Özellikle genç yetikin çada görülen Multipl Skleroz (MS)in geçici olabilen belirtilerine dikkat çeken Nöroloji Uzman Doç. Dr. Emin Özcan, MSin gelip geçici belirtilerine dikkat çekerek, hastala ilikin önemli bilgiler verdi.
Hastaln belirtileri arasnda yer alan arl bulank görmeye dikkat çeken Nöroloji Uzman Doç. Dr. Özcan, sözlerine öyle devam etti:
Baklk sisteminin kendi sinir klflarmza saldrd ve onu yabanc bir madde gibi alglad otoimmün bir hastalk olan MS, beyin ve omurilik bölgesini etkiliyor. Görme kayb, çift görme hali, dengesizlik, konuma bozukluu, idrar tutamama, yürüme güçlüü gibi ikayetler, belirtileri arasndadr. Tek gözde arl görme kayb veya bulank görme de MSin tipik bulgular arasnda yer alr. Ancak bu belirtiler baz durumlarda tamamen geçtii için ne yazk ki çok önemsenmeyebiliyor.
GELP GEçC KAYETLER ÖNEMSEYN!
MSin ataklar eklinde seyrettiini ve ikayetlerin 24 saat veya daha fazla sürmesi durumunda mutlaka dikkate alnmas gerektiini hatrlatan Doç. Dr. Özcan, Belirtilerden üphelenmemiz için 24 saat sürmesi gerekli. Eer böyle bir durum söz konusu ise MSten üphelenmek gerekli. Bazen tek gözde bulanklk 24 saatten fazla sürüyor ve kendiliinden geçebiliyor. Dolaysyla kiiler de ikyet geçtii için üzerinde durmuyor. Ancak bu konuya çok dikkat edilmesi ve üzerinde durulmas gerekiyor. MS tansnn konulabilmesi için hastann bir nöroloji uzman tarafndan deerlendirilmesi gerekir dedi.
Doç. Dr. Emin Özcan, MS tansnn geç kalnmadan konulabilmesi için hastalarn bu gelip geçici olabilen ikyetlere çok dikkat etmeleri ve uyank olmalar gerektiinin altn çizdi.
GEç TANI ENGELLLK NEDEN OLABLR
Hastalarn belirtileri önemseyip doktora gitmezse tan koyma sürecinde gecikme olabileceine dikkat çeken Doç. Dr. Özcan, Geç tan konulduunda beyindeki lezyonlar artabilir. Tedaviye geç balanrsa tedavisiz geçen bu süreçte yeni bir atak ortaya çkabilir. Bu ataklar engellilie yol açabilir. Tedaviye erken balandnda yeni bir atak gelimesinin önüne geçilebilir. Ancak kii doktora gitmezse örnein 1 yl sonra yürüme güçlüüne yol açan bir atakla karlaabilir. O zaman doktora gittiinde ise uygun tedaviye ramen sekel kalabilir. O yüzden ortaya çkacak ataklarn bir an önce engellenmesi ve kalc engelliliin olmamas için mümkün olan en ksa zamanda tedaviye balamak gerekir ifadelerini kulland.
TOPLUM HASTALII YETERNCE BLMYOR
MS kronik bir hastalk olduu için hastaln psikolojik yükünün de fazla olduunu söyleyen Doç. Dr. Emin Özcan, toplumun da MSi yeterince tanmadn ve hastalar etiketleyebildiini söyledi. Anksiyete ve depresyonun MS hastalnda çok sk karlaldna iaret eden Doç. Dr. Emin Özcan konuyla ilgili unlar anlatt: Hastalk sonucu gelien beyindeki plaklarn depresyona zemin hazrlad düünülüyor. O nedenle anksiyete ve depresyon MS hastalarnda sk rastlanyor. Hastalarda bu durumlar varsa bir psikiyatri uzmanndan destek alyoruz. çünkü depresyon ve anksiyete hastann yaam kalitesini ciddi anlamda düürüyor ve MS tedavisini de olumsuz etkiliyor. Tedavileri de bu ekilde multidisipliner bir yaklamla gerçekletiriyoruz.
GENç ERKN çADA DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
MSin nedeni tam olarak bilinmese de kadnlar arasnda daha yaygn olarak gözlendii bilgisini veren Doç. Dr. Emin Özcan, Toplumda 100 binde 8 civarnda çok yaygn olmayan bir hastalk. Daha çok da 20-40 ya aras genç erikin kadnlarda gözleniyor. Bununla birlikte MSte genetik geçi dier genetik geçili hastalklara göre daha az. Dolaysyla MS hastasnn kardei, annesi, çocuu gibi birinci derece yaknlarnn rutin tarama yaptrmas zorunlu deildir dedi.
MSin doru tedavi edilmesi halinde ciddi probleme yol açacak bir hastalk olmayabileceinin bilinmesi gerektiini anlatan Doç. Dr. Emin Özcan, Hastalarn yaklak yüzde 20sinde hastalk iyi huylu MS tipinde seyreder. Neredeyse hiç özürlülük gelimeden hayatlarna devam ederler diye konutu.
HASTALAR GEBE KALABLR, çALIABLR
Hastalarn sosyal hayattan kopmamalar uyarsnda bulunan Doç. Dr. Özcan, MS hastalar rahatlkla gebe kalabilir. Ancak doktoruyla bu karar alp, planlamalar gerekir. Plansz gebelik istemiyoruz çünkü ilaçlarn ona göre ayarlamak lazm, gebelik döneminde istisnai durumlar dnda MS ilaçlarn kesiyoruz ancak ne zaman kesileceine önceden karar vermek gerekir. Hastalarn hayatn içinde olmalarn özellikle istiyoruz. MS ölümcül bir hastalk deil ancak kronik bir hastalk, tamamen ortadan kaldramyoruz. Mutlaka tedavi gerektirir, etkin tedavi ve düzenli takip ile hastalk büyük oranda ciddi problemler ortaya çkmadan idame ettirilebilir ifadelerini kulland.
HASTALIIN SEYRN DETRECEK TEDAVLER UYGULANIYOR
Hastaln seyrini deitirecek tedaviler uyguladklarn anlatan Doç. Dr. Özcan, Hastaln yavalamas veya durmas ana hedeflerimiz. Ana tedavi bu hastalk seyrini deitirici ilaçlar oluyor. Bunun yan sra hastann ikayetlerine yönelik tedavi uyguluyoruz. Örnein, hastann idrar kaçrma problemi olabilir, yorgunluk, bitkinlik oluabilir bunlara yönelik tedaviler veriyoruz. Bir dier tedavi ekli ise fizik tedavilerdir. Hastaln çounlukla ileri dönemlerinde kas güçsüzlüü veya kaslarda katl olabiliyor onlarn giderilmesi için fizik tedavi almasn mutlaka istiyoruz. Böylece yaam kalitesi de artyor dedi.
RUTN KONTROLLER HMAL ETMEYN
Hastalara, özellikle içinde bulunduumuz pandemi döneminde de doktor kontrolünü ihmal etmemelerini öneren Nöroloji Uzman Doç. Dr. Emin Özcan, hastalara u önerilerde bulundu: Maske, mesafe ve hijyenlerine dikkat ederek hastaneye gitsinler. Tedavinin aksamamas, hastaln ilerlememesi için çok önemlidir. Özellikle MSte gördüümüz bitkinlik, halsizlik gibi ikayetlerin toparlanmasnda düzenli egzersiz çok önemli. Hastalardan her gün yürümelerini istiyoruz. çünkü MS hastalnn ileriki dönemlerinde yürüme güçlüü ortaya çkabiliyor. Her gün 30 dakika yürüyü yapmalar gerekiyor. Ama kendilerini yormadan hafif tempoda yürüyüler olmal. Beslenme de önemli bir faktör. Özellikle tuzdan kaçnmal, kat, doymu yalardan uzak durmallar diye konutu.