HABER MERKEZ
Dr. Ör. Üyesi Emine Zeynep Ylmaz, kadnlarda menopozun habercisi olabilecek ruhsal ve fiziki hastalklara dikkat çekti. Dr. Ör. Üyesi Ylmaz, dünya genelinde menopoza girme yann 48 ila 52 iken Türk kadnlarnda ortalama 46 ila 48 ya arasnda görüldüünü belirterek Menopoz dönemi kadnlar için tpk bebeklik, ergenlik gibi hayatn doal bir evresidir ve hastalk olarak görülmemelidir. Kadnlarn yumurtalklarnda doutan var olan yumurta saysnda azalma ve bitmesinin ardndan dourganln sona erdii bir dönemdir. 12 ay boyunca ya da daha fazla süre organik bir patolojiye bal olmadan adet görülmemesi menopoz olarak tanmlanr. Menopoza hangi yata girileceinin temel belirleyicisi genetiktir. Dier faktörler arasnda rk, beslenme, sigara ve alkol tüketimi, doum kontrol hap kullanm olarak saylabilir. Bir ailede kadnlar benzer yalarda menopoza girer. Dourganlk durumu, uzun emzirme dönemi, düzensiz adet, radyoterapi, kemoterapi ve cerrahi durumlar dier faktörlerdendir. D etkenlerden psikiyatrik travmalar, hapis hayat, deprem gibi doal afetler, göç yaanmas menopozu hzlandrabilir. Bunun yan sra krsal bölgede, souk iklimlerde ve ar koullarda yaayan kadnlarda menopoz ya daha erkendir diye konutu.
YÜZDE 80 ATE BASMASI VE GECE TERLEMES YAIYOR
Bir kadnn menopoz döneminde geçirdii fiziksel deiimleri Dr. Ör. Üyesi Ylmaz, öyle açklad:
Menopoz döneminde kanamalar bata sk aralkla gelse de, sonradan aralklar uzar. Kanama miktarnda art ya da azalma kiiden kiiye farkllk gösterebilir. Uzun süreli ve youn miktarl kanamalarda mutlaka doktora bavurmal. Yine de bir kiiye menopoz tans konulmas için bir sene boyunca adet görmemesi gerekir. Kadnlarn yaklak yüzde 80inde ate basmas ve gece terlemesi görülür. Ate basmalarn arttran faktörler; rk ve genetik faktörler, kafein, sigara, alkol tüketimi, azalm fiziksel aktivite, obezite, sosyo-ekonomik düzey, baharatl yiyecekler, stres ve scak ortam olarak sralanabilir. Ate basmas geçici bir süreçtir ve baz önlemlerle tamamen geçmese bile azaltlabilir. Rahat, hava alan kyafetler giymek, koton kyafetler ve yatak örtüleri kullanlmas, yeme içme düzeni ikayetleri azaltabilir. Özellikle hastalara tavsiye olarak bir günlük tutularak, ate basmasnn zaman ve tetikleyicileri anlalabilir. Böylece bu sebeplerden uzak durma ile veya ikayetlerin balamasna yakn souk bir su içme ve buz uygulamas ile ikayetler azaltlabilir.
BU SÜREç AIZ, SNDRM VE KALB OLUMSUZ ETKLEYEBLR
Dr. Ör. Üyesi Ylmaz, Östrojen azalmasna bal olarak vajinada kuruluk ve idrar yolu enfeksiyonlarna yatknlkta art görülebilir. Doktor tavsiyesi altnda kuruluk için östrojen içeren baz kremler kullanlabilir. Yine düzenli cinsel iliki ile vajinadaki deiimler azaltlabilir. drar yolu enfeksiyonu için test yaptrlmal ve gerekirse antibiyotik kullanlmaldr. Saç, deri ve ter bezleri ile ilgili baz deiiklikler olabilir. Saç derisi incelir ve ciltteki kollajen miktar azalr. Saç teli miktarnda da azalma olurken, yara iyilemeleri gecikir. Su almnn arttrlmas ve cildin düzenli nemlendirilmesi fayda salar. Az ve di eti hastalklar menopoz sürecinde artabilir. Sindirim sistemi deiiklikleri olarak kabzlk, basur, reflü ve safra talarnda art olabilir. Ayrca kalp hastalklar ve kemik erimesine de meyil olabilir. Bu gibi durumlarda hormon replasman tedavisi faydal olabilir. Ancak uzun süreli hormon replasman tedavisi kullanmnn meme kanserine yatknlk ve phtlama problemlerine sebep olduu baz çalmalarda görüldü. Bu nedenle doktora danlmadan kullanlmamaldr dedi.
DEPRESYON VE UYKU BOZUKLUU ORTAYA çIKABLR
Dr. Ör. Üyesi Ylmaz, hastalarda yaygn olarak görülen psikolojik deiimleri ise u ekilde deerlendirdi:
Bu durumlar sinirlilik, gerginlik, depresif ruh hali, odaklanamama olarak sralanabilir. Psikolojik deiimler için egzersiz, meditasyon, stres faktörlerinden uzaklama faydaldr. Özellikle scak basmas yaklarken 4 saniye nefes alma, 7 saniye nefesi tutma ve 8 saniyede nefesi verme rahatlamay salar. Bir dier deiimse uyku düzenindedir. Uykuya dalmada zorlanma, uyuma süresinde ksalma veya uykuda terleme görülebilir. çözümü ise akam yemek porsiyonlarnn azaltlmas ve ar yal yiyeceklerden uzak durulmas, kafeinli içeceklerden uzak durulmas, gündüz uykularndan kaçnlmas, yatmadan önce lk bir süt veya melisa, papatya, pasiflora benzeri bitki çaylarnn tüketilmesi, yatak odasnn karanlk ve sessiz bir ortam olmasdr. Gece terlemesi için baucunda buz aküsü bulundurulabilir.
BEYN SS VEYA BLNç BULANIKLII GÖRÜLEBLR
Vücutta görülen tüm etkilerin yan sra baz hastalarda beyin ve bilisel fonksiyonlarda da deiiklik olduuna dikkati çeken Dr. Ör. Üyesi Ylmaz, u bilgileri verdi:
Östrojen düzeyinde azalmayla bilisel gerileme balayabilir ve menopozun az bilinen semptomlarndan biri olan beyin sisi veya bilinç bulankl meydana gelir. Hastalardan, bir ey okurken dikkatin kaymas ve yeniden balama, birinin adn hatrlarken boluk hissi, bir odaya geldiinde neden oraya geldiini unutma gibi ikayetler gelir. Konumada akclk bozulabilir. Hatta bu süreç nedeniyle baz hastalara Alzheimer tans bile konulmutur. Bilisel fonksiyonlardaki bu deiim sebebi sadece hormon deildir. Uyku düzeni, gece terlemesi, stres bu durumu arttrabilir. yi haber ise bu sürecin uzun süreli olmaddr. Öncelikle eer kendini rahatsz hissetme, dikkatte dalma gibi bir durum varsa yavalamal, ara vermeli ve derin bir nefes alnmaldr. Yeni bir bilgi ak varsa beyninize sürecin ilemesi için zaman tanyn. Stres yönetimi için geveme egzersizleri ve meditasyon kullanlabilirsiniz. Fiziksel aktivite sadece vücudu deil, beyne de faydaldr. Haftada 3 gün orta dereceli egzersiz, örenme ve hafza üzerine olumlu etkilerde bulunur. Omega 3ten zengin gdalarla beslenme (ceviz, semizotu, spanak, chia tohumu, somon bal, keten tohumu), adaçay, biberiye çay, reyhan bitkisi, ginkgo biloba içeren takviyeler kullanlabilir. Unutkanlk için hafza egzersizleri, bol tekrarlama faydal olabilir. Eer unutkanlk çok ani baladysa ve halüsinasyonlar, paranoya elik ediyorsa veya yemei ocakta unutma, araba sürme gibi günlük aktiviteleri etkileyecek kadar iddetliyse mutlaka hekime bavurulmaldr.
MENOPOZDA DÜZENL MUAYENEY HMAL ETMEYN
Dr. Ör. Üyesi Emine Zeynep Ylmaz, menopozda jinekolojik muayenenin önemini u ekilde açklad:
Menopoz dönemi ikayetlerinin doktorla paylalmas ve semptomlardan bahsedilmesi gerekmektedir. Ayrca düzenli olarak jinekolojik muayene ve ultrason, smear test, mamografi, meme ultrasonu, tam kan saym, tiroid ve karacier fonksiyon testlerini içeren salk kontrolleri mutlaka yaptrlmaldr. Ar ve sk adet görme, iliki sonras lekelenme veya kanamas devam etme durumunda veya kesilmeyen uzun süreli adet görülmesi durumlarnda mutlaka jinekolog muayenesi gereklidir.