Öfke ile dier duygular arasnda iç içe geçmi bir iliki vardr, birçok olumsuz duyguyla yakndan ilikilidir. Öfke, anksiyete, depresyon gibi ruhsal sorunla, kiilik bozukluklar ya da madde ve alkol bamllnn varlnda da ortaya çkabilmektedir. Tüm duygular gibi doal bir duygu olan öfke, bir tür kzgnlk ifadesidir ama kontrol edilmediinde saldrganlk gibi ykc davranlara dönüebilir. Öfke hafif bir gerilim oluturabilecei gibi, ykc bir patlamayla da sonuçlanabilir. Daha çok insanlar, olaylar veya durumlar hakkndaki olumsuz düüncelerden, kiinin kendi hakllnn onaylanmamasndan, deerli olma, insan yerine konulma gibi temel ihtiyaçlarn engellenmesinden köken alan öfke, hem içsel hem de dsal nedenlerden kaynaklanmaktadr. Bunlar arasnda yalnzlk, kskançlk, kayg, hayal krkl gibi duygusal nedenler, ciddi salk problemleri ve kronik hastalklar gibi fiziksel koullar, kalabalk, hava artlar, trafik, toplumsal ve siyasi basklar, i yerindeki sorunlar, aile içindeki geçimsizlikler, anlamazlklar, olumsuz yaam koullar yer almaktadr. Kii öfke sorunu olduunu kabul ederek, bir uzmann yol göstericiliiyle duygularnn kontrolünü salayabilmektedir.
Öfke bir kiilik özellii deildir
Öfke, çeitli koullarda ortaya çkan bir duygudur. Ancak kimi durumlarda öfke duygusunun temelleri çocuklukta atlarak, zaman içinde salamlaabilir. çocukluunda öfkeli bir babas olan kii yetikinliinde üç farkl role girebilir. Bunlardan ilki zalim rolü, yani öfkeli kiiyle özdeim kurarak onun gibi olmaktr. kincisi madur, yani sürekli kendine öfke kusan bir patron veya e bulma eiliminde olan kurban rolüdür. Üçüncü rol ise sessiz gözlemci rolüdür, öfkede dahil olmak üzere tüm duygularn bastrma, duygusuzlama ve mantkla mükemmeliyetçi hareket etmedir. Kendini yetersiz, deersiz veya sevilmeyen biri olarak hisseden kii genellikle ilk role girmektedir.
Kiide duygusal, fiziksel ve zihinsel etkiler brakyor
Zihinden geçen düüncelerin bir sonucu olan öfke, olumsuz bir duygu olmakla birlikte, kiiyi uyarc, koruyucu ve harekete geçirici ilevi olmas bakmndan da yararl bir duygudur. nsann yaamn sürdürebilmesi için kendini korumas, bunun için de tehditlere kar tetikte olmas ve uyarlmas gereklidir. Öfke, duygu olarak kald, kiinin kendisine ve bakalarna zarar verici saldrgan davranlara dönümedii sürece yararl ve koruyucu özelliktedir. Ancak öfkenin kontrol edilemeyerek olumsuz davranlarla ifade edilmesi birçok sorunu beraberinde getirmektedir. Kii öfkelendiinde ruhsal deiimlerin öncesinde, kalp atnda art, kan basncnda ve kan ekerinde yükselme gibi fiziksel deiimler yaamaktadr. Uykusuzluk, unutkanlk gibi zihinsel sorunlar, depresyon, anksiyete gibi ruhsal sorunlar, madde bamll, yeme bozukluklar gibi davransal sorunlara yol açabilmektedir.
Öfke yönetilemediinde kolayca iddete dönüebiliyor
Öfke kontrolü, öfkenin doru ekilde ifade edilmesi için duygu, düünce ve davranlarn denetlenmesidir. Öfke çou kii tarafndan kontrol edilmesi ve yönetilmesi gereken bir duygu olarak görülmemektedir. Bu yüzden yaamn içinde çok fazla yer alarak ve etkili olmaktadr. Günümüzün zorlayc yaam koullarnda insanlarn gergin, sinirli, çaresiz, engellenmi hissetmeleri ve bunlarn sonucunda öfkelenmeleri çok olaan ve sk rastlanan bir durumdur. Ancak buradaki krlma noktas öfke öncesi zihinden geçen düünceler, iç konumalar ve öfke sonucunda sergilenen davranlardr. Burada önemli olan nokta kiinin kendisine ve çevresine zarar vermeden öfkesini kontrol altna alabilmesidir. Kiinin öfkesini kontrol altna alabilmesi için de öncelikle nasl, ne zaman, neden ve neye öfkelendiini anlamas gerekmektedir. Öfke kiinin saldrgan davranma eilimini harekete geçirebilme potansiyeli nedeniyle tehlikeli bir duygudur. çünkü saldrgan davranlar, fiziksel ya da sözel olarak kardakine zarar verme tehdidi tamaktadr. Bu nedenle öfkenin, bir sorunun çözümü, intikam alma ya da hakl olma yolu olarak görülmesi kiiyi iddete veya suça yöneltebilmektedir.
Öfkenizi kontrol edilebilirsiniz
Öfke, kontrol edilebilen bir duygudur. Öfke sorunu yaayan kii bu durumu bastrmak ya da yok saymak yerine bir uzmana bavurarak bu ypratc duyguyu yönetebilir. Duygusal açdan öfke kontrolü, duygularn farknda olunmas, doru yollarla ve olumlu bir ekilde ifade edilmesiyle mümkün olmaktadr. Öfkeliyken vücudun verdii tepkilerin farkna varlarak, düünce ve davranlarn deitirilmesi öfkenin duyusal açdan kontrolünü salanmaldr. Öfkeyi tetikleyen faktörlerin zihinsel anlamlandrma süreçleri ile tanmlanmas ve bunlardan kaçnlmas da bilisel açdan öfke kontrolünü mümkün klmaktadr. Davransal açdan öfke kontrolü, kiinin öfkeliyken sergiledii olumsuz davranlarn bilmesi ve bunlarn yerine olumlularn sergilemesi anlamna gelmektedir. letiimsel açdan öfke kontrolü ise, kiinin kendini, düüncelerini, beklentilerini ve isteklerini doru ifade ederek iletiim çatmalarndan kaçnmas demektir. Sonuç olarak öfkelenmek olaan ve doal bir durumdur ama öfkenin ifade edilmesi yönetilebilen bir durumdur ve iyi yönetilmesi olgunluk ifadesidir.