurdeen ve anjiödem tablolar da geliebilir. Ödem, ses kskl, nefes darl, okla birlikte dolam bozukluklar olursa en yakn hastaneye bavurulmaldr. Evlerde sklkla karmza çkabilen karncann da srlabilecei unutulmamaldr. Karnca çenesi ile tutunarak bann çevresinde yapt dairesel hareketlerle birlikte birkaç yerden sokabilir. Soktuu yerde içi sv dolu kabartlar oluur. Kabartlar kamamak ve sürekli ellememek daha hzl bir iyileme süreci salayacaktr.
Alerji riski deri testleri ile deerlendiriliyor
Ar sokmalar ya da böcek srmalarnn en önemli risk faktörlerinden biri alerjik reaksiyona sebep olmalardr. Alerji tansnda hasta hikayesi, deri testleri ve laboratuvar kan testleri önemlidir. Hasta olan çocuun öyküsü ailesinden çok iyi bir ekilde alnmal, geçmiteki arböcek sokmalarnn zaman, ne gibi özellikler tad, reaksiyonun nasl seyrettii ve beraberinde ne gibi ikayetlerin ortaya çkt aratrlmaldr. Alerjisi olutuktan sonra panik, korku, ar scak ve ar hareket alerjik reaksiyonu artrabilir. Tan için deri testleri yaplabilir.
Kene srdktan 3 gün sonra belirtiler görülüyor
Keneler, 5 mm1.2 cm boyunda, yassoval ekilli, 56 adet baca bulunan, krmzkahverengi, uçamayan ve sçrayamayan parazitlerdir. Daha çok sk otlarn ve çallarn bulunduu yerlerde ve hayvan barnma alanlarnda görülürler. Nisan Ekim aylarnda aktif olan kenelere kar dikkatli olunmaldr. Bir kene srdktan ortalama 3 gün içinde belirtiler ortaya çkmaya balar. Gözlerde ve yüzde kzarklk olur, göüste noktasal kanamalar görülebilir. Ayrca cilt alt kanamalar, burun kanamas ve dkdaidrarda kan görülmesi gibi ciddi kanama bozukluklar olabilir. Kene srmasnda takip edilmesi gereken belirtiler u ekilde sralanabilir:
tahszlk
Ba ars
Yüksek ate
Yaygn kas arlar
Mide ars
Kusma
shal (nadiren)
Ar vakalarda hastaln beinci gününden sonra karacier, böbrek ve akcier yetmezlii ile santral sinir sistemi bozukluklar geliebilir. Kene srmasnda iyileme, genellikle 10. günden sonra balar. Baz vakalarda 4 haftaya kadar uzayabilmektedir.
Kene ezilmeden ve az ksm kopmadan vücuttan çkarlmal
Hayvan barnaklar veya kenelerin yaayabilecei alanlarda çplak ayakla dolalmamal, ksa giysiler giyilmemeli, mümkünse açk renkli, uzun kollu ve uzun paçal giysiler giyilmelidir. Vücut belirli aralklarla kene yönünden muayene edilmeli, vücuda yapan keneler kesinlikle ezilmeden ve kenenin az ksm koparlmadan bir pensle saa sola oynatarak, çivi çkarr gibi alnmaldr. Kenelerin üstüne kimyasal dökülmesi, kibrit ile yaklmas gibi ilemler kenelerin hastalk etkenlerini aktarma riskini artrabilir. Bu tarz uygulamalardan kaçnlmaldr.
Sivrisinek srklar yaz aylarnda artyor
Su birikintileri, çöp kokular ve sulak alanlar sivrisinek varln arttrr. Sivrisinekler insanlardan ve hayvanlardan kan emdikleri için ciddi hastalklara, bazen salgnlara ve en basit haliyle srmaya bal cilt reaksiyonlarna neden olabilirler. Sivrisinein srd yerde yanma hissi, kzarklk, kant ve ilik olabilmektedir. Bu bulgular genellikle 12 gün sürebilmektedir. Sivrisinek srklarnda lokal cilt reaksiyonlarna yönelik antihistaminik kremler sürülebilir.
Arböcek ve sivrisinek sokmalarna kar alnmas gereken 10 önlem
1. Böcek alerjilerinin tedavisinde öncelikle böcein inesi deride kalmsa, zehir kesesi sklmadan çkarlmaldr.
2. Sokma sonras hemen bir salk kuruluuna bavurularak, uzman yardm alnmaldr.
3. Koruyucu önlemler gereklidir. Bahçede veya yeil bir alanda zaman geçirilecekse uzun çorap ve mutlaka ayakkab giyilmelidir.
4. Evin çevresinde bulunan ar kovanlar kaldrlmal veya imha edilmelidir.
5. ekerli ve açk gdalara yaban arlar gelebileceinden bunlar kapal olarak saklanmaldr.
6. Ar alerjisi olan çocuklara parlak ve çiçekli giysiler giydirilmemelidir.
7. Ar alerjisi olan çocuklar için aileler yannda otomatik epinefrin enjektörü (epifen) tanmaldr.
8. Tehlikeli reaksiyonlarda hemen ine yaplmaldr. Böcek alerjilerinden özellikle ar alerjilerinde a tedavisi uygulanabilir. Bu tedavi, hastanede uygulanmaldr.
9. Sivrisinek srklarndan korunmak için; cibinlik kullanlmal, ultrasonik veya solar, bitkisel ve optik sivrisinek kovucular kullanlabilir.
10. Sivrisinekten korunmak için lavanta, kekik, nane, tarçn ve sarmsak gibi birçok bitkiden yararlanlmtr. Örnein; lavanta ya kullanlmas sivrisineklerin vücuda yaklamasn önlemektedir.