Uz. Dr. Hakan Bayri meme kanserine kar dikkat edilmesi gerekenler hakknda bilgi verdi.
1. Meme ve göüs tpta birbirinden farkl branlarla ilgilidir
Bu hatal kullanm gereksiz zaman kayb, i yükü ve gereksiz istenilen tetkiklere neden olmaktadr: Meme kelimesi yerine yanl ve yaygn bir alkanlkla göüs kelimesinin kullanlmas, hastalarn konu ile ilgi olmayan branlara bavurmasna neden olmaktadr. Göüs; gövdenin üst yars, bir baka deile vücudun boyun ile karn arasnda kalan bölümüdür. Göüs hastalklar ve göüs cerrahisi uzmanlar, akcier hastalklar ve ameliyatlar ile ilgilenirler, meme hastalklar ile dorudan bir ilgileri yoktur. Özellikle kadnlarn %80inin hayatlarnn bir bölümünde meme ars ikayetiyle karlaacaklar düünülecek olursa, hastann doru bölüme bavuru yapmas vakit kaybetmemek açsndan çok önemlidir.
2. Mamografi yüksek dozda radyasyona maruz brakmaz
Meme hastalklarnn deerlendirilmesinde mamografi halen altn standart görüntüleme yöntemidir. Günümüzde dijital mamografi sayesinde tarama ve tansal amaçl düük dozda radyasyon miktar ile yüksek görüntü kalitesi salamaktadr. Mamografi bu sayede memede kitle oluturmayan meme kanseri odaklarn dahi tespit edebilmekte üstün bir görüntüleme yöntemi olma özelliini korumaktadr. Mamografide alnan radyasyon miktar genellikle u örnekle deerlendirilmektedir: Londradan kalkan bir uçaktaki hostesin Avustralyaya kadar uçuunda atmosferin incelii nedeniyle maruz kald radyasyon miktarnn mamografiden daha yüksek olduu düünülürse mamografideki doz önemsenmeyecek kadar azdr. Ancak gerekli hastaya gerekli algoritma ile düzenlenmesi ve yaplan planlamann tbbi gerçeklie uygun olmas arttr.
3. Mamografi çekilecek dönemin doru planlanmamas gerekiyor
Mamografinin doru zamanlamada planlanmas hasta uyumu açsndan son derece önemlidir. Adet dönemine yakn planlanacak bir mamografi seansnda, hastann memesinin en dolgun ve hassas döneminde ar nedeniyle rahatsz olabilecei ve bu denli önemli bir görüntüleme tetkikinden kaçar hale gelebilecei aklda tutulmaldr. Dolaysyla mamografi amacyla en ideal zaman, adet kanamasn takip eden 3-4. gün olmaldr.
4. Aile öyküsü varsa düzenli kontrol art
Günümüzde tüm meme kanserlerinin yaklak %5-10unun genetik geçili olduu bilimsel olarak ortaya konulmu olup, genetik hasarn nedeni olan baz gen mutasyonlar tanmlanmtr. Hatta aile öyküsü yüksek, seçilmi hasta gruplarnda BRCA1 ve BRCA2 olarak isimlendirilen genlerdeki gen mutasyonlarnn günümüzde kan analizi ile saptanabileceini bilmelidir. Meme kanserinde aile öyküsü risk gruplarnn ortaya konmasnda son derece önemlidir. Bireyin düzenli olarak meme kanseri cerrahisi ile ilgilenen bir genel cerrahi uzman tarafndan ve doktorunun belirledii takip süreleri ile kontrollerini yaptrmas çok önemlidir. Genetik geçileri ortaya konan bu olgularn dnda ailesinde meme kanseri olmasna karn kendisinde meme kanserinin görülmedii pek çok hasta grubu da mevcuttur. Öte yandan bir kadnn ailesinde meme kanseri vakasnn olmamas hiçbir zaman için bu kiide meme kanseri riskinin olmayaca anlamna gelmemektedir.
5. Krk yandan sonra ylda bir kez mamografi çekilmelidir
Günümüzde genç meme kanseri says artmaktadr. Yirmili yalara gelmi her kadnn meme kanseri açsndan risk tadn bilmesi gereklidir. 20-30 ya gurubunda adet kanamasnn takip eden 3. günde meme muayenesini yapmas gerekmektedir. 35-40 ya arasnda yllk genel cerrahi uzman kontrolü ve meme dokusunun ultrasonografik olarak deerlendirilmesi önemlidir. 40 yana gelmi bir kadnn rutin mamografik takiplerine balamas gerekmektedir.
6. Krk yandan önce mamografi çekilmez görüü yanltr
Tüm kadnlarn 40 yandan önce de mamografi çekilebileceini bilmesi gerekmektedir. Amerikan Kanser Cemiyetinin önerisi ile bir kadnn 1. derece akrabalarnda meme kanseri vakasnn olmas durumunda akrabasna tan konulan yan 10 yl öncesinde bu kadn için mamografik takibin balamas gerekir. Annesine 43 yanda meme kanseri tans konulmu bir kadna 10 yl öncesinde yani 33 yanda mamografik takibe balanmaldr. Aile öyküsü olmad baz seçilmi olgularda da mamografiden yardm alndn bilmekte fayda var.
7. Meme MR çektirelim her ey ortaya çksn yaklam doru deildir
Meme hastalklarnn ortaya konmasnda altn standart meme mamografisidir. Meme MR bilimsel olarak endikasyonlar belirlenmi snrl bir hasta grubunda planlanan bir görüntüleme yöntemidir.