Yeni doan çocuun ans, birçok olaslk arasndan kendisini seçtiren spermin ve yumurtann döllenmesiyle, yeni bir hayata balama olana elde etmek iken, görevi de bakm veren kiiyle (anneyle) karlkl iliki içinde güvenli bir balanma gelitirmek ve genetik potansiyellerinin aça çkmas için uygun frsatlar yaratmaya çalmaktr. Doç. Dr. Hakan Atalay, Ergenlik, hem daha önceki sorunlarn çözülmesi için frsatlar yaratr ve erikinlie geçi için biyolojik ve kültürel katklar sunarken, ayn zamanda kimlik krizini çözmeyi ergenin karsna bir görev olarak koyar. Menopoz dönemi de, hayatn dier evrelerinde olduu gibi, kadnlarn hem yumurtlamann bitmesi ve buna bal hormon deiiklikleriyle uramalarna neden olurken, ayn zamanda onlarn toplumda kendilerine daha üretken bir rol edinmesi için de olanaklar sunar dedi.
MENOPOZ VE PSKOLOJK YÖNLER
Tbbi bak açs, ne yazk ki, son on yllar içinde birçok alanda olduu gibi, menopoz konusunda da toplumun kadnlarn bu dönemini ele alma tarzn belirleyici bir konuma gelmitir. Öyle ki, bu dönem sadece hormon deiiklikleri ve onun bedensel sonuçlar açsndan görülür olmutur. Böylece, menopoz denince akla hemen ate basmalar ve buna elik eden cinsel istek azl, gece terlemeleri, uykusuzluk gibi belirtiler gelmektedir. Menopoz döneminde kadnlarn günlük hayatlarn ve salklarn, dier insanlarla ilikilerini etkileyen biyolojik bir takm deiikliklerin olduu dorudur. Bu belirtiler sahiden de hormonlarda yaanan deimelerin bedensel iaretleridir. Ancak, insan hayatnn tüm yönleri gibi, biyolojisi, cinsiyeti, belirtilerini ifade edi biçimi de kültürel/toplumsal etkilerden bamsz deildir.
KADINLARDAK TRAVMA
Atalay Nitekim yaplan çalmalar, söz konusu belirtilerin, hatta kadnlarn menopozu yaama biçimlerinin, yaadklar çevrenin/toplumun/kültürün menopoza bakndan etkilendiini göstermektedir. Örnein, eskiden beri menopoza giren kadnlarda sk görülen belirtilerden birinin depresyon olduu, üretkenliini yitiren kadnn bu kaybndan dolay duygu durumunu düzenlemekte güçlük çekerek depresif bir döneme girdii sk söylenir. Öyle ki, bir dönem psikiyatride bu kadnlar için involüsyonel melankoli denen bir tan bile mevcuttu. Ancak, son yllarda yaplan çalmalar menopoz döneminde kadnlarda depresyon sklnn artt yönünde bilgileri dorulamadndan, bu tan 1980den bu yana psikiyatrik snflandrma sisteminde bulunmamaktadr dedi.
Psikiyatri Uzman Doç. Dr. Hakan Atalay, menopozun olumsuz etkilerini anlatt.
Tüm bunlarn ötesinde, kadnl sadece biyolojik bir antite deil, toplumsal ve kültürel bir yaplanma olarak ele alan çalmalarn da katksyla, söz konusu dönemde gözlemlenen skntlarn e ilikileri, çocuklar, kariyer vb. konularda yaanan zorlanmalarla daha fazla ilikisinin bulunduu gösterilmitir. Dahas, menopoza olumsuz bir anlam yükleyen kültürlerde/toplumlarda menopozdaki kadnlarda görülen hem menopoz belirtilerinin daha fazla ifade edildii, hem de depresyonun daha sk görüldüüne dair bildiriler de vardr. Örnein, yal kadnlarn sayg gördüü kültürlerde daha az menopoz belirtileri bildirilirken, kadna bak gençlik ve güzelliin belirledii Bat toplumlarnda menopozun olumsuz etkisi daha ar yaanmaktadr.
YAAMIN EVRESNE GÖRE
Doç. Dr. Hakan Atalay, nsan, biyolojiye mahkum olmadn kavrad an insanlamaya balamtr. O halde, bebeklik, ergenlik, gençlik, erikinlik, vb. gibi, menopoz da kadn (insan) hayatnn doal bir süreci olarak ele alndnda, bir eksiklik gibi deil, daha üst düzeye, örnein, daha üretken ve daha rahat bir hayata geçiin bir evresi olarak da görüldüünde, o dönemde yaanan dier gelimelerle (e ilikileri, kariyer, çocuk büyütme, gelecek planlar, yalanma, ölüm, vb. konularyla) ilikilendirildiinde, hem baa çklmas gereken, hem de yeni frsatlar sunan bir kriz dönemi olduu daha iyi anlalacak; bundan kadnlarn ve toplumun bireysel ve toplumsal olarak kazanc daha büyük olacaktr dedi.
Elbette, psikiyatrist olarak görevimiz, tüm bunlar gerçekleene kadar, bu dönemde sknt yaayan kadnlarn bireysel olarak destek alabilecekleri bir alan yaratmak; onlar farmakolojik ya da psikoterapötik olarak yardmc olabilecek araçlar konusunda bilgilendirmektir. Gerektiinde antidepresanlarn, uyku verici ya da kayg giderici ilaçlarn kullanlmas, bireysel psikoterapiler, aile görümeleri bu araçlar arasndadr.