Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalklar uzman Prof. Dr. Erol Bolu, obeziteye kar alnmas gereken önlemler hakknda bilgi verdi.
GERçEK SALGIN OBEZTE
Her kilolu insana obezite hastas olarak yaklalmas doru deildir. Bu konuda en geçerli kriter beden kitle endeksidir. Beden kitle indeksi 25in üzerindeki kiiler kilolu, 30un üzerinde olanlar obezite hastas, 40in üzerindekiler ise morbid obez olarak kabul edilmektedir. Obezite bata insülin direnci ve diyabet olmak üzere; tansiyon yükseklii, koroner kalp hastalklar, karacier yalanmas, inme, demans, ortopedik sorunlar ve kanser olmak üzere neredeyse vücudun bütün mekanizmasn etkilemektedir. Bu tabloya elik eden hastalklar da dahil edildiinde dünyann neredeyse %80i obezite ve obezite ile ilikili rahatszlklardan etkilenmektedir. Kronik bir hastalk olarak tanmlanan obezite, tüm dünyay etkisi altna alan salgn bir hastalk olarak kabul edilmelidir. Obezite ile ilgili son yllarda yaplan çalmalardan elde edilen istatistiki veriler Türkiyede neredeyse her 3 kiiden 1inin obez olduunu ortaya koymaktadr. Uzak Dou ülkelerinde bu oran çok daha düük seviyelerde ilerlerken, Kuzey Amerika ülkelerinde tablo daha kötü seyretmektedir.
KLO VERMEYE çALIAN TEK CANLI NSANDIR
Dünyada insan dnda kilo vermeye çalan baka bir canl bulunmamaktadr. Deien yaam koullar göz önüne alndnda obezitenin nedenleri ortaya çkmaktadr. Genetik faktörlerin yan sra; hazr gdalar, salksz ve dengesiz beslenme, hareketsiz yaam obeziteye yol açan faktörlerin banda saylmaktadr. yerlerinde toplu olarak verilen yemeklerde görülebilen kalori dengesizlii, fast food alkanlklar, tüketilen gdalarn eskisi gibi doal olmamas, çocuklarn erken dönemde salksz gdalarla tanmas obeziteyi küresel bir sorun haline getirmektedir.
EHR PLANLAMASI OBEZTEYE GÖRE EKLLENDRLMEL
Obezite ile mücadelede, sadece kilolu bireylere deil toplumun tümüne sorunun ciddiyetinin anlatlmas gerekmektedir. Kiisel önlemlerin yan sra radikal önlemlerin de hayatn içine sokulmas önemlidir. Kiilerin araç kullanmak yerine ksa mesafelere yürüyerek gitmesi, asansör yerine merdiven kullanlmas gibi kiisel önlemlerin yan sra ehir planlamas toplumda giderek artan obeziteye göre ekillendirilebilir. Metro, otobüs gibi toplu tama sistemlerinde duraklar aras mesafe var olandan daha uzak tutularak insanlar yürümeye yönlendirilebilir ya da servis tamaclnda çeitli düzenlemeler yaplarak fiziksel aktivitenin artrlmas salanabilir. Ayrca insanlarn açk havada spor yapmasna olanak tanyacak alanlarn ehir planlamas içinde bulunmas önemlidir.
çOCUKLARINIZA ROL MODEL OLUN
Salkl beslenme adna gda sektöründe deiimler hayata geçirilmelidir. Bamllk derecesinde etkili olan gdalar konusunda toplum tam olarak aydnlatlmaldr. çocuklarn gününün çounu geçirdii okullardaki kantinlerin kontrol altnda bulundurulmas önemlidir. Eitim hayatnn içine spor aktivitelerinin daha çok eklenmesi gerekmektedir. Tüm bunlarla birlikte beslenmeden spora kadar ebeveynlerin çocuklarna rol model olarak mümkün olduunca birlikte aktiviteler gerçekletirmesi gerekmektedir. çocuklar obeziteden kurtararak salkl bir yaama kavuturma projesi aslnda yetikinleri de kurtarma projesidir.
KLO VERMEK çN ACELE ETMEYN
Obezite ile mücadelede yaplan yanllarn banda çok hzl kilo verme istei gelmektedir. çok ksa sürede verilen kilolarn yine çok ksa sürede geri alnabildii unutulmamaldr. Ayrca obezite hastalarnn hzl kilo verimi srasnda farkl sorunlarla karlamas mümkündür. Beslenme düzenine günlük sadece 8 kalori yani bir bisküvinin eklenmesi bile 30 ylda 10 kilo alnmasna yol açmaktadr. Tam tersi ekilde günlük beslenme düzeninden 8 kalorinin eksiltilmesi de 10 kilo verilmesini salayabilecektir. Yaplan çalmalarda obezite hastalarnn %5-7 kilo vermesi halinde metabolik sistemlerinde düzelmelerin yaand, %15 üzeri kilo verildiinde ise lml seyreden Tip 2 diyabetin olumsuz etkilerinin geri döndüü ortaya konulmaktadr.
ÖNCE NYET SONRA DYET
Obezite ile mücadelede öncelikle hastann motivasyonu salanmaldr. Kendi sal ile ilgili yükümlülüklerini kabul etmeyen hastada cerrahi dahil uygulanacak hiçbir yöntem baarl olmamaktadr.
Obezite ile mücadele için 10 önemli öneri
çok yava yemek yiyin ve sofradan 20 dakikadan önce kalkmayn.
Kat gdalar en az 20 kez, çorba yourt gibi sv gdalar en az 10 kez çineyin
Tabanza ne koyacaksanz üçte 1ini brakn. Üç köfteden 1ini yemeyin.
Sofradan tam doymadan kalkn.
Her yemekten sonra ilk bir saat içinde on dakika yava yürüyü yapn. Yemeklerden sonra yatmamaya özen gösterin.
Tatl, yal ve hazr gdalardan uzak durun.
Kilo kontrolünüzün, uzun süreli beslenme alkanlklarnzn ve yemek yeme tekniinizin olumlu yönde deitirilmesi ile kalc olacan bilin.
Yava yava balayarak her gün bir 1 saat yürüyün.
Kendinizle hayat tarznz deitirmek üzerine 5 yllk kontrat yapn ve vazgeçmeyin.
Obeziteden korunmay yaam ekli haline getirin.