Meme Cerrahisi Prof. Dr. Deniz Böler Meme kanseri belirtileri ve risk faktörleri hakknda merak edilenleri cevaplad
MEME KANSERNN BELRTLER?
Memede veya koltukaltnda ele gelen ilik en sk görülen belirtidir. Memenin eklinde veya büyüklüünde ortaya çkan deiiklik, meme derisinde kzarklk, çekinti, kant ve soyulma, portakal kabuu görüntüsü, bazen meme banda içeri çökme veya ekil bozukluu, meme ars ve kanl meme ba aknts dier belirtiler arasnda saylabilir.
MEMEDE BU BELRTLER YOKSA MEME KANSER YOKTUR DYEBLR MYZ?
Aslnda meme kanseri aniden gelien ve aylar içinde oluan bir hastalk deildir. Yava ve sinsi balayan anormalliklerin radyolojik görüntüleme tetkiklerinde ortaya çkt bir dönem vardr. Kanserin hiçbir belirti vermeden yakalanmas erken tehisi ve neredeyse yüzde yüz olan tedavi ans için büyük önem tamaktadr.
MEME KANSER NEDEN OLUUR?
Memedeki süt bezlerini oluturan hücrelerinin kontrol d çoalmalar ve vücudun baka yerlerine yaylma potansiyeli kazanmas sonucunda oluur.
MEMEDE ELE GELEN HER KTLE MEME KANSER MDR?
Aslnda memede ele gelen kitlelerin çou meme kanseri deildir. Bazen iyi huylu meme tümörleri ya da meme kistleri memedeki kitlelerin nedeni olabilir. Hayati önem tayan nokta memedeki iyi huylu kitleler ile meme kanserinin ayrmnn yaplmasdr. Bu nedenle memede ortaya çkan herhangi bir anormal durumda mutlaka genel cerrahi hekimine bavurulmaldr.
MEME KANSER OLUMASINDAK RSK FAKTÖRLER NELERDR?
Ya mutlak risk faktörlerinden birisidir. Ya aldkça meme kanserine yakalanma ihtimali artar. Ayrca ailesinde meme ve/veya yumurtalk kanseri öyküsü olmas, daha önce meme kanseri nedeniyle tedavi edilmi olmak veya memeden kitle alnm olmas, erken adet görmeye balamak ve menopoza geç girmek, ilk doumu geç yata yapmak, bebek emzirmemi olmak, östrojen seviyesini artran hormon ilcalar kullanmak, özellikle menopozdan sonra alnan kilolar ve youn meme dokusuna sahip olmak meme kanserine yakalanma riskini artran faktörlerdendir. Nadiren de olsa daha önceden meme kanseri dndaki bir nedenle göüs bölgesine n tedavisi alm olmak ve radyasyona veya kanserojen bileiklere maruz kalmak da bu hastala yakalanma riskini artrr.
MEME KANSER ÖNLENEBLR BR HASTALIK MIDIR?
Ne yazk ki meme kanseri önlenebilir hastalk deildir. Meme kanserine yakalanan kadnlarn yüzde yetmi beten fazlasnda bilinen hiçbir risk faktörü yoktur. Sadece uzun süre bebek emzirdii için, ya da ailesinde meme kanseri öyküsü olmad için veya salkl beslendii ve spor yapt için meme kanseri olmayacan düünmek büyük bir yanlgdr. Meme kanseriyle mücadelede en etkili yöntem düzenli doktor muayenesi ve risk durumuna göre belirlenmi tarama testlerinin yaplmasdr.
MEME KANSER TANISINDA KULLANILAN YÖNTEMLER NELERDR?
40 ya üzerindeki kadnlara yllk doktor muayenesi ve mamografi çekilmesi
40 ya altndaki kadnlara ise doktor muayenesi ve meme ultrasonografisi yaplmas en sk kullanlan tarama testleridir.
Doktorun gerekli gördüü baz durumlarda veya yüksek riskli hastalarda meme MR gibi ek tetkikler istenebilir. Bazen mamografi ve meme MR gibi testlerin daha genç yataki ve yüksek riskli hastalarda kullanlmas gerekebilir.
Memesinde üpheli kitle saptanan hastalardaki yaklam nedir?
Bu hastalarda memedeki kitleden özel bir ine doku örnei alnr. Hücrelerin mikroskop altnda incelenmesi ile kesin tan konulur. Tanya göre ya da kanserin türüne göre tedavi seçenekleri belirlenir.
Biyopsi, ameliyat gibi giriimler kitlenin üremesine veya vücuda yaylmasna neden olur mu?
Yaplan hiçbir giriim ister biyopsi, ister cerrahi olsun, kitlenin doasnn deimesine, üremesine veya baka bir yere sçramasna neden olmaz.
MEME KANSERNN DS VEYA ERKE VAR MIDIR?
Aslnda hiçbir kanserin diisi veya erkei yoktur. Özellikle meme kanseri tek tip bir kanser türü olmayp çok farkl tür hücrelerden oluur. Bu nedenle tedavi tümörün yaylm ve büyüklüü kadar (evresi), tümörü oluturan hücrelerin özelliklerine göre ekillendirilir. Kanser doas gerei vücuda yaylma özellii olan bir hastalktr. Bu nedenle çok ciddiye alnmaldr.
MEME KANSER SAPTANAN HER HASTANIN MEMES ALINIR MI?
Erken evrede saptanan kanserlerde veya küçük tümörlerde memenin tamamn almak gerekmez. Sadece hastalkl dokunun salam cerrahi snrlar ile çkarlmas yeterlidir. Ama tümör çok yaygn ve büyükse veya ayn meme içinde çok sayda tümör oda varsa meme dokusunun tamamnn uzaklatrlmas yani mastektomi yaplmas gerekir. Ama bu durumda bile uygun hastalarda meme bann ve/veya derisinin korunarak silikon meme protezi veya baka yöntemler ile yeni bir meme oluturulmas (meme rekonstrüksiyonu) mümkündür. Hatta daha önce bütün meme dokusu alnm hastalarda bile meme rekonstrüksiyonu yaplabilir.
KOLTUKALTINDAK LENF BEZLERNN HEPSNN ALINMASI GEREKL MDR?
Ameliyat srasnda özel boyalar, radyoaktif maddeler veya demir içeren özel bileikler kullanlarak kanserin sçrama ihtimali olan lenf bezi veya bezleri bulunarak çkarlr (sentinel lenf nodu biyopsisi). Hasta banda ve ameliyat esnasnda yaplan frozen dediimiz yöntem ile çkarlan lenf bezleri deerlendirildiinde, tümöre rastlanmazsa veya odak çok küçükse koltukaltndaki dier lenf bezlerinin çkarlmas gerekmez. Hatta baz özel durumlarda ve az saydaki seçilmi hastada bu lenf bezlerinde sçrama olsa bile koltukaltndaki lenf bezleri korunabilir.
MEME KANSER TEDAVSNDE BAKA HANG YÖNTEMLER YER ALMAKTADIR?
Radyoterapi (n tedavisi), kemoterapi (kimyasal ilaç tedavisi) ve hormonal tedavi meme kanseri tedavisinde kullanlan dier yöntemlerdir.
HASTAYA HANG TEDAVNN UYGUN OLDUUNA NASIL KARAR VERLR?
Tedavi karar meme kanserinin evresi, tümörü oluturan hücrelerin karakter özellikleri, hastann ya, varsa diyabet, kalp hastal gibi yanda hastalklar, yaplan veya yaplmas planlanan cerrahinin tipi ve ayrca hastann isteine göre belirlenir. Bu nedenle her hasta evresi ayn olsa bile ayn ekilde tedavi edilmez. Hastalarn kendilerine önerilen tedaviyi dier hastalara uygulanan tedaviler ile karlatrmas doru deildir. Örnein hormon alm (östrojen ve progesteron reseptörleri) içeren meme kanseri türlerinde hormonoterapi uygulanrken, dierlerine bu tedavi uygulanmaz.
MEME KANSER OLAN HER HASTAYA KEMOTERAP VERLR M?
Kemoterapi gerei tümörün evresine, kanser hücrelerinin karakter özelliklerine göre belirlenir. Erken tan alan baz hastalarda kemoterapiye gerek duyulmaz. Öte yandan baz hastalarda kemoterapinin yan sra akll ilaçlar da kullanlr. Meme kanseri tedavisi mümkünse tümörü konseyi karar uyarnca planlanan ve kiiye özel olarak uygulanan bir tedavidir. Doru planlanan bir tedavinin hastann sa kalmn uzatt kantlanmtr.
MEME KANSER TEDAV EDLEBLR BR HASTALIK MIDIR?
Meme kanseri erken evrede yakalandnda yüzde yüze yakn bir oranda tedavi edilebilir bir hastalktr. Bu nedenle düzenli doktor takibi ve kontrolleri ihmal etmemek ve bu ans iyi kullanmak gerekir.