Koronavirüs alamalar arttkça, özellikle 50 ya üzeri kadnlarn mamografi taramalarnda tek tarafl koltuk alt lenf bezi tutulumlarna skça rastlamaya baladklarn söyleyen Radyoloji Uzman Yrd. Doç. Dr. Türkan kizceli uyard: Aya bal da olabiliyor. Bu, baklk sisteminin bir yantdr ve geçicidir. Özellikle tek tarafl lenf tutulumlarnda meme kanseri üphesiyle ileri tetkikler yapmak yerine 3 ay takip öneriyoruz. Radyologlarn, hastann a ya da kovid geçmiini sorgulamas hastalarn da mamografiye gittiinde a takvimi ya da geçirilmi kovid enfeksiyonunu mutlaka doktorlarna bildirmeleri gerekiyor. Öte yandan kovid nedeniyle tek mamografi taramasn aksatan kadnlarda bile kanserden ölüm riski artyor. Maalesef önümüzdeki 10 yl meme kanserinden ölümlerde art bekliyoruz.
Meme kanserinin en önemli belirtilerinden biri olan koltuk alt lenf bezlerindeki tutulumlar, vücudun baklk yant nedeniyle bazen enfeksiyon ya da adan sonra da geliebiliyor. Ancak ayn dönemde mamografi taramasna giden kadnlarda, özellikle tek tarafl lenf tutulumu, meme kanseriyle karabiliyor.
Enfeksiyonlarda genellikle çift tarafl tutulum olduu için, çou zaman meme kanserinden kolaylkla ayrt edilebildiini belirten Radyoloji Uzman Yrd. Doç. Dr. Türkan kizceli, memede kitle olmasa da tek tarafl lenf tutulumlarnda kanser üphesinin akla daha çok geldiini belirterek, Kovid alamalarnn artmasyla beraber, mamografi taramasna gelen kadnlarda tek tarafl lenf tutulumlarna daha sk rastlamaya baladk. Özellikle a ya takviminin dümesiyle beraber, bu tip olgulara çok daha fazla rastlayacamz düünüyoruz. Hastalarn gereksiz yere biyopsi gibi ileri giriimsel tetkiklere yönlendirilmemesi için, radyologlar arasnda bu konuda bir farkndalk olumal. Hastalarmzn da mamografi taramasna gittiklerinde, doktorlarna mutlaka a takvimleri ve varsa kovid enfeksiyonu geçmiini bildirmesi gerekiyor dedi.
AILAMALAR BALADIINDAN BER, TEK TARAFLI TUTULUM DAHA çOK GÖRÜYORUZ
Kovid pandemisiyle beraber özellikle youn akcier tutulumu olan hastalarda, iki tarafl aksiller (koltuk alt) lenf tutulumuna skça rastladklarn anlatan Yrd. Doç. Dr. kizceli, Fakat son zamanlarda a baladndan bu yana, daha çok tek tarafl aksiller lenf nodu tutulumu gördüümüz vakalar dikkatimizi çekiyor. Bu bir immün yant, geçici bir durum. Zaten çift tarafl tutulumlarda hastada enfeksiyon geçmii de varsa, tanda çok fazla zorlanmyoruz. Ama 40-50 ya üzeri kadnlarda mamografi taramasnda tek tarafl lenf tutulumu varsa, normalde aklmza meme kanseri gelir. Önümüzdeki günlerde alamann çok daha artacan düünecek olursak, radyologlarn bu konuda farkndalnn artm olmas gerekiyor. çünkü e zamanl meme kanseri bulgular ile karabilir veya aya bal bu aksiller tutulum, meme kanseri açsndan yanl pozitif tehislere neden olup hem hastann psikolojisini olumsuz etkileyebilir, hem de ek radyolojik ilemlerin artmasna, giriimsel yöntemlerin gereksiz kullanmna ve salk maliyetlerinin de yükselmesine neden olabilir diye konutu.
NORMALDE BYOPSYLE EMN OLMAK STERZ
Meme kanseri taramasnda üzerinde durulan en önemli unsurun hastann kiisel öyküsü olduunu belirten Yrd. Doç. Dr. kizceli, unlar ifade etti:
Meme kanseri üphesiyle ileri aama tetkikler için en belirleyici faktör, hastann yann yan sra aile öyküsüdür. Ailesel risk faktörü olan bir kadnda, 40 ya üzeri ya da daha genç olsun fark etmez, tek tarafl lenf tutulumu varsa, biz her zaman üphe ile bakyoruz. Bu dönemde öncelikle ileri inceleme metodu olarak meme MR kullanlabilir. Mamografi zaten kullandmz bir yöntem. Ama mutlaka histopatolojik olarak adn koymak durumunda kalyoruz. çünkü göremediimiz bir okült meme kanseri dediimiz (meme dokusunda kitle olmayan ama lenflerden birinde ortaya çkabilen kanser) durum olabilir. Onu ekarte etmemiz gerekiyor. Bütün görüntüleme yöntemlerine ramen tan koyamadmz durumlarda, mutlaka biyopsiyle emin olmak isteriz.
AI OLANDA ÖNCELK BYOPS DEL, KISA ARALIKLARLA 3 AYLIK TAKP
Yrd. Doç. Dr. Türkan kizceli, a hikayesi olan, adan bir ya da iki hafta sonra çektirilen mamografide tek tarafl bir lenf tutulumu görülen hastalarn artk ilk olarak hemen biyopsi gibi ileri incelemelere yönlendirilmesi yerine, ksa aralklarla takibinin önerildiine dikkat çekerek u uyarlarda bulundu: Bu takip genellikle 4 hafta arayla, 3 ay eklinde planlanr. 3 ay sonra, hala bu tutulum devam ediyorsa, o zaman elik eden bir meme kanseri olduu da düünülerek bunun biyopsi ile tansnn konulmas gerekiyor. Mamografi taramasna ya da herhangi bir meme ikayeti ile kontrole gelmi hastalarn mutlaka ve mutlaka Kovid tutulum geçmiini veya a takvimini doktorlarna bildirmeleri gerekiyor.
3 AY, çOK BÜYÜK BR GECKMEYE NEDEN OLMAZ
Adan sonra çok sk görülen bir tablo olmaya balad için tek tarafl lenf tutulumlarnda biyopsiden önce takip tercih ettiklerini belirten Yard. Doç. Dr. kizceli, bunun olas bir kanser durumunda gecikmeye neden olup olmayaca konusunda ise u bilgileri verdi:
Bu hastalarda diyelim bir de altta yatan meme kanseri var gerçekten. 3 ay sonra tehisini almas, çou tümör açsndan kanserinin ilerlemesi anlamnda çok büyük bir risk oluturmuyor. çünkü meme kanserinin olumlu taraf, özellikle erken evrede tespit edilen meme kanserlerinde, tumor doubling time dediimiz, tümörün çifte katlama zaman uzun bir süreç alyor. Yani aksiller lenf nodundaki üpheli tutulumun adn koyuncaya kadarki bu üç aylk takip süresinde meme kanserinde bir ilerleme genellikle olmuyor. Bu nedenle bunu öncelikle enfeksiyon ve aya yönelik düünüp takip ettikten sonra eer hala sebat ediyorsa ileri incelemeye geçebiliriz.
SON MAMOGRAF TARAMASINI ATLAMAK BLE RSK YÜZDE 29 ARTIRIYOR
Pandemi nedeniyle mamografi taramalarn aksatan kadnlarn saysnn, tüm dünyada olduu gibi ülkemizde de arttn söyleyen Yrd. Doç. Dr. kizceli, önümüzdeki 10 ylda meme kanserine bal ölümlerin artmasndan endie edildiini belirtti. Bu konuda yaplan çalmalara göre mamografi taramasna aksatmadan devam eden bir kadnla, tek bir taramay dahi kaçran bir kadn arasnda risk açsndan yüzde 29 fark olutuuna deinen Yrd. Doç. Dr. kizceli, sözlerini öyle sürdürdü:
Ülkemiz, son 5-6 yldr ulusal mamografi taramasna geçti ve bunun önemini gerçekten çok iyi gördük. Erken evre meme kanseri tespitinde, belirgin derecede art oldu. Meme kanserinden ölümlerin azalmas anlamna geliyor bu. Ama kovid döneminde maalesef kadnlar mamografi taramalarn aksatt. Polikliniklerde daha çok meme ars veya enfeksiyon olgularn gördük geçtiimiz yl. Bunun ilerideki yansmas nasl olacak, endieliyiz. Yaplan çalmalar gösteriyor ki düzenli olarak mamografi ile meme taramasna katlan kadnlarla düzensiz, yani bazen yaptrp arada bir taramasn atlayan kadnlar arasnda bilimsel olarak meme kanserine yakalanma ve meme kanserinden ölüm riski açsndan ciddi bir fark var. Taramalarna düzenli devam etmeyen kadnlarda, meme kanseri riski yüzde 50 daha yüksek. Sadece son taramasn atlayan kadnlarda bile yüzde 29 fark ortaya çkyor. Bu da önümüzdeki yllarda kovidden dolay meme kanseri taramasna, mamografiye gelmeyen olgular, erken evre meme kanseri olarak yakalayamayacamz anlamna geliyor. Kendi pratiimizde de özellikle u sralar en az evre 2 veya evre 3de yakalayabildiimiz olgular görüyoruz. Sorduumuzda, Kovid vard, 1 yldr gelemedik kontrollere diyor, hastalar. Maalesef eski verilere dayanarak yaptmz çalmalardan aldmz bilgilere göre, önümüzdeki 10 yl içerisinde meme kanserinden ölümlerde ciddi art bekliyoruz. Bu nedenle de en önemli tavsiyemiz, ne olursa olsun özellikle mamografi taramalarnn aksatlmamas gerektii.